bencede
New member
Yogita Limaye
BBC News
Bildirdiği yer Herat, Afganistan
Bazı Afgan ebeveynler, açlık çeken çocuklarını sakinleştirmek için onlara sakinleştirici ilaç veriyor. Kimileri ise kızlarını ve organlarını satışa çıkararak hayatta kalmaya çalışıyor. Taliban idaresinde ikinci kışına giren ülkede halk, kıtlıktan bir adım uzakta.
Abdulvahap, “Çocuklar ağlayıp duruyor ve uyumuyorlar. Hiç yiyeceğimiz yok” diyor ve ekliyor:
“Bunun için eczaneye gidip ilaç alıp çocuklarımıza uykuları gelsin diye bu tabletleri veriyoruz.”
Ülkenin üçüncü büyük kenti Herat’ın çabucak haricinde, savaş ve doğal afetler niçiniyle konutlarından ayrılmak zorunda kalan, yılmış beşerlerle dolu bir yerde yaşıyor Abdulvahap. Bu yerleşimdeki konutlar, on yıllar ortasında binlerce küçük kerpiç konutun üretimiyle oluşmuş.
Abdul, etrafımızda toplanan yaklaşık bir düzine erkekten oluşan kümenin içinde…
“Kaçınız çocuklarınıza sakinleştirici ilaç verdiniz” diye soruyoruz, “Birçoğumuz, hepimiz” diye yanıtlıyorlar.
Gulam Hazrat tuniğinin cebini yokluyor ve bir tablet şeridi çıkarıyor. Bunlar alprazolam tabletleri. Dert bozukluklarını tedavi etmek için reçete edilen sakinleştiriciler.
Doktorlar, bu tıp ilaçların kâfi beslenmeyen küçük çocuklarda karaciğer hasarına, kronik yorgunluk, uyku ve davranış bozuklukları üzere bir dizi diğer sıkıntıya niye olabileceğine dikkat çekiyor.
Yerel bir eczanede, bu ilaçların beş tabletini 10 Afgana (yaklaşık 10 ABD senti) yahut bir kesim ekmek fiyatına satın alınabildiğini görüyoruz.
Tanıştığımız biroldukca aile, ortalarında birkaç modül ekmek paylaşarak günleri geçiriyor.
Yerleşimdeki bir bayan, bize, sabahları kuru ekmek yediklerini, akşam ise nemlendirmek için ekmeği suya batırdıklarını söylemiş oldu.
Birleşmiş Milletler’e göre Afganistan’da yaşanan “insani bir felaket”.
Herat’ın haricindeki bölgelerdeki adamların birçok günlük fiyatlı personel olarak çalışıyor.
Onların hayatları yıllardır sıkıntı.
Ancak Taliban geçen yıl Ağustos ayında idaresi devraldığında ve ülkeye akan yabancı fonlar donduruldu. Bu da insanları biroldukca gün işsiz bırakan bir ekonomik çöküşü tetikledi.
Nadiren iş buldukları günlerde, yaklaşık 100 Afgan yahut 1 doların biraz üzerinde fiyat kazanıyorlar.
Gittiğimiz her yerde, ailelerini açlıktan kurtarmak için epey güç adımlar atmaya zorlanan beşerler gördük.
Ammar (gerçek ismi değil) üç ay evvel böbreğini vermek için ameliyat olduğunu söylemiş oldu ve bize 22 santimetrelik yara izini gösterdi. Dikiş izleri hâlâ bir ölçü pembeydi. Karnı boyunca bedeninin ön tarafınca geriye gerçek yarım daire formunda uzanıyordu.
Böbrek satımının Afganistan’da arttığını öğreniyoruz
hayatının çabucak hemen baharında, 20’li yaşlarındaydı. Müdafaa gayeli kimliğini ismini değiştirdiğimiz Ammar anlatıyor:
“Çıkış yoktu. Lokal bir hastanede böbrek satılabildiğini duymuştum. Oraya gittim ve onlara bunu yapmak istediğimi söylemiş oldum. Birkaç hafta daha sonra bir telefon aldım ve hastaneye gelmemi istediler.
“Bazı testler yaptılar, daha sonra kendimden geçiren bir şey enjekte ettiler. Korktum lakin diğer seçeneğim yoktu.”
Ammar’a bunun için yaklaşık 3 bin 100 dolar ödeme yapıldı. Bu paranın birden fazla, ailesine yiyecek almak için daha evvel borç aldığı paranın geri ödemesine gitti.
Ammar böbreğini satmasına rağmen durumlarının düzelmediğini anlatıyor:
“Bir gece yersek sonraki akşam yemiyoruz. Böbreğimi sattıktan daha sonra kendimi yarım bir insan üzere hissediyorum. Umutsuzum. Hayat bu biçimde devam ederse ölebilirim üzere hissediyorum.”
Para için organ satışı, Afganistan’da duyulmamış bir şey değil. Bu çeşit olaylar, Taliban ülke idaresini ele geçirmedilk evvel de oluyordu. Ancak bugün, bu kadar acı verici bir tercih yapmalarına rağmen, beşerler hala hayatlarını garanti altına almaktan fazlaca uzak oluyorlar.
Çıplak, soğuk bir meskende, 7 ay evvel böbreğini sattığını söyleyen genç bir anneyle tanıştık. Onlar da bir koyun sürüsü satın aldıktan daha sonra borç aldıkları parayı ödemek zorundaydı. Hayvanlar birkaç yıl evvel bir selde öldüler ve geçim kaynaklarını kaybettiler.
Ammar’ın böbreği için aldığı 2 bin 700 dolar, kimseye yetmiyor. Ammar, “Şimdi 2 yaşındaki kızımı satmaya zorlanıyoruz. Borç aldığımız şahıslar her gün bize, “Borcunu ödeyemeyeceksen kızını ver diyerek taciz ediyorlar” diyor.
Kızlarını satan insanların kıssalarını daha evvel de epey duyduk.
Nizameddin, “5 yaşındaki kızımı 100 bin Afganiye (yaklaşık 1000 sterlin) sattım” diyor. Bu bir böbrekten epeyce daha az bir ölçü.
Anlatırken dudaklarını ısırıyor ve gözleri doluyor.
Buradaki insanların hayatlarının merkezinde olan haysiyet duygusu, kıtlık niçiniyle her gün ziyan görüyor.
Buradaki toplum başkanlarından biri olan Abdul Gafar, “İslami maddelere ters olduğunu ve çocuklarımızın hayatlarını tehlikeye attığımızı biliyoruz, lakin diğer dermanımız yok” dedi.
Bir konutta 18 aylık erkek kardeşi Şemshullah ile oynarken komik hızlar yapan 4 yaşındaki Nazya ile tanışıyoruz.
Çocukların babası Hazretullah, “Yiyecek alacak paramız yok, bu yüzden mahallî mescitte kızımı satmak istediğimizi herkese duyurdum” diye anlatıyor.
Nazya, güneydeki Kandahar eycihazından bir ailenin çocuğuyla evlendirilmek üzere satıldı. 14 yaşına bastığında o konuta gönderilecek. Babası şu ana kadar onun için iki ödeme aldı.
Hazretullah, “Paranın birçoklarını yiyecek almak için, bir kısmını da küçük oğluma ilaç almak için kullandım. Ona bir bak; epeyce az beslenmiş durumda” derken oğlu Şemsullah’ın şişmiş karnını bize göstermek için gömleğini üst çekiyor.
Yetersiz beslenme oranlarındaki büyük artış ve olaylar, kıtlığın Afganistan’da küçük çocuklardaki tesirli olmaya başladığını kanıtlıyor.
Sınır Tanımayan Hekimler (MSF), ülke genelinde yetersiz beslenme tedavi merkezlerine hasta kabul oranlarının bu yıl, geçen yıla bakılırsa yüzde 47 arttığını açıkldı.
MSF’nin Herat’taki beslenme azlığı tedavi merkezi, sırf Herat’ta değil, iki komşu eyalet dahil en yeterli donanımlı tesis pozisyonunda. Bu iki bölgede de oranlar bundan evvelki yıla nazaran yüzde 55 arttı.
14 aylık Omid 4 kilo ağırlığında
Geçen yıldan bu yana, kabul etmek zorunda kaldıkları hasta çocuk sayısıyla başa çıkmak için yatak sayısını artırdılar.
Ancak buna karşın, tesis neredeyse her an külliyen dolu durumda. Merkeze getirilen çocuklar, giderek artan biçimde birden çok hastalık ortasında tedavi görmek zorunda kalıyor.
Omid yetersiz besleniyor ve fıtık ve sepsis hastası. 14 aylık ancak sadece dört kilo yükünde.
Doktorlar bize, o yaşlarındaki olağan bir bebeğin en az 6,6 kg tartısında olması gerektiğini söylüyor. Annesi Amna, oğlu fazlaca fazla kusmaya başladığında, borç para ile hastaneye gelebildi.
“Durum, Afganistan’a yönelik milletlerarası yaptırımların ve Afganistan’a ilişkin varlıklarının dondurulmasının bir kararıdur” diyor Mutawakil ve ekliyor:
“Hükümetimiz kaç kişinin muhtaçlık sahibi olduğunu belirlemeye çalışıyor. Birçoğu yardım alabileceklerini düşündükleri için durumları hakkında palavra söylüyor”
Durumun ne kadar berbat olduğuna dair hayli fazla delil gördüğümüzü söylememize karşın duruşunda ısrar etmeyi sürdürüyor.
Ancak bunun yakında olması pek mümkün değil.
Bölge halkı bize Taliban hükümeti ve memleketler arası toplum tarafınca terk edilmiş hissettiklerini söylemiş olduler.
Açlık yavaş ve sessiz bir katil, tesirleri her vakit süratle görülmüyor.
Dünyanın dikkatinden uzakta, Afganistan’daki insani krizin boyutu hiç bir vakit gerçek manada gün ışığına çıkmayabilir. Zira kimse buradaki insanları hesaba katmıyor, dikkate almıyor.
BBC News
Bildirdiği yer Herat, Afganistan
Bazı Afgan ebeveynler, açlık çeken çocuklarını sakinleştirmek için onlara sakinleştirici ilaç veriyor. Kimileri ise kızlarını ve organlarını satışa çıkararak hayatta kalmaya çalışıyor. Taliban idaresinde ikinci kışına giren ülkede halk, kıtlıktan bir adım uzakta.
Abdulvahap, “Çocuklar ağlayıp duruyor ve uyumuyorlar. Hiç yiyeceğimiz yok” diyor ve ekliyor:
“Bunun için eczaneye gidip ilaç alıp çocuklarımıza uykuları gelsin diye bu tabletleri veriyoruz.”
Ülkenin üçüncü büyük kenti Herat’ın çabucak haricinde, savaş ve doğal afetler niçiniyle konutlarından ayrılmak zorunda kalan, yılmış beşerlerle dolu bir yerde yaşıyor Abdulvahap. Bu yerleşimdeki konutlar, on yıllar ortasında binlerce küçük kerpiç konutun üretimiyle oluşmuş.
Abdul, etrafımızda toplanan yaklaşık bir düzine erkekten oluşan kümenin içinde…
“Kaçınız çocuklarınıza sakinleştirici ilaç verdiniz” diye soruyoruz, “Birçoğumuz, hepimiz” diye yanıtlıyorlar.
Gulam Hazrat tuniğinin cebini yokluyor ve bir tablet şeridi çıkarıyor. Bunlar alprazolam tabletleri. Dert bozukluklarını tedavi etmek için reçete edilen sakinleştiriciler.
Doktorlar, bu tıp ilaçların kâfi beslenmeyen küçük çocuklarda karaciğer hasarına, kronik yorgunluk, uyku ve davranış bozuklukları üzere bir dizi diğer sıkıntıya niye olabileceğine dikkat çekiyor.
Yerel bir eczanede, bu ilaçların beş tabletini 10 Afgana (yaklaşık 10 ABD senti) yahut bir kesim ekmek fiyatına satın alınabildiğini görüyoruz.
Tanıştığımız biroldukca aile, ortalarında birkaç modül ekmek paylaşarak günleri geçiriyor.
Yerleşimdeki bir bayan, bize, sabahları kuru ekmek yediklerini, akşam ise nemlendirmek için ekmeği suya batırdıklarını söylemiş oldu.
Birleşmiş Milletler’e göre Afganistan’da yaşanan “insani bir felaket”.
Herat’ın haricindeki bölgelerdeki adamların birçok günlük fiyatlı personel olarak çalışıyor.
Onların hayatları yıllardır sıkıntı.
Ancak Taliban geçen yıl Ağustos ayında idaresi devraldığında ve ülkeye akan yabancı fonlar donduruldu. Bu da insanları biroldukca gün işsiz bırakan bir ekonomik çöküşü tetikledi.
Nadiren iş buldukları günlerde, yaklaşık 100 Afgan yahut 1 doların biraz üzerinde fiyat kazanıyorlar.
Gittiğimiz her yerde, ailelerini açlıktan kurtarmak için epey güç adımlar atmaya zorlanan beşerler gördük.
Ammar (gerçek ismi değil) üç ay evvel böbreğini vermek için ameliyat olduğunu söylemiş oldu ve bize 22 santimetrelik yara izini gösterdi. Dikiş izleri hâlâ bir ölçü pembeydi. Karnı boyunca bedeninin ön tarafınca geriye gerçek yarım daire formunda uzanıyordu.
Böbrek satımının Afganistan’da arttığını öğreniyoruz
hayatının çabucak hemen baharında, 20’li yaşlarındaydı. Müdafaa gayeli kimliğini ismini değiştirdiğimiz Ammar anlatıyor:
“Çıkış yoktu. Lokal bir hastanede böbrek satılabildiğini duymuştum. Oraya gittim ve onlara bunu yapmak istediğimi söylemiş oldum. Birkaç hafta daha sonra bir telefon aldım ve hastaneye gelmemi istediler.
“Bazı testler yaptılar, daha sonra kendimden geçiren bir şey enjekte ettiler. Korktum lakin diğer seçeneğim yoktu.”
Ammar’a bunun için yaklaşık 3 bin 100 dolar ödeme yapıldı. Bu paranın birden fazla, ailesine yiyecek almak için daha evvel borç aldığı paranın geri ödemesine gitti.
Ammar böbreğini satmasına rağmen durumlarının düzelmediğini anlatıyor:
“Bir gece yersek sonraki akşam yemiyoruz. Böbreğimi sattıktan daha sonra kendimi yarım bir insan üzere hissediyorum. Umutsuzum. Hayat bu biçimde devam ederse ölebilirim üzere hissediyorum.”
Para için organ satışı, Afganistan’da duyulmamış bir şey değil. Bu çeşit olaylar, Taliban ülke idaresini ele geçirmedilk evvel de oluyordu. Ancak bugün, bu kadar acı verici bir tercih yapmalarına rağmen, beşerler hala hayatlarını garanti altına almaktan fazlaca uzak oluyorlar.
Çıplak, soğuk bir meskende, 7 ay evvel böbreğini sattığını söyleyen genç bir anneyle tanıştık. Onlar da bir koyun sürüsü satın aldıktan daha sonra borç aldıkları parayı ödemek zorundaydı. Hayvanlar birkaç yıl evvel bir selde öldüler ve geçim kaynaklarını kaybettiler.
Ammar’ın böbreği için aldığı 2 bin 700 dolar, kimseye yetmiyor. Ammar, “Şimdi 2 yaşındaki kızımı satmaya zorlanıyoruz. Borç aldığımız şahıslar her gün bize, “Borcunu ödeyemeyeceksen kızını ver diyerek taciz ediyorlar” diyor.
Kızlarını satan insanların kıssalarını daha evvel de epey duyduk.
Nizameddin, “5 yaşındaki kızımı 100 bin Afganiye (yaklaşık 1000 sterlin) sattım” diyor. Bu bir böbrekten epeyce daha az bir ölçü.
Anlatırken dudaklarını ısırıyor ve gözleri doluyor.
Buradaki insanların hayatlarının merkezinde olan haysiyet duygusu, kıtlık niçiniyle her gün ziyan görüyor.
Buradaki toplum başkanlarından biri olan Abdul Gafar, “İslami maddelere ters olduğunu ve çocuklarımızın hayatlarını tehlikeye attığımızı biliyoruz, lakin diğer dermanımız yok” dedi.
Bir konutta 18 aylık erkek kardeşi Şemshullah ile oynarken komik hızlar yapan 4 yaşındaki Nazya ile tanışıyoruz.
Çocukların babası Hazretullah, “Yiyecek alacak paramız yok, bu yüzden mahallî mescitte kızımı satmak istediğimizi herkese duyurdum” diye anlatıyor.
Nazya, güneydeki Kandahar eycihazından bir ailenin çocuğuyla evlendirilmek üzere satıldı. 14 yaşına bastığında o konuta gönderilecek. Babası şu ana kadar onun için iki ödeme aldı.
Hazretullah, “Paranın birçoklarını yiyecek almak için, bir kısmını da küçük oğluma ilaç almak için kullandım. Ona bir bak; epeyce az beslenmiş durumda” derken oğlu Şemsullah’ın şişmiş karnını bize göstermek için gömleğini üst çekiyor.
Yetersiz beslenme oranlarındaki büyük artış ve olaylar, kıtlığın Afganistan’da küçük çocuklardaki tesirli olmaya başladığını kanıtlıyor.
Sınır Tanımayan Hekimler (MSF), ülke genelinde yetersiz beslenme tedavi merkezlerine hasta kabul oranlarının bu yıl, geçen yıla bakılırsa yüzde 47 arttığını açıkldı.
MSF’nin Herat’taki beslenme azlığı tedavi merkezi, sırf Herat’ta değil, iki komşu eyalet dahil en yeterli donanımlı tesis pozisyonunda. Bu iki bölgede de oranlar bundan evvelki yıla nazaran yüzde 55 arttı.
14 aylık Omid 4 kilo ağırlığında
Geçen yıldan bu yana, kabul etmek zorunda kaldıkları hasta çocuk sayısıyla başa çıkmak için yatak sayısını artırdılar.
Ancak buna karşın, tesis neredeyse her an külliyen dolu durumda. Merkeze getirilen çocuklar, giderek artan biçimde birden çok hastalık ortasında tedavi görmek zorunda kalıyor.
Omid yetersiz besleniyor ve fıtık ve sepsis hastası. 14 aylık ancak sadece dört kilo yükünde.
Doktorlar bize, o yaşlarındaki olağan bir bebeğin en az 6,6 kg tartısında olması gerektiğini söylüyor. Annesi Amna, oğlu fazlaca fazla kusmaya başladığında, borç para ile hastaneye gelebildi.
“Durum, Afganistan’a yönelik milletlerarası yaptırımların ve Afganistan’a ilişkin varlıklarının dondurulmasının bir kararıdur” diyor Mutawakil ve ekliyor:
“Hükümetimiz kaç kişinin muhtaçlık sahibi olduğunu belirlemeye çalışıyor. Birçoğu yardım alabileceklerini düşündükleri için durumları hakkında palavra söylüyor”
Durumun ne kadar berbat olduğuna dair hayli fazla delil gördüğümüzü söylememize karşın duruşunda ısrar etmeyi sürdürüyor.
Ancak bunun yakında olması pek mümkün değil.
Bölge halkı bize Taliban hükümeti ve memleketler arası toplum tarafınca terk edilmiş hissettiklerini söylemiş olduler.
Açlık yavaş ve sessiz bir katil, tesirleri her vakit süratle görülmüyor.
Dünyanın dikkatinden uzakta, Afganistan’daki insani krizin boyutu hiç bir vakit gerçek manada gün ışığına çıkmayabilir. Zira kimse buradaki insanları hesaba katmıyor, dikkate almıyor.