İngiltere ve Morityus içinde 55 yıllık ada krizi

bencede

New member
Morityus’un (Mauritius), yaklaşık yarım asır evvel İngiltere tarafınca el konulan Chagos Adaları’na bayrak dikmesi ve ada üstündeki hak savı iki ülke içindeki ada krizini bir daha gündeme getirdi.

Resiflerde ölçüm yapmak üzere Ada’ya gelen 2 bilimsel araştırma gemisi ve birlikteindeki mürettebat, Chagos Adaları’na 14 Şubat’ta çıkarak düzenlenen bir merasimle Morityus bayrağı dikti.

Morityus Birleşmiş Milletler (BM) Büyükelçisi Jagdish Koonjul ve adalardan yıllar evvel sürgün edilen yerlilerin de katıldığı bayrak dikme merasimi, Morityus ile İngiltere içindeki ada krizinin bir daha alevlenmesine niye oldu.

Morityuslu yetkililer, İngiltere’nin, adaların denetimini kendilerine bırakmaları gerektiğinin altını çizerken, İngiltere, çekileceği lafına karşın bölgedeki denetimine devam ediyor.

Chagos yerlileri 1967’de adalardan zorla çıkartıldı

Tanzanya ile Endonezya içinde, Maldivler’in yaklaşık 500 kilometre güneyinde, Hint Okyanusu’ndaki 60’tan fazla adadan ve 7 mercan atolünden oluşan Chagos Takımadaları’na 18’inci yüzyılın sonlarında Fransızlar gelerek Hindistan cevizi tarlaları kurdu.

Fransızlar evvel Senegal’den çabucak sonrasında Madagaskar, Mozambik ve Hindistan’dan getirdikleri köleleri bu tarlalarda çalıştırdı.

Adalar 1814’te İngiliz egemenliğine girerken Soğuk Savaş senelerına kadar büyük ölçüde ihmal edildi.

İngiltere, 1965’te Chagos Adalarını Morityus ve Seyşeller’den ayırdı.

1967 ve 1973 senelerında 1500 kişilik yerli nüfus Ada’dan zorla çıkartıldı. Kimileri Morityus’a, kimileri Seyşellere ve kimileri da İngiltere’ye yerleştirildi.

çabucak sonrasında Birleşik Krallık hükümeti, insanların adalara bir daha yerleşmesini önlemek için yasa çıkarttı.

İngiltere ve ABD, 1966’da Diego Garcia’da ortak bir askeri tesis kurma muahedesi imzaladı. Birebir yıl üs açıldı fakat 2016’da mutabakatın 2036’ya kadar uzatılması sonucu alındı.

Morityus, İngiltere’nin adalardan çekilmesini istiyor

Bağımsızlığını 1968’de ilan eden Morityus, Chagos Adaları’nı toprakları olarak kabul ediyor.

Milletlerarası Adalet Divanı da 2019’da Morityus’un dekolonizasyonun yasal olarak gerçekleştirilmediğini belirten bir talebini olumlu karşılayarak Chagos Takımadaları’nı Morityus’tan ayırmanın halkın özgür ve gerçek iradesine dayanmadığını deklare etti.

BM, İngiltere’nin altı aylık bir süre ortasında takımadalardan çekilmesini emreden bir sonucu İngiltere, ABD, Avusturalya, İsrail, Maldivler ve Macaristan ve İngiltere’nin karşı oyuna karşın 110 oyla kabul etti.

İngiltere ise BM’nin sonucuna uymadı.

CIA’nın azap üssü olarak kullanılıyor argümanı

İngiltere’nin BM Büyükelçisi Karen Pierce, Diego Garcia’daki askeri üssün, Morityus dahil müttefikleri ve dostları bölgede inançlı ve emniyetli tutmada hayati bir rol oynadığını savundu.

Birtakım raporlara göre ise üssün CIA tarafınca 11 Eylül ataklarının akabinde şüphelilere azap yapmak için kullanıldığı öne sürüldü.

İngiltere, 2020’de artık savunma hedefleri için gerekli olmadığında, bölgenin egemenliğini Morityus’a bırakacağını söylemiş oldu. Birleşik Krallık şu an Morityus, Seyşeller ve İngiltere’de yaşayan Chagoslulara geçim kaynaklarını güzelleştirmek için yaklaşık 40 milyon sterlinlik takviye sağlıyor.
 
Üst