bencede
New member
İran devlet medyası, ülkenin batı kentlerinden Mahabad’da üç protestocunun güvenlik güçleri ile çıkan çatışmalarda hayatını kaybettiğini duyurdu.
Hükümet binalarının maksat alındığı protestolarda güvenlik güçlerinin Hürremabad kenti yakınlarındaki bir mezarda da ateş açtığı bildirildi.
Uluslararası Af Örgütü, güvenlik güçlerinin Çarşamba gününden bu yana sekiz kişiyi öldürdüğünü söylemiş oldu.
Ülkedeki protestolar 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ahlak polisi tarafınca gözaltına alınmasının akabinde 16 Eylül’deki mevti daha sonrası başladı ve ülkenin dört bir yanına yayıldı.
Mahabad yetkilileri “terörist ve ayrılıkçı gruplar” olarak nitelediği protestocuları, Mahabad’da bulunan hükümet binalarına yönelik saldırıyı teşvik etmekle suçladı. Ayrıyeten siyasi ve güvenlik merkezlerinin de göstericiler tarafınca işgal edilmek istendiği açıklandı.
Devlet medyası ömrünü kaybeden şahısların kimliklerini açıklamadı. Lakin muhalif yayın yapan Hengaw, bir erkeğin ve iki hanımın güvenlik güçlerince vurularak öldürüldüğünü aktardı. BBC kelam konusu argümanları bağımsız olarak doğrulayamadı.
Etnik yapısını büyük ölçüde Kürtlerin oluşturduğu kentte yüzlerce kişinin belediye binası etrafında toplandığı bildirildi. Lakin devlet medyası durumun denetim altında olduğunu aktardı ve kentin “düştüğü” tarafındaki haberleri de yalanladı.
Ülkenin batısında yer alan bir öteki kent Hürremabad’da ise göstericiler Amini’nin vefatından kısa bir süre daha sonra ortadan kaybolan ve protestoların bir diğer sembolü haline gelen Nika Şakarami için mezarlıkta toplandı.
Hürremabad’da çekilmiş görüntülerde göstericilerin İran’ın dini başkanı Ayetullah Ali Hamaney’i gaye alarak “diktatöre son” sloganları attığı görülüyor.
BBC Farsça Servisi’ne konuşan Şakarami’nin ailesine yakın bir kaynak, güvenlik güçlerinin göstericilere ateş açtığını söylemiş oldu.
On binlece İranlı Çarşamba akşamı, büyük kentler başta olmak üzere şovların sönümlendiği öteki birtakım kentlerde de sokaklara döküldü.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü, 29’u çocuk olmak üzere en az 234 göstericinin protestolar esnasında güvenlik güçlerince öldürüldüğünü bildirdi. İranlı yetkililer ise şovların yabancılar tarafınca kışkırtıldığını savunuyor.
BBC tarafınca da doğrulanan ve toplumsal medyada yayılan görüntülerde Çarşamba gecesi büyük şovların gerçekleştiği görülüyor.
Batıdaki Andimeşk ve Burucerd, Hazar Denizi yakınlarındaki Lahican üzere öbür kentlerde de protestolar bir daha alevlendi.
Salı günü ise Amini’nin memleketi Saggız’da polis göstericilere ateş açmıştı. Bir insan hakları örgütü ve görgü şahitleri, Amini’nin vefatının kırkıncı gününde bir ortaya gelen kalabalığa gerçek mermi ve biber gazıyla müdahale edildiğini aktardı. hadisede kaç kişinin yaralandığı çabucak hemen bilinmiyor.
Analiz
Lyse Doucet – BBC Muhabiri
İran İslam Cumhuriyeti geçmişte de protestolara şahit oldu. Lakin bu biçimdesi hiç olmadı.
Yetkililer hala göstericileri “yabancılar tarafınca kışkırtılan isyancılar” olarak tanımlayarak karalamaya ve yok saymaya çalışıyor.
Baş örtüsü zorunluğunu reddeden kız öğrencilerin ve kamusal alanlarda baş örtüsü takmaksızın dolaşan her yaştan bayana ilişkin olağanüstü imgelerle bunu ortaya koymaksa güç.
Ülkede ahlak polisinin senelerca bayanların kılık giysisine karıştığı o günlere dönmek de güç.
Artık bu bayanların kıyafetlerinden epey daha fazlası.
Geçmişte, büyük ayaklanmalar aylar daha sonra bir biçimde ya bastırıldı ya da tabiatıyla söndü. Lakin bu haftayla birlikte bu dalga daha da güçleniyor üzere.
İran’ın güvenlik güçlerinin tamamı çabucak hemen ortaya çıkmış değil. Yetkililer İslam Cumhuriyeti’ni korumak ismine ellerinden gelen her şeyi yapacaklar.
Ancak bilhassa yeni kuşak bayan ve erkekler başta olmak üzere, göstericiler de hayatlarını değiştirmek ismine ne gerekiyorsa yapacak üzere.
Tahran yakınlarındaki Kerec kentinde protestolara katılan 27 yaşındaki bayan bir protestocu, BBC Farsça Servisi’ne verdiği demeçte “Toplum öfkeli, artık onlardan [devlet yetkilileri] bıktık” dedi.
İkinci sınıf vatandaş olmaktan bıktığını söyleyen protestocu, “Artık bu insanlara hayır deme özgürlüğümün olması istiyorum. Zira ben bir bayanım. Erkekler de rejimin baskılarından bıktı. Bayan, ömür ve özgürlük şiarıyla bir ortaya geldiğimiz bu şovlar, ülke tarihimiz için de bir ilk” diye konuştu.
Hükümet binalarının maksat alındığı protestolarda güvenlik güçlerinin Hürremabad kenti yakınlarındaki bir mezarda da ateş açtığı bildirildi.
Uluslararası Af Örgütü, güvenlik güçlerinin Çarşamba gününden bu yana sekiz kişiyi öldürdüğünü söylemiş oldu.
Ülkedeki protestolar 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ahlak polisi tarafınca gözaltına alınmasının akabinde 16 Eylül’deki mevti daha sonrası başladı ve ülkenin dört bir yanına yayıldı.
Mahabad yetkilileri “terörist ve ayrılıkçı gruplar” olarak nitelediği protestocuları, Mahabad’da bulunan hükümet binalarına yönelik saldırıyı teşvik etmekle suçladı. Ayrıyeten siyasi ve güvenlik merkezlerinin de göstericiler tarafınca işgal edilmek istendiği açıklandı.
Devlet medyası ömrünü kaybeden şahısların kimliklerini açıklamadı. Lakin muhalif yayın yapan Hengaw, bir erkeğin ve iki hanımın güvenlik güçlerince vurularak öldürüldüğünü aktardı. BBC kelam konusu argümanları bağımsız olarak doğrulayamadı.
Etnik yapısını büyük ölçüde Kürtlerin oluşturduğu kentte yüzlerce kişinin belediye binası etrafında toplandığı bildirildi. Lakin devlet medyası durumun denetim altında olduğunu aktardı ve kentin “düştüğü” tarafındaki haberleri de yalanladı.
Ülkenin batısında yer alan bir öteki kent Hürremabad’da ise göstericiler Amini’nin vefatından kısa bir süre daha sonra ortadan kaybolan ve protestoların bir diğer sembolü haline gelen Nika Şakarami için mezarlıkta toplandı.
Hürremabad’da çekilmiş görüntülerde göstericilerin İran’ın dini başkanı Ayetullah Ali Hamaney’i gaye alarak “diktatöre son” sloganları attığı görülüyor.
BBC Farsça Servisi’ne konuşan Şakarami’nin ailesine yakın bir kaynak, güvenlik güçlerinin göstericilere ateş açtığını söylemiş oldu.
On binlece İranlı Çarşamba akşamı, büyük kentler başta olmak üzere şovların sönümlendiği öteki birtakım kentlerde de sokaklara döküldü.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü, 29’u çocuk olmak üzere en az 234 göstericinin protestolar esnasında güvenlik güçlerince öldürüldüğünü bildirdi. İranlı yetkililer ise şovların yabancılar tarafınca kışkırtıldığını savunuyor.
BBC tarafınca da doğrulanan ve toplumsal medyada yayılan görüntülerde Çarşamba gecesi büyük şovların gerçekleştiği görülüyor.
Batıdaki Andimeşk ve Burucerd, Hazar Denizi yakınlarındaki Lahican üzere öbür kentlerde de protestolar bir daha alevlendi.
Salı günü ise Amini’nin memleketi Saggız’da polis göstericilere ateş açmıştı. Bir insan hakları örgütü ve görgü şahitleri, Amini’nin vefatının kırkıncı gününde bir ortaya gelen kalabalığa gerçek mermi ve biber gazıyla müdahale edildiğini aktardı. hadisede kaç kişinin yaralandığı çabucak hemen bilinmiyor.
Analiz
Lyse Doucet – BBC Muhabiri
İran İslam Cumhuriyeti geçmişte de protestolara şahit oldu. Lakin bu biçimdesi hiç olmadı.
Yetkililer hala göstericileri “yabancılar tarafınca kışkırtılan isyancılar” olarak tanımlayarak karalamaya ve yok saymaya çalışıyor.
Baş örtüsü zorunluğunu reddeden kız öğrencilerin ve kamusal alanlarda baş örtüsü takmaksızın dolaşan her yaştan bayana ilişkin olağanüstü imgelerle bunu ortaya koymaksa güç.
Ülkede ahlak polisinin senelerca bayanların kılık giysisine karıştığı o günlere dönmek de güç.
Artık bu bayanların kıyafetlerinden epey daha fazlası.
Geçmişte, büyük ayaklanmalar aylar daha sonra bir biçimde ya bastırıldı ya da tabiatıyla söndü. Lakin bu haftayla birlikte bu dalga daha da güçleniyor üzere.
İran’ın güvenlik güçlerinin tamamı çabucak hemen ortaya çıkmış değil. Yetkililer İslam Cumhuriyeti’ni korumak ismine ellerinden gelen her şeyi yapacaklar.
Ancak bilhassa yeni kuşak bayan ve erkekler başta olmak üzere, göstericiler de hayatlarını değiştirmek ismine ne gerekiyorsa yapacak üzere.
Tahran yakınlarındaki Kerec kentinde protestolara katılan 27 yaşındaki bayan bir protestocu, BBC Farsça Servisi’ne verdiği demeçte “Toplum öfkeli, artık onlardan [devlet yetkilileri] bıktık” dedi.
İkinci sınıf vatandaş olmaktan bıktığını söyleyen protestocu, “Artık bu insanlara hayır deme özgürlüğümün olması istiyorum. Zira ben bir bayanım. Erkekler de rejimin baskılarından bıktı. Bayan, ömür ve özgürlük şiarıyla bir ortaya geldiğimiz bu şovlar, ülke tarihimiz için de bir ilk” diye konuştu.