bencede
New member
İsveç’in NATO’ya iştirak yolunda Ankara üstündeki diplomatik baskıyı artırma planlarına, başşehir Stockholm’de gerçekleşen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı amaç aldığı belirtilen hareket değerli bir ket vurdu.
“PKK/YPG” tarafınca düzenlendiği belirtilen harekete sert reaksiyon veren Ankara, Bülent Keneş’in iadesinin reddedilmesi akabinde gelen bu olayın İsveç hükümetinin “terörle mücadele” konusunda çabucak hemen kâfi adımları atmadığını gösterdiği kanaatinde.
Ankara’da yapılan değerlendirmeler, seçim sürecindeki hükümetin bu şartlarda İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka iştirak onayını vermesinin zorlaştığına işaret ediyor.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsünün akabinde tarafsızlık siyasetlerini bırakıp NATO’ya girme müracaatında bulunan İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka tam üye olarak iştirakine 30 ülkeden yalnızca Türkiye ve Macaristan çabucak hemen meclis onayını vermedi.
NATO ve AB içerisinde farklı tavrıyla dikkat çeken Başbakan Viktor Orban liderliğindeki Macaristan’ın teknik niçinlerle ertelediği onay sürecini Şubat ayında tamamlaması öngörülüyor.
İsveç ve Finlandiya’nın “terörle mücadele” konusunda gerekli işbirliği düzebir daha çabucak hemen gelmediğini kaydeden Türkiye’nin ise onay sürecini ne vakit tamamlayacağı bilinmiyor.
Ancak Stockholm’de 11 Ocak’ta gerçekleşen ve Erdoğan’ı amaç alan hareket, kelam konusu onay sürecinin birkaç ay daha sonra yapılacak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerindilk evvel olması mümkünlüğünü azaltmış görünüyor.
Bu aksiyonun, İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka iştirak için Türkiye ile mutabakat muhtırası imzaladığı Haziran 2022’den bu yana PKK sempatizanlarının gerçekleştirdiği en büyük ve ses getiren şovlarından biri olduğu bedellendiriliyor. Şovda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın maketinin ayaklarından asılmış bir biçimde kullanılmasına Ankara sert reaksiyon gösterdi.
Ankara’nın Stockholm’den iki talebi
Türkiye birinci yansısını Dışişleri Bakanlığı’na çağrılan İsveç’in Ankara Büyükelçisi Staffan Herrström’e verdi. Dışişleri kaynaklarının verdiği bilgiye göre, görüşme sırasında bu aksiyonun şiddetle kınandığı Büyükelçi Herrström’e iletildi ve beraberinde iki talepte bulunulduğu açıklandı.
Ankara, bu aksiyonun İsveç’in üçlü mutabakat metninde yer alan taahhütlerin açık bir ihlali olduğunu, ötürüsıyla yineına müsaade verilmemesi talebinin yanı sıra hareketi gerçekleştiren faillere karşı gerekli süreçlerin yapılması beklentisini de Stockholm’e iletti. Yani Ankara açısından bu aksiyonda yer alan bireylere karşı atılacak adımlar da İsveç’in ittifaka iştirak sürecinde mutabakat metninde yer alan ögeleri ne kadar karşıladığına ait bir gösterge olacak.
Dışişleri’nin yansısının yanı sıra hem kabine üyeleri birebir vakitte üst seviye cumhurbaşkanlığı yetkilileri de İsveç’teki şova sert reaksiyon verdiler.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Bağlantı Lideri Fahrettin Altun açıklamalarında İsveç’in verdiği kelamları tutması gerektiğini ilettiler.
Altun’un bildirisinde yer alan “İsveç, 70 yıldır üyesi olduğumuz NATO’ya girmek istiyorsa Madrid’de verdiği kelamları tutmalıdır. Bu mevzuda Türkiye’nin rastgele bir taviz vermesini beklemek beyhude olacaktır. PKK terör örgütünün Stockholm’de İsveç hükümetine bu türlü meydan okuması, İsveçli yetkililerin son günlerde tez ettikleri üzere terörle uğraşta gerekli adımları atmadığının ispatıdır,” tabirleri Ankara’nın bu hareketin akabinde İsveç’in ittifaka iştirakine ait olumsuz yaklaşımını göstermesi bakımından değerli.
Altun, ayrıyeten, açıklamasında İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un 12 Ocak’ta ittifaka iştirak müzakerelerinin düzgün gittiğine ait yaptığı açıklamanın Ankara’da bir karşılığı olmadığını da ortaya koydu.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da açıklamalarıyla aksiyona reaksiyon gösterdiler. Adalet ve Kalkınma Partisi Sözcüsü Ömer Çelik de bu biçimde bir aksiyonu engellemeyen İsveç’in NATO savunmasına nasıl katkı vereceğinin sorgulandığını kaydederek, İsveç’in ittifaka üyeliği konusunda olumsuz bir çerçeve çizdi.
Bundan daha sonra ne olacak?
İsveç ve Finlandiya ile bir arada Batı ülkelerinin temel gayesi bu iki İskandinav ülkesinin bir an evvel ittifaka katılmaları ve Rusya’ya giderek artan bir sesle birlik bildirisi vermek. Bunun için Türkiye’den onay sürecini tamamlamasını isteyen bu ülkeler, TBMM’nin seçimler için kapanmasından evvel gerekli süreci tamamlamasını istiyorlar.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve öteki yetkililer, İsveç ve Finlandiya’nın protokolde ögeleri yerine getirdiklerinden emin oldukları bildirisini her fırsatta vermeye dikkat ediyorlar. Ankara ile işbirliğini daha da artırmak isteyen İsveç de, Savunma Bakanı Pal Jonson’u ileriki günlerde Savunma Bakanı Hulusi Akar ile görüşmek üzere Ankara’ya göndermeyi planlıyordu. bir daha misal biçimde İsveç ve Finlandiya meclis liderlerinin da Türkiye’ye gitmeleri öngörülüyordu. Lakin TBMM Lideri Mustafa Şentop, İsveç Parlamento Lideri Andreas Norlenin 17 Ocak’ta yapacağı ziyareti iptal ettiğini bildirdi.
İsveç Savunma Bakanı’nın aslında Aralık ayı sonunda Ankara’ya gelmesi bekleniyordu. Lakin o ziyaret İsveç mahkemelerinin Gülen hareketi mensubu Bülent Keneş’in iadesini reddetmesi üzerine Ocak ayına sarkmıştı.
İsveç’te yeni işbaşına gelen Kristersson hükümetinin olumlu bir havayla ilerleme gösterdiğini kaydeden Ankara açısından Keneş’in iadesinin reddedilmesi “olumlu havanın zehirlenmesi” olarak değerlendirilmişti. İki ülke içinde yaşanan son olayın krizi derinleştirdiği Ankara’daki yetkililerce lisana getirildi.
Ankara’nın sonucu lakin ziyan verir
Bu son gelişme öncesinde Ankara’daki diplomatik kaynaklarca yapılan değerlendirmelerde, İsveç ve Finlandiya’yla ilgili onay sürecinin kısa müddette tamamlanması için Türkiye ile yakın temas ortasında kalınması, fakat kamuoyu önünde hükümeti sıkıntı duruma sokacak bir baskının yapılmaması prosedürü öne çıkıyordu.
Hükümetin onay sürecini seçim daha sonrasına bırakmasının İsveç ve Finlandiya’nın 11-12 Temmuz’da Litvanya’da düzenlenecek NATO Başkanlar Zirvesi’ne tam üye olarak katılmalarını engelleyebileceği telaşı da lisana getiriliyordu. Bu durumun Ankara’nın Batı ile münasebetlerine ziyan verebileceği de belirtiliyordu.
ABD: İsveç mümkün olan en erken tarihte katılmalı
Bu niçinle seçim sürecindeki Türk hükümeti ile kamuoyu önünde tartışmaya girmek ve tansiyonu yükseltmek istemeyen Batılı ülkeler, telkin ve davetlerini ikili görüşmelerde ve tonu yükseltmeden yapmaya dikkat ediyorlar. Kaynaklara göre bu mevzuda en değerli görüşmelerden biri 18 Ocak’ta Washington’da Türkiye-ABD Stratejik Düzenek toplantısı olacak.
Bu görüşmede Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in ele alacakları değerli husus başlıkları içinde iki İskandinav ülkesinin ittifaka iştiraki konusu da yer alacak.
ABD’den bu mevzuda en son açıklama 9 Ocak günü Dışişleri Bakanlığı sözcülüğünden yapıldı. ABD-İsveç Savunma İşbirliği Mutabakatı müzakerelerinin başlaması vesilesiyle yapılan yazılı açıklamada, İsveç’in NATO’nun pahalı bir ortağı olduğu kaydedildi ve “ABD, İsveç’in NATO ittifakına katılmasını büsbütün desteklemektedir ve mümkün olan erken tarihte iştirakini dört gözle beklemektedir” tabirine yer verildi.
Stockholm’de son yapılan aksiyonun Washington’un davetlerini nasıl etkileyeceği gelecek hafta yapılacak görüşmelerde ortaya çıkacak.
“PKK/YPG” tarafınca düzenlendiği belirtilen harekete sert reaksiyon veren Ankara, Bülent Keneş’in iadesinin reddedilmesi akabinde gelen bu olayın İsveç hükümetinin “terörle mücadele” konusunda çabucak hemen kâfi adımları atmadığını gösterdiği kanaatinde.
Ankara’da yapılan değerlendirmeler, seçim sürecindeki hükümetin bu şartlarda İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka iştirak onayını vermesinin zorlaştığına işaret ediyor.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsünün akabinde tarafsızlık siyasetlerini bırakıp NATO’ya girme müracaatında bulunan İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka tam üye olarak iştirakine 30 ülkeden yalnızca Türkiye ve Macaristan çabucak hemen meclis onayını vermedi.
NATO ve AB içerisinde farklı tavrıyla dikkat çeken Başbakan Viktor Orban liderliğindeki Macaristan’ın teknik niçinlerle ertelediği onay sürecini Şubat ayında tamamlaması öngörülüyor.
İsveç ve Finlandiya’nın “terörle mücadele” konusunda gerekli işbirliği düzebir daha çabucak hemen gelmediğini kaydeden Türkiye’nin ise onay sürecini ne vakit tamamlayacağı bilinmiyor.
Ancak Stockholm’de 11 Ocak’ta gerçekleşen ve Erdoğan’ı amaç alan hareket, kelam konusu onay sürecinin birkaç ay daha sonra yapılacak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerindilk evvel olması mümkünlüğünü azaltmış görünüyor.
Bu aksiyonun, İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka iştirak için Türkiye ile mutabakat muhtırası imzaladığı Haziran 2022’den bu yana PKK sempatizanlarının gerçekleştirdiği en büyük ve ses getiren şovlarından biri olduğu bedellendiriliyor. Şovda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın maketinin ayaklarından asılmış bir biçimde kullanılmasına Ankara sert reaksiyon gösterdi.
Ankara’nın Stockholm’den iki talebi
Türkiye birinci yansısını Dışişleri Bakanlığı’na çağrılan İsveç’in Ankara Büyükelçisi Staffan Herrström’e verdi. Dışişleri kaynaklarının verdiği bilgiye göre, görüşme sırasında bu aksiyonun şiddetle kınandığı Büyükelçi Herrström’e iletildi ve beraberinde iki talepte bulunulduğu açıklandı.
Ankara, bu aksiyonun İsveç’in üçlü mutabakat metninde yer alan taahhütlerin açık bir ihlali olduğunu, ötürüsıyla yineına müsaade verilmemesi talebinin yanı sıra hareketi gerçekleştiren faillere karşı gerekli süreçlerin yapılması beklentisini de Stockholm’e iletti. Yani Ankara açısından bu aksiyonda yer alan bireylere karşı atılacak adımlar da İsveç’in ittifaka iştirak sürecinde mutabakat metninde yer alan ögeleri ne kadar karşıladığına ait bir gösterge olacak.
Dışişleri’nin yansısının yanı sıra hem kabine üyeleri birebir vakitte üst seviye cumhurbaşkanlığı yetkilileri de İsveç’teki şova sert reaksiyon verdiler.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Bağlantı Lideri Fahrettin Altun açıklamalarında İsveç’in verdiği kelamları tutması gerektiğini ilettiler.
Altun’un bildirisinde yer alan “İsveç, 70 yıldır üyesi olduğumuz NATO’ya girmek istiyorsa Madrid’de verdiği kelamları tutmalıdır. Bu mevzuda Türkiye’nin rastgele bir taviz vermesini beklemek beyhude olacaktır. PKK terör örgütünün Stockholm’de İsveç hükümetine bu türlü meydan okuması, İsveçli yetkililerin son günlerde tez ettikleri üzere terörle uğraşta gerekli adımları atmadığının ispatıdır,” tabirleri Ankara’nın bu hareketin akabinde İsveç’in ittifaka iştirakine ait olumsuz yaklaşımını göstermesi bakımından değerli.
Altun, ayrıyeten, açıklamasında İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un 12 Ocak’ta ittifaka iştirak müzakerelerinin düzgün gittiğine ait yaptığı açıklamanın Ankara’da bir karşılığı olmadığını da ortaya koydu.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da açıklamalarıyla aksiyona reaksiyon gösterdiler. Adalet ve Kalkınma Partisi Sözcüsü Ömer Çelik de bu biçimde bir aksiyonu engellemeyen İsveç’in NATO savunmasına nasıl katkı vereceğinin sorgulandığını kaydederek, İsveç’in ittifaka üyeliği konusunda olumsuz bir çerçeve çizdi.
Bundan daha sonra ne olacak?
İsveç ve Finlandiya ile bir arada Batı ülkelerinin temel gayesi bu iki İskandinav ülkesinin bir an evvel ittifaka katılmaları ve Rusya’ya giderek artan bir sesle birlik bildirisi vermek. Bunun için Türkiye’den onay sürecini tamamlamasını isteyen bu ülkeler, TBMM’nin seçimler için kapanmasından evvel gerekli süreci tamamlamasını istiyorlar.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve öteki yetkililer, İsveç ve Finlandiya’nın protokolde ögeleri yerine getirdiklerinden emin oldukları bildirisini her fırsatta vermeye dikkat ediyorlar. Ankara ile işbirliğini daha da artırmak isteyen İsveç de, Savunma Bakanı Pal Jonson’u ileriki günlerde Savunma Bakanı Hulusi Akar ile görüşmek üzere Ankara’ya göndermeyi planlıyordu. bir daha misal biçimde İsveç ve Finlandiya meclis liderlerinin da Türkiye’ye gitmeleri öngörülüyordu. Lakin TBMM Lideri Mustafa Şentop, İsveç Parlamento Lideri Andreas Norlenin 17 Ocak’ta yapacağı ziyareti iptal ettiğini bildirdi.
İsveç Savunma Bakanı’nın aslında Aralık ayı sonunda Ankara’ya gelmesi bekleniyordu. Lakin o ziyaret İsveç mahkemelerinin Gülen hareketi mensubu Bülent Keneş’in iadesini reddetmesi üzerine Ocak ayına sarkmıştı.
İsveç’te yeni işbaşına gelen Kristersson hükümetinin olumlu bir havayla ilerleme gösterdiğini kaydeden Ankara açısından Keneş’in iadesinin reddedilmesi “olumlu havanın zehirlenmesi” olarak değerlendirilmişti. İki ülke içinde yaşanan son olayın krizi derinleştirdiği Ankara’daki yetkililerce lisana getirildi.
Ankara’nın sonucu lakin ziyan verir
Bu son gelişme öncesinde Ankara’daki diplomatik kaynaklarca yapılan değerlendirmelerde, İsveç ve Finlandiya’yla ilgili onay sürecinin kısa müddette tamamlanması için Türkiye ile yakın temas ortasında kalınması, fakat kamuoyu önünde hükümeti sıkıntı duruma sokacak bir baskının yapılmaması prosedürü öne çıkıyordu.
Hükümetin onay sürecini seçim daha sonrasına bırakmasının İsveç ve Finlandiya’nın 11-12 Temmuz’da Litvanya’da düzenlenecek NATO Başkanlar Zirvesi’ne tam üye olarak katılmalarını engelleyebileceği telaşı da lisana getiriliyordu. Bu durumun Ankara’nın Batı ile münasebetlerine ziyan verebileceği de belirtiliyordu.
ABD: İsveç mümkün olan en erken tarihte katılmalı
Bu niçinle seçim sürecindeki Türk hükümeti ile kamuoyu önünde tartışmaya girmek ve tansiyonu yükseltmek istemeyen Batılı ülkeler, telkin ve davetlerini ikili görüşmelerde ve tonu yükseltmeden yapmaya dikkat ediyorlar. Kaynaklara göre bu mevzuda en değerli görüşmelerden biri 18 Ocak’ta Washington’da Türkiye-ABD Stratejik Düzenek toplantısı olacak.
Bu görüşmede Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in ele alacakları değerli husus başlıkları içinde iki İskandinav ülkesinin ittifaka iştiraki konusu da yer alacak.
ABD’den bu mevzuda en son açıklama 9 Ocak günü Dışişleri Bakanlığı sözcülüğünden yapıldı. ABD-İsveç Savunma İşbirliği Mutabakatı müzakerelerinin başlaması vesilesiyle yapılan yazılı açıklamada, İsveç’in NATO’nun pahalı bir ortağı olduğu kaydedildi ve “ABD, İsveç’in NATO ittifakına katılmasını büsbütün desteklemektedir ve mümkün olan erken tarihte iştirakini dört gözle beklemektedir” tabirine yer verildi.
Stockholm’de son yapılan aksiyonun Washington’un davetlerini nasıl etkileyeceği gelecek hafta yapılacak görüşmelerde ortaya çıkacak.