bencede
New member
Muğla’nın İztuzu Plajı’nda deniz kaplumbağlarının korunmasına yönelik uğraşıyla tanınan İngiliz etraf aktivisti June Haimoff, ya da tanındığı ismiyle Kaptan June, 23 Nisan’da Dalyan’daki Kaptan June caddesindeki meskeninde, köpeği ve bakıcısıyla bir arada, daima istediği biçimde, ortamızdan ayrıldı.
Kaptan June, 2013 yılında BBC’nin Women’s Hour radyo programına katılmıştı. Bu özel röportajda Haimoff, deniz kaplumbağalarıyla bir arada bir ayıyı kurtardığına dair az bilinen bir hikayeyi de anlatmıştı.
1922’de İngiltere’nin doğusundaki Essex kentinde doğan Haimoff, iki kere evlendi, İsviçre’deki dağ konutunda Elizabeth Taylor ile komşuluk eden Haimoff çok varlıklı bir ömür sürmüştü.
İkinci evliliğinin sonlanmasından daha sonra bir balıkçı teknesi satın alan Kaptan June, Ege Denizi’nde seyahat etti ve uzun mühlet Yunanistan’da yaşadı.
1975 yılında birinci defa geldiği ve hoşluğuyla “büyülendiği” İztuzu Plajı’na 1986’da yerleşen Haimoff, burada bir barakada yaşamaya başladı.
Burada caretta carettaların korunması için 30 yıldan uzun mühlet çalışan Haimoff, 2011’de Kaptan June Deniz Kaplumbağalarını Müdafaa Vakfı’nı kurdu.
Kaptan June’un eforlarıyla, tekne gezintileriyle ünlü Dalyan’da pervanelerin yaraladığı deniz kaplumbağalarının korunabilmesi için tekne pervanelerine özel aparatlar takılmaya başlandı.
Çalışmaları ünlü İngiliz Botanikçi ve TV Programcısı Sir David Bellamy, Doğal ömrü Müdafaa Derneği ve Avusturya Zooloji Topluluğu üzere kişi ve kurumlar tarafınca desteklenen Haimoff, 2011’de İngiltere kraliyet ailesi tarafınca “kraliyet nişanı” verilen isimlerden biri oldu.
Kaptan June, Türkiye’nin bu özel tabiatının yok edilmesi tehlikesine karşı nasıl harekete geçtiğini ve aktivizmiyle ilgili az bilinenleri BBC Women’s Hour radyo programında Jenni Murray’e anlattı. Yaklaşık 35 yıl boyunca bu programı sunan Murray, Hillary Clinton ve Margaret Thatcher üzere isimleri ağırlamıştı.
June, seni bu plaja özel olarak çeken şey neydi?
Tek sözle hoşluğu. Sanırım hayatımda gördüğüm en hoş sahildi. 4,5 km boyunca uzanan kesintisiz kumsal beni esir aldı. Kıyının bir ucundaki yıkık dökük barakalarda yaşayan fazlaca farklı bir topluluk haricinde üzerinde hiç bir şey yoktu. Bu plaja aşık oldum.
Kaplumbağaları ve yüzleştikleri tehlikeyi nasıl keşfettin?
O yaz yaptığım üzere kumsalda yaşarken ‘kaplumbağa’ –Türkçe söylem ediyor– hakkında konuştuklarını duydum ve bahisle ilgilenmeye başladım. Ve birkaç söz İngilizce bilen insanlardan, kaplumbağaların yaz aylarında gecelerin yumurtlamak için o kumsala geldiklerini öğrendim.
Muhteşemdi, hiç elektrik olmadığı için her gece karanlıkta kumsala gitmeyi adet edindim. daha sonra bir gece bir kaplumbağanın yumurtlayışını gördüm. Onu rahatsız etmemek için epeyce sessizce kumsalda yanına uzandım. 100’e yakın yumurtayı oraya bıraktığını görmek hayatımı değiştirdi.
Bende fazlaca kuvvetli bir annelik içgüdüsü uyandırdı. Ve onların bu dayanıklılığına hayran oldum.
bu biçimde çabucak hemen Türkçe konuşmayan bir İngiliz hanımın ‘Kamplumbağaları kurtarmalıyız’ demesine yerli halkın reaksiyonu nasıldı?
Yalnız bir bayan olarak varlığım onlar için akıl karıştırıcıydı. Birçoğu benim için üzülüyordu zira Türkiye’de ailenizin yakınızda olmaması insanları üzer.
Ama daha sonra yalnızca yabancı biri olduğumu kanıksadılar, yavaş yavaş Türkçe birkaç söz öğrendim. Mümkün olabildiğince âlâ arkadaş olduk. Biroldukça insanın bildiği üzere Türkler hayli arkadaş canlısı ve çok hoşgörülüdür.
Kaplumbağaların korunması için otel üretiminin durdurulmasına yönelik kampanyanıza nasıl başladınız?
Aslında imza toplayarak başladım. Bu kumsalı kurtarmak için bir dilekçe yazmaya çalıştım; daha evvel hiç dilekçe yazmamıştım. Zira fark ettim ki kıyıda büyük turistik otel yapılması planlanıyordu ve bu, yalnızlığı ve rahatsız edilmemeyi seven caretta carettalara ziyan verecekti.
Karşılaştığım ve ne dediğimi anlayan herkes bu dilekçeyi imzaladı. Üç yıl ortasında, bu biçimde turizm bugünkü kadar ağır olmadığı için, yüzlerce imza topladıktan daha sonra planım, Ankara’ya gidip durumu başbakana sunmaktı.
Ne kadar büyük bir hedefmiş! Başbakan nasıl cevap verdi?
O devir Başbakan Turgut Özal ile birebir görüşme talihim olmadı zira Amerika Birleşik Devletleri’nde ameliyat oluyordu. Fakat onun Özel Kalem Müdürü ile görüştüm. Bana epeyce yardımcı oldu ve beni gerçek biçimde yönlendirdi.
Aslında Başbakan’ın lisanını gerçek düzgün konuşamayan yabancı bir bayan olarak ofisini ziyaret etmenin naif ve biraz da cüretkar olduğunu fark ettim. Ancak bu, sonunda başarmamı sağladı.
Ama sonunda işe yaradı. hem de bir ayıyı kurtardın değil mi?
Evet, evet. Mükemmeldi.
Ayıyı kurtarmaya mı gitmiştin?
Yaşadığım yerden epeyce uzakta olmayan uzak bir köydeki bir düğüne davet edilmiştim. Buraya yalnızca tekneyle ulaşılabiliyordu ve düğün 2-3 gün sürüyordu. Düğün sahibi orada bir ayı yavrusu olduğunu söyleyince fazlaca heyecanlandım ve çabucak onu görmeye gittim.
Zavallı hayvanı gördüğümde zincirlenmiş, gölgesiz, güneşin altında susuz bir biçimdeydi. Kaplumbağa anneyi gördüğüm andaki üzere bana hayli dokundu. Ayının sahibi köy okulunun öğretmeniydi, ben de onunla pazarlık ettim ve ayıyı satın aldım.
Ayıyla birlikte tekneye binip konutuma döndüm ve bahçemde 1,5 yıl benimle bir arada yaşadı.
daha sonra ne oldu?
İsviçre’ye gitti.
Gülüyorlar.
Ve tahminen bir daha naif bir halde İsviçre’deki arkadaşlarım aracılığıyla ayılar konusunda uzmanlaşmış bir profesörle irtibata geçtim. Ayıyı almak için fazlaca istekliydi fakat ayı Türkiye’den oraya gönderilemiyordu.
Daha evvel kimse bir ayının isviçre’ye ihraç edildiğini ya da gönderildiğini duymamıştı. Gülüyorlar.
Ancak arkadaşlar aracılığıyla İmren Aykut isminde büyüleyici bir Türk hanım efendiyle irtibata geçebildim. Kendisi sonrasındasında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı olarak bakılırsav yaptı.
Ve ayının İsviçre’ye gönderilmesine yardım mı etti?
Evet ayının gönderilmesi için müsaadelerin alınmasını ve İsviçre’nin onu fiyatsız kabul etmesini sağladı.
June Haimoff nitekim şahane bir beşersin. Bu sabah bizimle olduğun için teşekkürler!
Benim için zevkti.
Kaptan June, 2013 yılında BBC’nin Women’s Hour radyo programına katılmıştı. Bu özel röportajda Haimoff, deniz kaplumbağalarıyla bir arada bir ayıyı kurtardığına dair az bilinen bir hikayeyi de anlatmıştı.
1922’de İngiltere’nin doğusundaki Essex kentinde doğan Haimoff, iki kere evlendi, İsviçre’deki dağ konutunda Elizabeth Taylor ile komşuluk eden Haimoff çok varlıklı bir ömür sürmüştü.
İkinci evliliğinin sonlanmasından daha sonra bir balıkçı teknesi satın alan Kaptan June, Ege Denizi’nde seyahat etti ve uzun mühlet Yunanistan’da yaşadı.
1975 yılında birinci defa geldiği ve hoşluğuyla “büyülendiği” İztuzu Plajı’na 1986’da yerleşen Haimoff, burada bir barakada yaşamaya başladı.
Burada caretta carettaların korunması için 30 yıldan uzun mühlet çalışan Haimoff, 2011’de Kaptan June Deniz Kaplumbağalarını Müdafaa Vakfı’nı kurdu.
Kaptan June’un eforlarıyla, tekne gezintileriyle ünlü Dalyan’da pervanelerin yaraladığı deniz kaplumbağalarının korunabilmesi için tekne pervanelerine özel aparatlar takılmaya başlandı.
Çalışmaları ünlü İngiliz Botanikçi ve TV Programcısı Sir David Bellamy, Doğal ömrü Müdafaa Derneği ve Avusturya Zooloji Topluluğu üzere kişi ve kurumlar tarafınca desteklenen Haimoff, 2011’de İngiltere kraliyet ailesi tarafınca “kraliyet nişanı” verilen isimlerden biri oldu.
Kaptan June, Türkiye’nin bu özel tabiatının yok edilmesi tehlikesine karşı nasıl harekete geçtiğini ve aktivizmiyle ilgili az bilinenleri BBC Women’s Hour radyo programında Jenni Murray’e anlattı. Yaklaşık 35 yıl boyunca bu programı sunan Murray, Hillary Clinton ve Margaret Thatcher üzere isimleri ağırlamıştı.
June, seni bu plaja özel olarak çeken şey neydi?
Tek sözle hoşluğu. Sanırım hayatımda gördüğüm en hoş sahildi. 4,5 km boyunca uzanan kesintisiz kumsal beni esir aldı. Kıyının bir ucundaki yıkık dökük barakalarda yaşayan fazlaca farklı bir topluluk haricinde üzerinde hiç bir şey yoktu. Bu plaja aşık oldum.
Kaplumbağaları ve yüzleştikleri tehlikeyi nasıl keşfettin?
O yaz yaptığım üzere kumsalda yaşarken ‘kaplumbağa’ –Türkçe söylem ediyor– hakkında konuştuklarını duydum ve bahisle ilgilenmeye başladım. Ve birkaç söz İngilizce bilen insanlardan, kaplumbağaların yaz aylarında gecelerin yumurtlamak için o kumsala geldiklerini öğrendim.
Muhteşemdi, hiç elektrik olmadığı için her gece karanlıkta kumsala gitmeyi adet edindim. daha sonra bir gece bir kaplumbağanın yumurtlayışını gördüm. Onu rahatsız etmemek için epeyce sessizce kumsalda yanına uzandım. 100’e yakın yumurtayı oraya bıraktığını görmek hayatımı değiştirdi.
Bende fazlaca kuvvetli bir annelik içgüdüsü uyandırdı. Ve onların bu dayanıklılığına hayran oldum.
bu biçimde çabucak hemen Türkçe konuşmayan bir İngiliz hanımın ‘Kamplumbağaları kurtarmalıyız’ demesine yerli halkın reaksiyonu nasıldı?
Yalnız bir bayan olarak varlığım onlar için akıl karıştırıcıydı. Birçoğu benim için üzülüyordu zira Türkiye’de ailenizin yakınızda olmaması insanları üzer.
Ama daha sonra yalnızca yabancı biri olduğumu kanıksadılar, yavaş yavaş Türkçe birkaç söz öğrendim. Mümkün olabildiğince âlâ arkadaş olduk. Biroldukça insanın bildiği üzere Türkler hayli arkadaş canlısı ve çok hoşgörülüdür.
Kaplumbağaların korunması için otel üretiminin durdurulmasına yönelik kampanyanıza nasıl başladınız?
Aslında imza toplayarak başladım. Bu kumsalı kurtarmak için bir dilekçe yazmaya çalıştım; daha evvel hiç dilekçe yazmamıştım. Zira fark ettim ki kıyıda büyük turistik otel yapılması planlanıyordu ve bu, yalnızlığı ve rahatsız edilmemeyi seven caretta carettalara ziyan verecekti.
Karşılaştığım ve ne dediğimi anlayan herkes bu dilekçeyi imzaladı. Üç yıl ortasında, bu biçimde turizm bugünkü kadar ağır olmadığı için, yüzlerce imza topladıktan daha sonra planım, Ankara’ya gidip durumu başbakana sunmaktı.
Ne kadar büyük bir hedefmiş! Başbakan nasıl cevap verdi?
O devir Başbakan Turgut Özal ile birebir görüşme talihim olmadı zira Amerika Birleşik Devletleri’nde ameliyat oluyordu. Fakat onun Özel Kalem Müdürü ile görüştüm. Bana epeyce yardımcı oldu ve beni gerçek biçimde yönlendirdi.
Aslında Başbakan’ın lisanını gerçek düzgün konuşamayan yabancı bir bayan olarak ofisini ziyaret etmenin naif ve biraz da cüretkar olduğunu fark ettim. Ancak bu, sonunda başarmamı sağladı.
Ama sonunda işe yaradı. hem de bir ayıyı kurtardın değil mi?
Evet, evet. Mükemmeldi.
Ayıyı kurtarmaya mı gitmiştin?
Yaşadığım yerden epeyce uzakta olmayan uzak bir köydeki bir düğüne davet edilmiştim. Buraya yalnızca tekneyle ulaşılabiliyordu ve düğün 2-3 gün sürüyordu. Düğün sahibi orada bir ayı yavrusu olduğunu söyleyince fazlaca heyecanlandım ve çabucak onu görmeye gittim.
Zavallı hayvanı gördüğümde zincirlenmiş, gölgesiz, güneşin altında susuz bir biçimdeydi. Kaplumbağa anneyi gördüğüm andaki üzere bana hayli dokundu. Ayının sahibi köy okulunun öğretmeniydi, ben de onunla pazarlık ettim ve ayıyı satın aldım.
Ayıyla birlikte tekneye binip konutuma döndüm ve bahçemde 1,5 yıl benimle bir arada yaşadı.
daha sonra ne oldu?
İsviçre’ye gitti.
Gülüyorlar.
Ve tahminen bir daha naif bir halde İsviçre’deki arkadaşlarım aracılığıyla ayılar konusunda uzmanlaşmış bir profesörle irtibata geçtim. Ayıyı almak için fazlaca istekliydi fakat ayı Türkiye’den oraya gönderilemiyordu.
Daha evvel kimse bir ayının isviçre’ye ihraç edildiğini ya da gönderildiğini duymamıştı. Gülüyorlar.
Ancak arkadaşlar aracılığıyla İmren Aykut isminde büyüleyici bir Türk hanım efendiyle irtibata geçebildim. Kendisi sonrasındasında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı olarak bakılırsav yaptı.
Ve ayının İsviçre’ye gönderilmesine yardım mı etti?
Evet ayının gönderilmesi için müsaadelerin alınmasını ve İsviçre’nin onu fiyatsız kabul etmesini sağladı.
June Haimoff nitekim şahane bir beşersin. Bu sabah bizimle olduğun için teşekkürler!
Benim için zevkti.
- Amazonlardan ‘çevre kahramanı’ bir halk önderi: Nemonte Nenquimo
- İklim aktivisti Greta Thunberg, COP26’nın ‘başarısız’ olduğunu savundu
- Caretta carettaların yarıdan fazlası plastik yutuyor