bencede
New member
Burcu Karakaş
Türkiye’nin Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesine ait davayı 7 Nisan’da görülen sekizinci duruşmada Suudi Arabistan’a devretmesi dünya gündemine oturdu. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Kaşıkçı ailesinin avukatı Ali Ceylan, İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nin sonucuna itiraz edeceklerini belirterek, “Türkiye’deki yargılama bitmedi. Daha yanıtı beklenen yazılar var. ‘Dosya kapandı’ deniyor ancak hukuksal olarak kapanmadı” diyor.
Deutsche Welle Türkçe: Savcı temel hakkındaki mütalaasında, Kaşıkçı yargılamasının Suudi Arabistan’a devredilmesini ve sanıklar hakkında çıkarılan kırmızı bülten kararlarının devredilmesini talep etti. Siz bu istikamette bir mütalaa bekliyor muydunuz?
Avukat Ali Ceylan: Aslında şaşırdık. bundan evvelki duruşmada mahkeme resen bir yazı yazalım dedi Suudi Arabistan’a. “Burada yargılanan bireyler orada yargılandı mı? Yargılandıysa ne cezalar aldı?” üzere bir yazı yazmaktan bahsetti. O yazının hedefi aslında şuydu: örneğin bir kişi hem burada hem orada yargılandı. Türkiye’de, diyelim ki 30 sene mahpusa çarptırıldı. 10 sene yatmış tıpkı kabahatten Suudi Arabistan’da, bu biçimde 10 yılını düşüyorsunuz örneğin. Biz onunla ilgili sorulduğunu düşündük ancak bu biçimde da garipsemiştik. Suudi tarafınca gelen, “Biz bunları yargıladık, ekte sonucu gönderiyorum. Belgeyi bana devret” üzere bir yanıtı natürel beklemiyorduk. O duruşmada biz daha savcılık mütalaasını görmemiştik. O gün alamadık. UYAP’a daha yüklenmemişti. O yüzden mütalaada ne yazdığını bilerek duruşmada bir şey diyemedik. Savcılığın mütalaası büsbütün Suudilerin talebi istikametinde olmuş oldu fakat biz o sırada Suudilerin talebini bilmiyorduk.
Türkiye’deki soruşturmanın aktif bir biçimde yürütüldüğünü düşünüyor musunuz?
Genel olarak başarılıydı. Yanlışlar olmuştur, eksikler olmuştur ancak sahiden aktif yürütüldüğüne inanıyorum. Suudi başkonsolos olayın akabinde Türkiye’den gitti lakin gitmesi engellenebilirdi. En azından tabirine başvurulabilirdi zira bu biçimde durumlarda konsoloslukların dokunulmazlığı ağır cezalık ya da cürüm üstü hallerinde yok. Tabir alınabilirdi. Lakin genel olarak, “Başarısız bir soruşturma” asla demem. Daha belgenin yargılaması bitmedi. Daha yanıtı beklenen yazılar var. çabucak hemen Apple’dan karşılık gelmedi örneğin (Kaşıkçı’nın başkonsolosluğa girmeden Apple Watch’un ses kayıt özelliğini açtığı, nişanlısı Hatice Cengiz’e bıraktığı cep telefonu ile kolundaki akıllı saati eşleştirdiği, konsolosluktaki anların bu saate kaydedildiği sav edilmişti). Tüm kanıtların toplanması biter, yalnızca ve yalnızca sanıkların savunma vermesi kalır. Orada tıkandığınız vakit yargılamanın bölümü tahlil olacaksa sahiden tahminen bu biçimde düşünülebilir lakin daha bu belgede kanıtların tamamı toplanmadı. Kanunda, “Adli yardım yoluyla sanıkların sözlerini almaya çalış” diyor. O denli de alamıyorsan tabirlerini devredilebilir diyor örneğin. E onu da yapmadı mahkeme. Adalet Bakanlığı, “Biz olumlu görüş vereceğiz” dedikten daha sonra esasen mahkemenin takdir hakkı da yok. Kanun, “Bakanlık olumlu görüş verirse devredilir” diyor. Mahkemenin aksini demesi sürpriz olurdu. Adalet Bakanlığı’nın belgenin devredilmesi sürecine ait yürütmenin durdurulması için Ankara Yönetim Mahkemesi’ne dava açtık. Bakanlık şu münasebetle uygun bulmuş bu bölümü: “Sanıkların iadesi talebimiz reddedildi. Bizde de 6706 Sayılı Cezai konularda Memleketler arası İsimli İş Birliği Kanunu var. Biz devredelim, onlar yargılasın.”
Kaşıkçı’nın nişanlısı Hatice Cengiz, “O konsolosluktaki şoföründen, çaycısından, herkesten şikayetçiyim” demişti. Sizler de avukatları olarak konsoloslukta keşif yapılarak şahitlerin burada dinlenmesini talep etmiştiniz. Bu talebiniz gerçekleşti mi?
Hayır, reddedildi. Keşif yapılmasının büsbütün önü kapatılmamış, “Şu kademede reddedildi” denilmişti ancak konsoloslukta şahitler eşliğinde keşif yapılabilirdi. Bu kadar insanın aklını zorlayan bir hadisede şahitleri yerinde dinlemek daha tesirli olabilirdi. Ben olsam keşif yapardım ancak bu bir takdir hakkıdır. Mahkeme talebi kabul ederdi, Suudi Arabistan keşfe müsaade vermezdi, o başka natürel.
“Müebbet mahpus cezası istenen belgeyi devrediyorsunuz”
Türkiye’de Kaşıkçı cinayetine ait iki iddianame hazırlandı. İddianameleri türel açıdan nasıl değerlendirirsiniz?
İddianameler kâfi ayrıntıya sahip. Müebbet mahpus istendi. Birden çok müebbet mahpus cezası istediğiniz belgeyi devrediyorsunuz. O farklı bir şey, tartışmalı oluyor doğal. Duruşmada da söylemiş oldum: bu biçimde bir zaman lakin belgeyi devrettiğiniz ülkede bu bahsin sahiden çözüleceğine inanıyorsanız olabilir. Ve yalnızca kalbinizden gelen bir inanç değil yani, ortada gerçekler var, olgular var, kanıtlar var. Bütün bunlar öbür bir ülkenin mahkemesini işaret ediyorsa ve siz de buna vicdanen kaniyseniz olabilir ancak dünyada Suudi Arabistan’da hukuk sisteminin nasıl olduğunu gösteren binlerce rapor çıkar. Orayı bir aile yönetiyor. Ülkenin ismi, ailenin ismi yani. Siz nasıl belgeyi oraya verebilirsiniz? Kelamın bittiği yerdeyiz. Bunu bana Hatice hanım söylemişti lakin, ne oldu? Olan, Cemal Kaşıkçı’ya oldu. Öldüğüyle kaldı.
Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili olarak Suudi Arabistan’da görülen davada beş bireye idam, üç şahsa ise toplam 24 yıl mahpus cezası verildi. Türkiye bu biçimde bu mahkeme kararlarını “cinayetin tüm taraflarıyla aydınlatılmasına ve adaletin tecellisine yönelik beklentilerini karşılamaktan uzak olduğu“ sebebi öne sürülerek eleştirmişti. Türkiye’nin yansısını siz nasıl karşılamıştınız?
O reaksiyona biz de katılmıştık. O reaksiyonun altına imzamı atarım, bugün de atarım yani. Orada göstermelik bir yargılama yapıldı. Medyada yargılanan insanların ortalıkta gezdiği tarafında epey sayıda haber çıktı. Türkiye bu reaksiyonunda yalnız bırakıldı mı? Bırakıldı. Milletlerarası hukuk düzenekleri hiç harekete geçmedi. Bugün bir yargılama Türkiye’de var, vardı birkaç güne kadar. Bir de ABD’de mahkeme “Bu davaya bakılabilir mi bakılamaz mı” noktasında. Yani daha yargılama yok, epey başında.
“Yanlarına kâr kaldı mı? Kaldı”
Türkiye’deki yargılamanın devam etmesi niye değerliydi?
Yargılamanın hukuken burada yapılması gerekiyor. Olay bizim topraklarımızda olmuş. Bütün kanıtlar burada toplanmış. Daha ses kayıtları kamuoyuna açıklanmadı. Gerçeği hukuken burada bulabilirsek bulacağız. Ayrıyeten, “Yapanın yanına kâr kalıyor” algısı olmamalıydı diye düşünüyorum. “Yarın bir diğeri da Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülebilir ve sonuç da bu biçimde olur” üzere bir algı, beni Türk vatandaşı olarak rahatsız ediyor. Yanlarına kâr kaldı mı? Kaldı. Tesirli bir biçimde yargılandı mı bu beşerler? Yargılanmadılar. Dünya gerisinde durmadı bu işin. Suudi Arabistan’la milyarlarca dolarlık mukavele imzalayan sesini kesti. Burada bir misyon yüklemişti bu ülke. Ona yoralım diyeceğim ancak bildiğim kadarıyla biz milyarlarca dolarlık kontrat de imzalamadık. O denli bir kontrat olsa dahi olmamalı lakin en azından kamuoyunun bir fikri olurdu. Şu an hepimiz fikirsiz kaldık.
Kaşıkçı’ya ilişkin cesetin nerede olduğuna dair hala bir bilgi yok, değil mi?
Hayır, bilmiyoruz. Suudi Arabistan da bununla ilgili bir şey söylemedi hiç bir vakit.
Pekala bundan daha sonra Türkiye’deki hukuki süreç nasıl ilerleyecek?
Buradaki tüzel süreç bitmedi. Birincisi, bizim Adalet Bakanlığı’nın sürecine karşı açtığımız dava var. Bunun birinci derece mahkemesi var, oradan kaybedersek Danıştay’ı var. Orada bir müddetç yürüyecek. İkincisi, İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nin sonucuna itiraz süremiz var. Üçüncüsü, belgeye durma sonucu verildi. Evrak kenarda beklemeye alındı. Haberlerde “Dosya kapandı” deniyor lakin tüzel olarak kapanmadı. Bakalım Suudi Arabistan ne yapacak? Bizde yargılanıp orada beraat eden üç kişi var. Onların Türkiye’de her türlü yargılanmaya devam edilmesi gerekiyor bence. Türkiye, Suudi Arabistan’daki gelişmelere göre, “Ben orada yapılanları kâfi buldum ve belgeyi düşürüyorum” kısmını işte o gün diyebilir. Ya da “Etkili bir yargılama olarak görmedim, ben burada devam ediyorum” diyebilir.
Türkiye’nin Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesine ait davayı 7 Nisan’da görülen sekizinci duruşmada Suudi Arabistan’a devretmesi dünya gündemine oturdu. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Kaşıkçı ailesinin avukatı Ali Ceylan, İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nin sonucuna itiraz edeceklerini belirterek, “Türkiye’deki yargılama bitmedi. Daha yanıtı beklenen yazılar var. ‘Dosya kapandı’ deniyor ancak hukuksal olarak kapanmadı” diyor.
Deutsche Welle Türkçe: Savcı temel hakkındaki mütalaasında, Kaşıkçı yargılamasının Suudi Arabistan’a devredilmesini ve sanıklar hakkında çıkarılan kırmızı bülten kararlarının devredilmesini talep etti. Siz bu istikamette bir mütalaa bekliyor muydunuz?
Avukat Ali Ceylan: Aslında şaşırdık. bundan evvelki duruşmada mahkeme resen bir yazı yazalım dedi Suudi Arabistan’a. “Burada yargılanan bireyler orada yargılandı mı? Yargılandıysa ne cezalar aldı?” üzere bir yazı yazmaktan bahsetti. O yazının hedefi aslında şuydu: örneğin bir kişi hem burada hem orada yargılandı. Türkiye’de, diyelim ki 30 sene mahpusa çarptırıldı. 10 sene yatmış tıpkı kabahatten Suudi Arabistan’da, bu biçimde 10 yılını düşüyorsunuz örneğin. Biz onunla ilgili sorulduğunu düşündük ancak bu biçimde da garipsemiştik. Suudi tarafınca gelen, “Biz bunları yargıladık, ekte sonucu gönderiyorum. Belgeyi bana devret” üzere bir yanıtı natürel beklemiyorduk. O duruşmada biz daha savcılık mütalaasını görmemiştik. O gün alamadık. UYAP’a daha yüklenmemişti. O yüzden mütalaada ne yazdığını bilerek duruşmada bir şey diyemedik. Savcılığın mütalaası büsbütün Suudilerin talebi istikametinde olmuş oldu fakat biz o sırada Suudilerin talebini bilmiyorduk.
Türkiye’deki soruşturmanın aktif bir biçimde yürütüldüğünü düşünüyor musunuz?
Genel olarak başarılıydı. Yanlışlar olmuştur, eksikler olmuştur ancak sahiden aktif yürütüldüğüne inanıyorum. Suudi başkonsolos olayın akabinde Türkiye’den gitti lakin gitmesi engellenebilirdi. En azından tabirine başvurulabilirdi zira bu biçimde durumlarda konsoloslukların dokunulmazlığı ağır cezalık ya da cürüm üstü hallerinde yok. Tabir alınabilirdi. Lakin genel olarak, “Başarısız bir soruşturma” asla demem. Daha belgenin yargılaması bitmedi. Daha yanıtı beklenen yazılar var. çabucak hemen Apple’dan karşılık gelmedi örneğin (Kaşıkçı’nın başkonsolosluğa girmeden Apple Watch’un ses kayıt özelliğini açtığı, nişanlısı Hatice Cengiz’e bıraktığı cep telefonu ile kolundaki akıllı saati eşleştirdiği, konsolosluktaki anların bu saate kaydedildiği sav edilmişti). Tüm kanıtların toplanması biter, yalnızca ve yalnızca sanıkların savunma vermesi kalır. Orada tıkandığınız vakit yargılamanın bölümü tahlil olacaksa sahiden tahminen bu biçimde düşünülebilir lakin daha bu belgede kanıtların tamamı toplanmadı. Kanunda, “Adli yardım yoluyla sanıkların sözlerini almaya çalış” diyor. O denli de alamıyorsan tabirlerini devredilebilir diyor örneğin. E onu da yapmadı mahkeme. Adalet Bakanlığı, “Biz olumlu görüş vereceğiz” dedikten daha sonra esasen mahkemenin takdir hakkı da yok. Kanun, “Bakanlık olumlu görüş verirse devredilir” diyor. Mahkemenin aksini demesi sürpriz olurdu. Adalet Bakanlığı’nın belgenin devredilmesi sürecine ait yürütmenin durdurulması için Ankara Yönetim Mahkemesi’ne dava açtık. Bakanlık şu münasebetle uygun bulmuş bu bölümü: “Sanıkların iadesi talebimiz reddedildi. Bizde de 6706 Sayılı Cezai konularda Memleketler arası İsimli İş Birliği Kanunu var. Biz devredelim, onlar yargılasın.”
Kaşıkçı’nın nişanlısı Hatice Cengiz, “O konsolosluktaki şoföründen, çaycısından, herkesten şikayetçiyim” demişti. Sizler de avukatları olarak konsoloslukta keşif yapılarak şahitlerin burada dinlenmesini talep etmiştiniz. Bu talebiniz gerçekleşti mi?
Hayır, reddedildi. Keşif yapılmasının büsbütün önü kapatılmamış, “Şu kademede reddedildi” denilmişti ancak konsoloslukta şahitler eşliğinde keşif yapılabilirdi. Bu kadar insanın aklını zorlayan bir hadisede şahitleri yerinde dinlemek daha tesirli olabilirdi. Ben olsam keşif yapardım ancak bu bir takdir hakkıdır. Mahkeme talebi kabul ederdi, Suudi Arabistan keşfe müsaade vermezdi, o başka natürel.
“Müebbet mahpus cezası istenen belgeyi devrediyorsunuz”
Türkiye’de Kaşıkçı cinayetine ait iki iddianame hazırlandı. İddianameleri türel açıdan nasıl değerlendirirsiniz?
İddianameler kâfi ayrıntıya sahip. Müebbet mahpus istendi. Birden çok müebbet mahpus cezası istediğiniz belgeyi devrediyorsunuz. O farklı bir şey, tartışmalı oluyor doğal. Duruşmada da söylemiş oldum: bu biçimde bir zaman lakin belgeyi devrettiğiniz ülkede bu bahsin sahiden çözüleceğine inanıyorsanız olabilir. Ve yalnızca kalbinizden gelen bir inanç değil yani, ortada gerçekler var, olgular var, kanıtlar var. Bütün bunlar öbür bir ülkenin mahkemesini işaret ediyorsa ve siz de buna vicdanen kaniyseniz olabilir ancak dünyada Suudi Arabistan’da hukuk sisteminin nasıl olduğunu gösteren binlerce rapor çıkar. Orayı bir aile yönetiyor. Ülkenin ismi, ailenin ismi yani. Siz nasıl belgeyi oraya verebilirsiniz? Kelamın bittiği yerdeyiz. Bunu bana Hatice hanım söylemişti lakin, ne oldu? Olan, Cemal Kaşıkçı’ya oldu. Öldüğüyle kaldı.
Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili olarak Suudi Arabistan’da görülen davada beş bireye idam, üç şahsa ise toplam 24 yıl mahpus cezası verildi. Türkiye bu biçimde bu mahkeme kararlarını “cinayetin tüm taraflarıyla aydınlatılmasına ve adaletin tecellisine yönelik beklentilerini karşılamaktan uzak olduğu“ sebebi öne sürülerek eleştirmişti. Türkiye’nin yansısını siz nasıl karşılamıştınız?
O reaksiyona biz de katılmıştık. O reaksiyonun altına imzamı atarım, bugün de atarım yani. Orada göstermelik bir yargılama yapıldı. Medyada yargılanan insanların ortalıkta gezdiği tarafında epey sayıda haber çıktı. Türkiye bu reaksiyonunda yalnız bırakıldı mı? Bırakıldı. Milletlerarası hukuk düzenekleri hiç harekete geçmedi. Bugün bir yargılama Türkiye’de var, vardı birkaç güne kadar. Bir de ABD’de mahkeme “Bu davaya bakılabilir mi bakılamaz mı” noktasında. Yani daha yargılama yok, epey başında.
“Yanlarına kâr kaldı mı? Kaldı”
Türkiye’deki yargılamanın devam etmesi niye değerliydi?
Yargılamanın hukuken burada yapılması gerekiyor. Olay bizim topraklarımızda olmuş. Bütün kanıtlar burada toplanmış. Daha ses kayıtları kamuoyuna açıklanmadı. Gerçeği hukuken burada bulabilirsek bulacağız. Ayrıyeten, “Yapanın yanına kâr kalıyor” algısı olmamalıydı diye düşünüyorum. “Yarın bir diğeri da Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülebilir ve sonuç da bu biçimde olur” üzere bir algı, beni Türk vatandaşı olarak rahatsız ediyor. Yanlarına kâr kaldı mı? Kaldı. Tesirli bir biçimde yargılandı mı bu beşerler? Yargılanmadılar. Dünya gerisinde durmadı bu işin. Suudi Arabistan’la milyarlarca dolarlık mukavele imzalayan sesini kesti. Burada bir misyon yüklemişti bu ülke. Ona yoralım diyeceğim ancak bildiğim kadarıyla biz milyarlarca dolarlık kontrat de imzalamadık. O denli bir kontrat olsa dahi olmamalı lakin en azından kamuoyunun bir fikri olurdu. Şu an hepimiz fikirsiz kaldık.
Kaşıkçı’ya ilişkin cesetin nerede olduğuna dair hala bir bilgi yok, değil mi?
Hayır, bilmiyoruz. Suudi Arabistan da bununla ilgili bir şey söylemedi hiç bir vakit.
Pekala bundan daha sonra Türkiye’deki hukuki süreç nasıl ilerleyecek?
Buradaki tüzel süreç bitmedi. Birincisi, bizim Adalet Bakanlığı’nın sürecine karşı açtığımız dava var. Bunun birinci derece mahkemesi var, oradan kaybedersek Danıştay’ı var. Orada bir müddetç yürüyecek. İkincisi, İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nin sonucuna itiraz süremiz var. Üçüncüsü, belgeye durma sonucu verildi. Evrak kenarda beklemeye alındı. Haberlerde “Dosya kapandı” deniyor lakin tüzel olarak kapanmadı. Bakalım Suudi Arabistan ne yapacak? Bizde yargılanıp orada beraat eden üç kişi var. Onların Türkiye’de her türlü yargılanmaya devam edilmesi gerekiyor bence. Türkiye, Suudi Arabistan’daki gelişmelere göre, “Ben orada yapılanları kâfi buldum ve belgeyi düşürüyorum” kısmını işte o gün diyebilir. Ya da “Etkili bir yargılama olarak görmedim, ben burada devam ediyorum” diyebilir.