bencede
New member
Ukrayna’nın güneydoğusundaki liman kenti Mariupol, haftalardır devam eden bombardımandan daha sonra neredeyse büsbütün Rusya’nın denetimine geçti. Kentten kaçanlar, tahliye edilmedilk evvel süreçleri için tutuldukları kamplardaki makûs şartları anlatıyor.
Oleksandr ve Olena, geçen hafta Mariupol’dan kaçmayı başaran şanslı azınlıktan ikisi. Azovstal çelik fabrikalarındaki Ukrayna kuvvetlenin haricinde, Mariupol neredeyse büsbütün Rus denetimi altında ve dünyanın geri kalanından fiilen izole durumda.
Hala orada mahsur kaldığı düşünülen 100 bin sivilin kentteki şartları hakkındaki bilgi akışı sistemsiz ve bağımsız olarak teyit edilmesi güç.
Nispeten inançlı batı kenti Lviv’e gelen çift, çatışmalar sırasında kent ortasında hayatta kaldıklarını anlatıyor. Fakat, sivilleri tahliye etmedilk evvel tutmak için Mariupol haricinde kurulan ve Rusya’nın ‘filtreleme kampı’ ismini verdiği bir merkezle ilgili tecrübeleri tüyler ürpertici.
49 yaşındaki Oleksandr, “Tam bir toplama kampı gibiydi” diyor.
Oleksandr ve Olena, parmak izlerinin alındığını, her taraftan fotoğraflarının çekildiğini ve birkaç saat boyunca Rus güvenlik nazaranvlileri tarafınca sorguya çekildiklerini söylüyor, “hapishanedeki gibi”. Rusların telefonlarına bakacağından endişelenip, kızlarının Ukrayna bayrağı önünde çekilmiş fotoğrafları da dahil, aygıtlarında Ukrayna ile ilgili her şeyi temizlemişler.
Endişelenmekte haklıydılar. Oleksandr, Rus güvenlik vazifelilerinin, sorguları sırasında, gazeteciler yahut hükümet ve askeri yetkililerle irtibat için arayışıyla fotoğrafları, telefon görüşme kayıtlarını ve aygıtlarındaki telefon numaralarını incelediklerini söylemiş oldu.
Oleksandr, “Bir kişinin ‘Ukraynalı Nazi’ olduğundan şüpheleniliyorsa, daha fazla soruşturma yahut cinayet için Donetsk’e gdolayılüyor” diyor. Fakat BBC bu iddiayı doğrulayamadı:
“Çok tehlikeli ve riskliydi. En ufak bir kuşku, en ufak bir direniş niçiniyle sizi sorgulama ve azap için bodrum katına götürebilirler. Herkes Donetsk’e gdolayılmekten korkuyordu.”
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, işgalin gayelerinden birinin Ukrayna’yı Nazilerden temizlemek olduğunu söylüyor. Rus propagandası, Ukrayna’nın bir biçimde Nazizm ile uyumlu olduğuna dair epeyce sayıda temelsiz savda bulunuyor.
Kampta süreçler için beklerken, Oleksandr ve Olena’ya Mariupol’den filtrelemeden kaçmaları için bir yol önerenler oldu. Fakat çift, bunların Ruslar yahut işbirlikçiler olabileceğinden korkmuştu.
Sonunda tahliye listesine alındılar. Ancak sıkıntılar bitmemişti.
Rusya’ya giden otobüsler
Olena, “Bu filtreleme kampındaki şartların ne kadar vahim olduğunu hayal bile edemezsiniz” diyor ve ekliyor:
“Yaşlılar şiltesiz, battaniyesiz koridorlarda yatıyordu. Binlerce insan için yalnızca bir tuvalet ve bir lavabo vardı. Dizanteri kısa müddette yayılmaya başladı. Yıkanmanın yahut temizlenmenin yolu yoktu. Her yer pis kokuyordu.”
Oradaki ikinci günlerinde sabun ve dezenfektan bitmiş, kısa bir süre daha sonra tuvalet kağıdı ve hijyenik ped de kalmamıştı.
Sorgulamalarının akabinde Olena ve Oleksandr’a 148. tahliye otobüsüne binmeleri için müsaade verildiği söylendi. Lakin bir hafta daha sonra tesisten yalnızca 20 otobüs kalkmıştı. Buna karşılık, Rusya topraklarına gitmek için organize edilmiş biroldukca otobüs vardı. Yetkililer, çifti doğuya giden bir araca bindirmeye bile çalışmıştı. Sonunda Olena ve Oleksandr, geldiklerinde onları gizlice kamptan kaçırmayı teklif edenlerden yardım istemek zorunda hissettiler.
Olena, “Başka seçeneğimiz yoktu” diyor ve kelamlarını şöyleki sürdürüyor:
“Seçenekler ya zorla Rusya’ya hudut dışı edilmek ya da bu özel şoförlerle riske girmek.”
Mariupol Belediye Lideri Vadim Boyçenko’nun kabul ettiği bir ikilem bu. Boyçenko telefonda BBC’ye yaptığı açıklamada, “Birfazlaca sivil otobüs Ukrayna yerine Rusya’ya gidiyor. Savaşın başlangıcından beri [Ruslar] sivillerin tahliyesine hiç bir biçimde müsaade vermedi. Bu, sivilleri öldürmek için direkt askeri bir buyruk olarak görülebilir” diyor.
Şoförlerinin onları filtreleme kamplarından Rus işgali altındaki Berdyansk kentine “tarlalardan, toprak yollardan, tüm denetim noktalarının gerisindeki dar yollardan geçirmeyi başardı” diyor Olena, zira Rus teftişinden geçmek için uygun dokümanları yoktu.
sonrasındasında, kendilerini Ukrayna denetimindeki bölgeye götürmek için her şeyi riske atmaya istekli öbür bir sürücüyle bir çıkış yolu bulmak için üç gün harcamışlar. Yaklaşık 12 Rus denetim noktasını atlatmayı başarıp, Zaporijya’ya ulaşmış ve gece treniyle Lviv’e gitmişler.
Valentina ve eşi Evgeniy de birebir gün Lviv’e gelenler içindeydı. Onlar da geçen hafta Mariupol’dan kaçmayı başarmıştı. Bir araca binip Ukrayna’nın batısında daha küçük bir kente gideceklerdi.
58 yaşındaki Valentina, tahminen de yaşları ve Evgeniy’nin engelli olması niçiniyle filtreleme sürecinin onlar için süratli olduğunu, fakat gençler için durumun fazlaca daha makûs olduğunu söylüyor.
“Filtreleme kampları getto gibi” diyor. “Ruslar insanları kümelere ayırıyor. Ukrayna ordusuyla kontağı olduğundan şüphelenilenler, ülkesini savunanlar, gazeteciler, kamu çalışanları tehlikeli kümede. Bu insanları Donetsk’e hapishanelere gdolayıyorlar, azap yapıyorlar.”
O ve Evgeniy ayrıyeten birçoğunun filtreleme kamplarından Rusya’ya gönderildiğini söylüyor.
Oleksandr ve Olena üzere, Valentina da sürücüleri yardımıyla kaçmayı başardıklarını vurguluyor.
“Sonunda [kaçıp] Ukraynalı savaşçıları ve bayrağı gördüğümüzde, Ukraynaca konuşulduğunu duyduğumuzda otobüsteki herkes ağlamaya başladı” diyor.
Mariupol’de kuşatma altında yaşam
Bu beşerler kaçmadan evvel Mariupol’de haftalarca kuşatma altında yaşadı.
Rus kuvvetleri kenti bombalıyor ve sokak sokak ilerliyordu. Kuşatma altında detaylar lakin Valentina, Oleksandr ve Olena üzere son vakit içinderda kentten kaçanlarla yapılan röportajlar yardımıyla ortaya çıkmaya başladı.
Birçoğu musluk suyundan yoksundu, yiyecek kıtlığı vardı. Oleksandr ve Olena, bir restoranın yakınındaki bir bodrum katına sığınmış, depodaki konservelerle hayatta kalmayı başarmıştı.
Ama su sorunu vardı. Oleksandr, stok yapmak için dışarıdaki kuyulara nasıl koştuğunu anlatıyordu.
“Çok tehlikeliydi zira Ruslar daima ateş ediyordu” dedi. Kombi kazanının suyu ömrümüzü kurtardı. Tahliye için bodrumdan çıktığımızda kazanımızdaki su da bitmişti.”
Valentina ve Evgeniy, yiyecek bulmanın zorluğunu, savaş başlamadan evvel insanların elinde ne var ise onunla yönetim etmeye çalıştığını anlatıyor. Konserveler, tahıl gevrekleri ve bahçelerinde yetiştirdikleri birkaç patatesle, ellerindekini de komşularıyla paylaşarak hayatta kaldıklarını söylüyorlar.
Tehlikeli olduğunu bildikleri için kuyudan su almaya gitmiyorlardı. Kar yağdığında, fazlaca sevinmişler, su için kar eritmeye başlamışlardı.
Valentina, özerk Çeçen Cumhuriyeti’nin Putin’e bağlı birliklerinden nefret ediyordu. Çeçen militanların, işgalin başlangıcından beri Ukrayna’da savaştığı ve Mariupol kuşatmasına ağır bir biçimde katıldıkları bildiriliyor.
Valentina, onları bayanlara ve çocuklara tecavüz etmekle suçluyor. “Kendilerini reddeden kızları ve bayanları öldürdüler” dedi. “İnsanların bu kadar hayvan olabileceğine inanamıyorum. İnsanlık yok, merhamet yok.”
Valentina ve Evgeniy kentin kuzeyindeki sığınaklarda saklanarak hayatta kaldıklarını söylüyorlar. Sonunda orası da bir Rus bombardımanında yıkıldı. Evgeniy beyin sarsıntısı geçirdi ve bu biçimdedan beri işitme meseleleri yaşıyor. Komşuları da ağır yaralandı.
Kaçmaya karar vermedilk evvel sığınaklar içinde gidip geldiler. Kentten çıkarken Rus işgalinin yol açtığı yıkımı gördüler.
Valentina, “Tamamen yıkılmış, yanmış boş binalar gördüm” diyor ve ekliyor:
“Çok sayıda ceset vardı. Kent artık yok. Duvarlar bile. Yalnızca devasa harabe yığınları. bu biçimde bir şiddeti asla hayal edemezdim.”
Her iki çift de Rus işgalinden daha sonra Ukrayna’nın direnişinin ve çektiği acıların sembolü haline gelen Mariupol kentinden kaçmayı başardı. Onlar, çatışma niçiniyle yerlerinden edilen 11 milyon Ukraynalıdan yalnızca dördü ve artık belgisiz bir gelecekle karşı karşıyalar.
Oleksandr ve Olena, geçen hafta Mariupol’dan kaçmayı başaran şanslı azınlıktan ikisi. Azovstal çelik fabrikalarındaki Ukrayna kuvvetlenin haricinde, Mariupol neredeyse büsbütün Rus denetimi altında ve dünyanın geri kalanından fiilen izole durumda.
Hala orada mahsur kaldığı düşünülen 100 bin sivilin kentteki şartları hakkındaki bilgi akışı sistemsiz ve bağımsız olarak teyit edilmesi güç.
Nispeten inançlı batı kenti Lviv’e gelen çift, çatışmalar sırasında kent ortasında hayatta kaldıklarını anlatıyor. Fakat, sivilleri tahliye etmedilk evvel tutmak için Mariupol haricinde kurulan ve Rusya’nın ‘filtreleme kampı’ ismini verdiği bir merkezle ilgili tecrübeleri tüyler ürpertici.
49 yaşındaki Oleksandr, “Tam bir toplama kampı gibiydi” diyor.
Oleksandr ve Olena, parmak izlerinin alındığını, her taraftan fotoğraflarının çekildiğini ve birkaç saat boyunca Rus güvenlik nazaranvlileri tarafınca sorguya çekildiklerini söylüyor, “hapishanedeki gibi”. Rusların telefonlarına bakacağından endişelenip, kızlarının Ukrayna bayrağı önünde çekilmiş fotoğrafları da dahil, aygıtlarında Ukrayna ile ilgili her şeyi temizlemişler.
Endişelenmekte haklıydılar. Oleksandr, Rus güvenlik vazifelilerinin, sorguları sırasında, gazeteciler yahut hükümet ve askeri yetkililerle irtibat için arayışıyla fotoğrafları, telefon görüşme kayıtlarını ve aygıtlarındaki telefon numaralarını incelediklerini söylemiş oldu.
Oleksandr, “Bir kişinin ‘Ukraynalı Nazi’ olduğundan şüpheleniliyorsa, daha fazla soruşturma yahut cinayet için Donetsk’e gdolayılüyor” diyor. Fakat BBC bu iddiayı doğrulayamadı:
“Çok tehlikeli ve riskliydi. En ufak bir kuşku, en ufak bir direniş niçiniyle sizi sorgulama ve azap için bodrum katına götürebilirler. Herkes Donetsk’e gdolayılmekten korkuyordu.”
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, işgalin gayelerinden birinin Ukrayna’yı Nazilerden temizlemek olduğunu söylüyor. Rus propagandası, Ukrayna’nın bir biçimde Nazizm ile uyumlu olduğuna dair epeyce sayıda temelsiz savda bulunuyor.
Kampta süreçler için beklerken, Oleksandr ve Olena’ya Mariupol’den filtrelemeden kaçmaları için bir yol önerenler oldu. Fakat çift, bunların Ruslar yahut işbirlikçiler olabileceğinden korkmuştu.
Sonunda tahliye listesine alındılar. Ancak sıkıntılar bitmemişti.
Rusya’ya giden otobüsler
Olena, “Bu filtreleme kampındaki şartların ne kadar vahim olduğunu hayal bile edemezsiniz” diyor ve ekliyor:
“Yaşlılar şiltesiz, battaniyesiz koridorlarda yatıyordu. Binlerce insan için yalnızca bir tuvalet ve bir lavabo vardı. Dizanteri kısa müddette yayılmaya başladı. Yıkanmanın yahut temizlenmenin yolu yoktu. Her yer pis kokuyordu.”
Oradaki ikinci günlerinde sabun ve dezenfektan bitmiş, kısa bir süre daha sonra tuvalet kağıdı ve hijyenik ped de kalmamıştı.
Sorgulamalarının akabinde Olena ve Oleksandr’a 148. tahliye otobüsüne binmeleri için müsaade verildiği söylendi. Lakin bir hafta daha sonra tesisten yalnızca 20 otobüs kalkmıştı. Buna karşılık, Rusya topraklarına gitmek için organize edilmiş biroldukca otobüs vardı. Yetkililer, çifti doğuya giden bir araca bindirmeye bile çalışmıştı. Sonunda Olena ve Oleksandr, geldiklerinde onları gizlice kamptan kaçırmayı teklif edenlerden yardım istemek zorunda hissettiler.
- Mariupol’ü ele geçirmek Rusya için niye kıymetli?
- Uydu imgelerine nazaran Mariupol’de toplu mezarlar kazıldı
Olena, “Başka seçeneğimiz yoktu” diyor ve kelamlarını şöyleki sürdürüyor:
“Seçenekler ya zorla Rusya’ya hudut dışı edilmek ya da bu özel şoförlerle riske girmek.”
Mariupol Belediye Lideri Vadim Boyçenko’nun kabul ettiği bir ikilem bu. Boyçenko telefonda BBC’ye yaptığı açıklamada, “Birfazlaca sivil otobüs Ukrayna yerine Rusya’ya gidiyor. Savaşın başlangıcından beri [Ruslar] sivillerin tahliyesine hiç bir biçimde müsaade vermedi. Bu, sivilleri öldürmek için direkt askeri bir buyruk olarak görülebilir” diyor.
Şoförlerinin onları filtreleme kamplarından Rus işgali altındaki Berdyansk kentine “tarlalardan, toprak yollardan, tüm denetim noktalarının gerisindeki dar yollardan geçirmeyi başardı” diyor Olena, zira Rus teftişinden geçmek için uygun dokümanları yoktu.
sonrasındasında, kendilerini Ukrayna denetimindeki bölgeye götürmek için her şeyi riske atmaya istekli öbür bir sürücüyle bir çıkış yolu bulmak için üç gün harcamışlar. Yaklaşık 12 Rus denetim noktasını atlatmayı başarıp, Zaporijya’ya ulaşmış ve gece treniyle Lviv’e gitmişler.
Valentina ve eşi Evgeniy de birebir gün Lviv’e gelenler içindeydı. Onlar da geçen hafta Mariupol’dan kaçmayı başarmıştı. Bir araca binip Ukrayna’nın batısında daha küçük bir kente gideceklerdi.
58 yaşındaki Valentina, tahminen de yaşları ve Evgeniy’nin engelli olması niçiniyle filtreleme sürecinin onlar için süratli olduğunu, fakat gençler için durumun fazlaca daha makûs olduğunu söylüyor.
“Filtreleme kampları getto gibi” diyor. “Ruslar insanları kümelere ayırıyor. Ukrayna ordusuyla kontağı olduğundan şüphelenilenler, ülkesini savunanlar, gazeteciler, kamu çalışanları tehlikeli kümede. Bu insanları Donetsk’e hapishanelere gdolayıyorlar, azap yapıyorlar.”
O ve Evgeniy ayrıyeten birçoğunun filtreleme kamplarından Rusya’ya gönderildiğini söylüyor.
Oleksandr ve Olena üzere, Valentina da sürücüleri yardımıyla kaçmayı başardıklarını vurguluyor.
“Sonunda [kaçıp] Ukraynalı savaşçıları ve bayrağı gördüğümüzde, Ukraynaca konuşulduğunu duyduğumuzda otobüsteki herkes ağlamaya başladı” diyor.
- Mariupol’deki Ukraynalı kumandan dünyaya seslendi: Bunlar tahminen de son saatlerimiz
- Mariupol’den 3 çocuğuyla kaçan anne anlatıyor: ‘5 yaşındaki oğlum, tekrar bulamayız diye hâlâ ekmek saklıyor’
Mariupol’de kuşatma altında yaşam
Bu beşerler kaçmadan evvel Mariupol’de haftalarca kuşatma altında yaşadı.
Rus kuvvetleri kenti bombalıyor ve sokak sokak ilerliyordu. Kuşatma altında detaylar lakin Valentina, Oleksandr ve Olena üzere son vakit içinderda kentten kaçanlarla yapılan röportajlar yardımıyla ortaya çıkmaya başladı.
Birçoğu musluk suyundan yoksundu, yiyecek kıtlığı vardı. Oleksandr ve Olena, bir restoranın yakınındaki bir bodrum katına sığınmış, depodaki konservelerle hayatta kalmayı başarmıştı.
Ama su sorunu vardı. Oleksandr, stok yapmak için dışarıdaki kuyulara nasıl koştuğunu anlatıyordu.
“Çok tehlikeliydi zira Ruslar daima ateş ediyordu” dedi. Kombi kazanının suyu ömrümüzü kurtardı. Tahliye için bodrumdan çıktığımızda kazanımızdaki su da bitmişti.”
Valentina ve Evgeniy, yiyecek bulmanın zorluğunu, savaş başlamadan evvel insanların elinde ne var ise onunla yönetim etmeye çalıştığını anlatıyor. Konserveler, tahıl gevrekleri ve bahçelerinde yetiştirdikleri birkaç patatesle, ellerindekini de komşularıyla paylaşarak hayatta kaldıklarını söylüyorlar.
Tehlikeli olduğunu bildikleri için kuyudan su almaya gitmiyorlardı. Kar yağdığında, fazlaca sevinmişler, su için kar eritmeye başlamışlardı.
Valentina, özerk Çeçen Cumhuriyeti’nin Putin’e bağlı birliklerinden nefret ediyordu. Çeçen militanların, işgalin başlangıcından beri Ukrayna’da savaştığı ve Mariupol kuşatmasına ağır bir biçimde katıldıkları bildiriliyor.
Valentina, onları bayanlara ve çocuklara tecavüz etmekle suçluyor. “Kendilerini reddeden kızları ve bayanları öldürdüler” dedi. “İnsanların bu kadar hayvan olabileceğine inanamıyorum. İnsanlık yok, merhamet yok.”
Valentina ve Evgeniy kentin kuzeyindeki sığınaklarda saklanarak hayatta kaldıklarını söylüyorlar. Sonunda orası da bir Rus bombardımanında yıkıldı. Evgeniy beyin sarsıntısı geçirdi ve bu biçimdedan beri işitme meseleleri yaşıyor. Komşuları da ağır yaralandı.
Kaçmaya karar vermedilk evvel sığınaklar içinde gidip geldiler. Kentten çıkarken Rus işgalinin yol açtığı yıkımı gördüler.
Valentina, “Tamamen yıkılmış, yanmış boş binalar gördüm” diyor ve ekliyor:
“Çok sayıda ceset vardı. Kent artık yok. Duvarlar bile. Yalnızca devasa harabe yığınları. bu biçimde bir şiddeti asla hayal edemezdim.”
Her iki çift de Rus işgalinden daha sonra Ukrayna’nın direnişinin ve çektiği acıların sembolü haline gelen Mariupol kentinden kaçmayı başardı. Onlar, çatışma niçiniyle yerlerinden edilen 11 milyon Ukraynalıdan yalnızca dördü ve artık belgisiz bir gelecekle karşı karşıyalar.