bencede
New member
Gülsen Solaker
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başlamasının birinci ayında Brüksel’de toplanacak olan NATO başkanları Rusya’ya karşı “birlik” bildirisi verirken, caydırıcılığı artırmaya yönelik ne üzere ek önlemler alınabileceğini de masaya yatıracak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılacağı olağanüstü dorukta, 30 müttefik ülkenin devlet ve hükümet liderleri işgalin başlamasının akabinde birinci kere yüz yüze bir ortaya gelecek. Doruğun ana gündem unsuru ise Ukrayna’da devam eden savaş.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tepeyi duyurduğu açıklamasında “Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin sonuçlarını, Ukrayna’ya kuvvetli takviyemizi ve güvenliğimizdeki yeni gerçeklik karşısında NATO’nun caydırıcılık ve savunmasının daha da güçlendirilmesini ele alacağız” demişti. Stoltenberg bugünkü basın toplantısında da yarınki tepeden Ukrayna’ya verilen takviyenin daha da kuvvetlendirilmesine yönelik birtakım kararların çıkmasını umduğunu belirtti.
NATO’nun son bir aydır yürüttüğü siyaset; bir yandan Ukrayna’ya kuvvetli bir takviye sağlamaya çalışırken, öteki yandan savaşın NATO ülkelerine yayılmasına fırsat tanımamak ve Rusya ila çatışmaya dönüşecek adımlardan kaçınmak olarak özetleniyor.
Lakin coğrafik olarak Rusya’ya yakın yahut kendisini tehdit altında hisseden birtakım NATO ülkeleri daha kuvvetli önlemler alınmasından yana. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki NATO Barış Gücü oluşturulması teklifini dorukta resmen gündeme getirmeye hazırlanıyor. Rusya’ya yakın üç Baltık ülkesi Letonya, Litvanya ve Estonya ise NATO’nun daha kuvvetli önlemler almasını ve hatta kalıcı bir güç bulundurmasını talep ediyor.
ABD ve öteki NATO üyeleri ise Rusya ile İttifakı direkt karşı karşıya getirecek bir adımı atmaktan yana kaçınıyor.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da Ukrayna’ya milletlerarası barış gücü gönderilmesinin Rus birlikleri ile NATO güçleri içinde direkt çatışmaya yol açacağı ikazında bulundu.
“Kritik önemde” tepe
Türkiye’nin NATO Eski Daimi Temsilcisi Emekli Büyükelçi Fatih Ceylan, DW’ye yaptığı değerlendirmede, doruğun kritik değerde olduğunu vurguluyor. Rusya’nın işgal öncesinde Ukrayna sonu boyunca askeri yığınak yapması ve saldıracağına dair işaretlerin ortaya çıkmasıyla NATO’nun bilhassa Rusya’ya yakın müttefik ülkelerin savunmasını destek etmeye başladığını hatırlatan Ceylan, kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Muhtemeldir ki bu desteğin kapsamı yarınki görüşmede artırılacaktır. Lakin barış gücü üzere bir oluşum beklemiyorum. Ukrayna toprakları ortasında NATO bir mevcudiyet sergilemez. Zira bu NATO’yu direkt çatışmaya sürükler.”
Ukrayna savaşı öncesinde dağınıklık imajı çizen, hatta varlığı sorgulanan NATO’nun bu tepe ile artık toparlanma ortasında olduğu iletisini vermesi de bekleniyor.
2010-2013 senelerında NATO’nun Savunma Siyaseti ve Planlamasından Sorumlu Genel Sekreter Yardımcılığı nazaranvini yürüten Emekli Büyükelçi Hüseyin Diriöz, dorukta temel olarak üye ülkeler içindeki dayanışmanın ve birlik ortasında olunduğunun gösterilmesini, sembolik olarak da Rusya’ya karşı “sağlam duruşun” sergilenmesini bekliyor.
Türkiye’nin doruğa iştiraki
NATO tepesi şimdiye kadar Rusya ile Ukrayna içinde birtakım uzmanlarca istikrar siyaseti olarak isimlendirilen çizgiyi takip eden Türkiye açısından da büyük değer taşıyor.
Bir devir Türkiye’nin Moskova Büyükelçisi de olan Diriöz, Ankara’nın iki tarafla da konuşabilen bir NATO ülkesi olmasının kıymetli olduğunu belirterek, “Zirvede Türkiye NATO ortasındaki dayanışmasını da gösterecektir diye düşünüyorum” öngörüsünde bulunuyor.
Diriöz, Türkiye’nin Rusya ile münasebetlerinin ilerde köprüler kurulması gerektiği vakit kıymetli olacağına işaret ederek, şu biçimde konuşuyor:
“Bu kriz şayet vakit ortasında aşılacaksa; Batı’da Rusya ile münasebetleri gorece daha uygun olan Türkiye, Almanya, Fransa ve İtalya üzere ülkeler rol oynayacaktır. Ancak bu demek değildir ki Türkiye, Rusya ile NATO içinde orta bir noktadadır. Türkiye NATO’dadır.”
Türkiye’den beklentiler neler olabilir?
Türkiye şimdiye kadar izlediği siyaset çerçevesinde Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımlara uymayacağını açıklamıştı. Diplomatik kaynaklar aslına bakarsan şu anda Türkiye’nin uymasını gerektiren rastgele bir Birlemiş Milletler (BM) sonucu bulunmadığını da belirtiyor.
Lakin tepe kapsamında İttifak’ın açıklaması mümkün birtakım ek önlemlere Türkiye’nin de uyması gerekebilir.
Büyükelçi Ceylan, Ukrayna’ya hala yapılmakta olan askeri yardımın tepe daha sonrasında artırılabileceğini söyleyerek, Türkiye’yi de etkilemesi mümkün bir öngörüsünü şöyleki aktarıyor:
“ABD üzere birtakım ülkeler tahminen kendi isimlerine ek yaptırımlar da açıklayacak olabilir. Ama bunlar NATO sonucu olmaz. Lakin şöyleki bir karar gelebilir; tehlike altında olan üye ülkelerin savunmalarının destek edilmesi ve buralardaki mevcudiyetin daha da artırılması üzere. Şayet ‘bütün müttefikler tehlikeye en yakın öbür müttefik ülkelerin savunmalarını destek etmek yükümlülüğünü üstlenmişlerdir’ üzere bir karar çıkarsa, bu biçimde Türkiye bakımından da sonuçları olabilir.”
Ceylan, öteki üyeler üzere Türkiye’den de bu ülkelere katkı yapmasının gündeme gelebileceğini belirtirken, alınan bu karara bütün üye ülkelerin uymak durumunda olduğunu lakin her ülkenin kendi katkısını kendisinin belirleyebildiğini söylüyor.
Büyükelçi Ceylan, “Yani bir ülke diyelim ki bir tabur gönderir, başkası daha az verebilir. Türkiye ‘oradaki karargah subaylarının sayısını artırıyorum ve bununla yetiniyorum’ da diyebilir” saptamasında bulunuyor.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg de bugün düzenlediği basın toplantısında İttifak’ın Karadeniz’e kıyısı olan Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Slovakya’da dört ek muharip güç konuşlandırma sonucu aldığını duyurdu.
Erdoğan-Biden ikili görüşmesi
Tepenin Türkiye açısından bir başka kıymeti ise Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Lideri Joe Biden içinde yapılması beklenen ikili görüşme olacak.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın görüşme için “Bir gün içerisinde yapılabilecek toplantı sayısı hudutlu lakin elimizden geldiğince, programlar el verdiği ölçüde bu görüşmeler gerçekleşecek” sözlerini kullandı.
Erdoğan ile Biden içindeki birinci yüz yüze görüşme 14 Haziran 2021’de bir daha bir NATO tepesinde yapılmıştı. İkinci görüşme ise Roma’da 2021 ekim ayında düzenlenen G20 Başkanlar Tepesi’nde gerçekleşmişti. Bu görüşme Erdoğan ile Biden’ın üçüncü görüşmesi olacak.
Görüşmenin uzunluğuna göre iki ülke içindeki çeşitli alanlardaki gündem unsurlarının hepsinin ele alınıp alınamayacağı bilinmiyor. Fakat iki önderin kimi konularda prensip sonucu alarak, gerisini teknokratların çalışmasına bırakabileceği de belirtiliyor.
Biden ile Erdoğan’ın Roma görüşmesinde, iki ülke içindeki bağlarda yaşanan sıkıntıların ve potansiyel işbirliği alanlarının bütünlük ortasında ele alınması için Stratejik Diyalog Sistemi kurulmuştu. Ankara bu sistemin tertipli aralıklarla toplanmasını istiyor.
Türkiye’nin ABD’den beklentileri içinde Türk Hava Kuvvetleri’nin ihtiyacı olan 40 adet yeni kuşak F-16 alımı konusu da yer alıyor. Bu talebe ait teknik görüşmeler hala sürüyor.
Edinilen bilgiye göre ABD de bir öteki tartışmalı bahis olan Rusya’dan satın alınan S-400 hava savunma sistemi hakkındaki konumunu koruyor. Bu çerçevede Türkiye’den beklenti bu sistemin elden çıkartılması istikametinde.
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman, bu ay başında Ankara’ya yaptığı ziyaret sırasında S-400’ler için “Belki artık bu sorunu çözmenin, farklı bir yolunu aramanın vakti gelmiş olabilir. Bu noktada neler yapılabileceğine bakacağız. Her şey şartlara bağlı” demişti.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başlamasının birinci ayında Brüksel’de toplanacak olan NATO başkanları Rusya’ya karşı “birlik” bildirisi verirken, caydırıcılığı artırmaya yönelik ne üzere ek önlemler alınabileceğini de masaya yatıracak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılacağı olağanüstü dorukta, 30 müttefik ülkenin devlet ve hükümet liderleri işgalin başlamasının akabinde birinci kere yüz yüze bir ortaya gelecek. Doruğun ana gündem unsuru ise Ukrayna’da devam eden savaş.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tepeyi duyurduğu açıklamasında “Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin sonuçlarını, Ukrayna’ya kuvvetli takviyemizi ve güvenliğimizdeki yeni gerçeklik karşısında NATO’nun caydırıcılık ve savunmasının daha da güçlendirilmesini ele alacağız” demişti. Stoltenberg bugünkü basın toplantısında da yarınki tepeden Ukrayna’ya verilen takviyenin daha da kuvvetlendirilmesine yönelik birtakım kararların çıkmasını umduğunu belirtti.
NATO’nun son bir aydır yürüttüğü siyaset; bir yandan Ukrayna’ya kuvvetli bir takviye sağlamaya çalışırken, öteki yandan savaşın NATO ülkelerine yayılmasına fırsat tanımamak ve Rusya ila çatışmaya dönüşecek adımlardan kaçınmak olarak özetleniyor.
Lakin coğrafik olarak Rusya’ya yakın yahut kendisini tehdit altında hisseden birtakım NATO ülkeleri daha kuvvetli önlemler alınmasından yana. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki NATO Barış Gücü oluşturulması teklifini dorukta resmen gündeme getirmeye hazırlanıyor. Rusya’ya yakın üç Baltık ülkesi Letonya, Litvanya ve Estonya ise NATO’nun daha kuvvetli önlemler almasını ve hatta kalıcı bir güç bulundurmasını talep ediyor.
ABD ve öteki NATO üyeleri ise Rusya ile İttifakı direkt karşı karşıya getirecek bir adımı atmaktan yana kaçınıyor.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da Ukrayna’ya milletlerarası barış gücü gönderilmesinin Rus birlikleri ile NATO güçleri içinde direkt çatışmaya yol açacağı ikazında bulundu.
“Kritik önemde” tepe
Türkiye’nin NATO Eski Daimi Temsilcisi Emekli Büyükelçi Fatih Ceylan, DW’ye yaptığı değerlendirmede, doruğun kritik değerde olduğunu vurguluyor. Rusya’nın işgal öncesinde Ukrayna sonu boyunca askeri yığınak yapması ve saldıracağına dair işaretlerin ortaya çıkmasıyla NATO’nun bilhassa Rusya’ya yakın müttefik ülkelerin savunmasını destek etmeye başladığını hatırlatan Ceylan, kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Muhtemeldir ki bu desteğin kapsamı yarınki görüşmede artırılacaktır. Lakin barış gücü üzere bir oluşum beklemiyorum. Ukrayna toprakları ortasında NATO bir mevcudiyet sergilemez. Zira bu NATO’yu direkt çatışmaya sürükler.”
Ukrayna savaşı öncesinde dağınıklık imajı çizen, hatta varlığı sorgulanan NATO’nun bu tepe ile artık toparlanma ortasında olduğu iletisini vermesi de bekleniyor.
2010-2013 senelerında NATO’nun Savunma Siyaseti ve Planlamasından Sorumlu Genel Sekreter Yardımcılığı nazaranvini yürüten Emekli Büyükelçi Hüseyin Diriöz, dorukta temel olarak üye ülkeler içindeki dayanışmanın ve birlik ortasında olunduğunun gösterilmesini, sembolik olarak da Rusya’ya karşı “sağlam duruşun” sergilenmesini bekliyor.
Türkiye’nin doruğa iştiraki
NATO tepesi şimdiye kadar Rusya ile Ukrayna içinde birtakım uzmanlarca istikrar siyaseti olarak isimlendirilen çizgiyi takip eden Türkiye açısından da büyük değer taşıyor.
Bir devir Türkiye’nin Moskova Büyükelçisi de olan Diriöz, Ankara’nın iki tarafla da konuşabilen bir NATO ülkesi olmasının kıymetli olduğunu belirterek, “Zirvede Türkiye NATO ortasındaki dayanışmasını da gösterecektir diye düşünüyorum” öngörüsünde bulunuyor.
Diriöz, Türkiye’nin Rusya ile münasebetlerinin ilerde köprüler kurulması gerektiği vakit kıymetli olacağına işaret ederek, şu biçimde konuşuyor:
“Bu kriz şayet vakit ortasında aşılacaksa; Batı’da Rusya ile münasebetleri gorece daha uygun olan Türkiye, Almanya, Fransa ve İtalya üzere ülkeler rol oynayacaktır. Ancak bu demek değildir ki Türkiye, Rusya ile NATO içinde orta bir noktadadır. Türkiye NATO’dadır.”
Türkiye’den beklentiler neler olabilir?
Türkiye şimdiye kadar izlediği siyaset çerçevesinde Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımlara uymayacağını açıklamıştı. Diplomatik kaynaklar aslına bakarsan şu anda Türkiye’nin uymasını gerektiren rastgele bir Birlemiş Milletler (BM) sonucu bulunmadığını da belirtiyor.
Lakin tepe kapsamında İttifak’ın açıklaması mümkün birtakım ek önlemlere Türkiye’nin de uyması gerekebilir.
Büyükelçi Ceylan, Ukrayna’ya hala yapılmakta olan askeri yardımın tepe daha sonrasında artırılabileceğini söyleyerek, Türkiye’yi de etkilemesi mümkün bir öngörüsünü şöyleki aktarıyor:
“ABD üzere birtakım ülkeler tahminen kendi isimlerine ek yaptırımlar da açıklayacak olabilir. Ama bunlar NATO sonucu olmaz. Lakin şöyleki bir karar gelebilir; tehlike altında olan üye ülkelerin savunmalarının destek edilmesi ve buralardaki mevcudiyetin daha da artırılması üzere. Şayet ‘bütün müttefikler tehlikeye en yakın öbür müttefik ülkelerin savunmalarını destek etmek yükümlülüğünü üstlenmişlerdir’ üzere bir karar çıkarsa, bu biçimde Türkiye bakımından da sonuçları olabilir.”
Ceylan, öteki üyeler üzere Türkiye’den de bu ülkelere katkı yapmasının gündeme gelebileceğini belirtirken, alınan bu karara bütün üye ülkelerin uymak durumunda olduğunu lakin her ülkenin kendi katkısını kendisinin belirleyebildiğini söylüyor.
Büyükelçi Ceylan, “Yani bir ülke diyelim ki bir tabur gönderir, başkası daha az verebilir. Türkiye ‘oradaki karargah subaylarının sayısını artırıyorum ve bununla yetiniyorum’ da diyebilir” saptamasında bulunuyor.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg de bugün düzenlediği basın toplantısında İttifak’ın Karadeniz’e kıyısı olan Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Slovakya’da dört ek muharip güç konuşlandırma sonucu aldığını duyurdu.
Erdoğan-Biden ikili görüşmesi
Tepenin Türkiye açısından bir başka kıymeti ise Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Lideri Joe Biden içinde yapılması beklenen ikili görüşme olacak.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın görüşme için “Bir gün içerisinde yapılabilecek toplantı sayısı hudutlu lakin elimizden geldiğince, programlar el verdiği ölçüde bu görüşmeler gerçekleşecek” sözlerini kullandı.
Erdoğan ile Biden içindeki birinci yüz yüze görüşme 14 Haziran 2021’de bir daha bir NATO tepesinde yapılmıştı. İkinci görüşme ise Roma’da 2021 ekim ayında düzenlenen G20 Başkanlar Tepesi’nde gerçekleşmişti. Bu görüşme Erdoğan ile Biden’ın üçüncü görüşmesi olacak.
Görüşmenin uzunluğuna göre iki ülke içindeki çeşitli alanlardaki gündem unsurlarının hepsinin ele alınıp alınamayacağı bilinmiyor. Fakat iki önderin kimi konularda prensip sonucu alarak, gerisini teknokratların çalışmasına bırakabileceği de belirtiliyor.
Biden ile Erdoğan’ın Roma görüşmesinde, iki ülke içindeki bağlarda yaşanan sıkıntıların ve potansiyel işbirliği alanlarının bütünlük ortasında ele alınması için Stratejik Diyalog Sistemi kurulmuştu. Ankara bu sistemin tertipli aralıklarla toplanmasını istiyor.
Türkiye’nin ABD’den beklentileri içinde Türk Hava Kuvvetleri’nin ihtiyacı olan 40 adet yeni kuşak F-16 alımı konusu da yer alıyor. Bu talebe ait teknik görüşmeler hala sürüyor.
Edinilen bilgiye göre ABD de bir öteki tartışmalı bahis olan Rusya’dan satın alınan S-400 hava savunma sistemi hakkındaki konumunu koruyor. Bu çerçevede Türkiye’den beklenti bu sistemin elden çıkartılması istikametinde.
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman, bu ay başında Ankara’ya yaptığı ziyaret sırasında S-400’ler için “Belki artık bu sorunu çözmenin, farklı bir yolunu aramanın vakti gelmiş olabilir. Bu noktada neler yapılabileceğine bakacağız. Her şey şartlara bağlı” demişti.