OECD ülkelerinde planlanan yeni kömür santrali projelerinin yüzde 74’ü Türkiye’de

bencede

New member
Dünya genelinde güç projelerini izleyen sivil toplum kuruluşu Küresel Energy Monitor’ın (GEM) yeni raporuna bakılırsa kömürden uzaklaşmaya devam eden Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkeleri içinde kömürle işleyen yeni bir termik santral projesi planlamayanların oranı yüzde 86. Bu ülkelerden yalnızca altısı yeni kömür projesi planlıyor. Bunlar Türkiye, ABD, Avustralya, Polonya, Meksika ve Japonya.

Ancak projelerin gerçekleşmesi gitgide zorlaşıyor.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) ve Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) üzere kurumların çalışmaları yeni kömürlü santrallere onay verilmemesi gerektiğini ve var olanların 2030 yılına kadar terk edilmesi gerektiğini söylüyor.

GEM, bu altı ülkeye ait yeni projelerin kağıt üstünde varlığını sürdürmesine rağmen gerçekleşmesinin sıkıntı olduğunu belirtiyor. Raporda Türkiye’nin OECD ülkelerinin tümünde planlanan yeni projelerin yüzde 74’üne konut sahipliği yaptığı belirtiliyor.

Türkiye kömür santrali projeleriyle dünya çapında en çok kapasite artışının planlandığı altıncı ülke pozisyonunda.

Raporda “hükümetin kömür dostu siyasetlerine rağmen” kömür projelerinin kamuoyunda önemli reaksiyon alması, yasal çaba ve finansmanında yaşanan problemler niçiniyle projelerin iptal edildiği not ediliyor.

Bunların kararında Türkiye’de 2021 yılında iptal edilen toplam kömürlü termik santrali kapasitesinin 10,6 gigawatt (GW) olduğu belirtiliyor. 2010’dan bu yana iptal edilen toplam kapasite 87 GW düzeyinde.

  • Çin dünyada kömür üretimini nasıl şekillendiriyor?
Raporda, Türkiye’de inşaat ve projelendirme bahislerinde ilerleme kaydeden santrallerin milletlerarası fonlamaya bağımlı olduğu ve projelerin gelecekte fon bulma badiresinin devam edebileceği paylaşılıyor.

Biz de #NisandaAdanada’ydık
🍊
#PortakalÇiçeğiKarnavalı’na #AdanayaTemizHava ekibi olarak katıldık

🐢
Kaplumbağa Adanalılarla bir araya geldi ve Hunutlu kömür santralinin yuvalama alanını tehdit ettiğini anlattı.

Sen de kaplumbağaya destek vermek için
➡
https://t.co/x4blUGvwfj pic.twitter.com/jUPYbKEutN

— 350 Türkiye (@350turkiye) March 29, 2022

Projelerin gerçekleşmesi gitgide güçleşiyor

Çin, kömürlü termik santrallerin Türkiye dahil milletlerarası finansmanında en faal ülkelerden bir tanesiydi.

Çanakkale Lapseki’ye yapılması planlanan ve bölge halkının çabasıyla rafa kalkan Kirazlıdere Termik Santrali’nin mühendislik, satın alma ve inşaat işleri Çinli Energy China şirketine verilmişti.

Adana’da üretimi devam eden Hunutlu Termik Santralinin Çin’in finansmanıyla 2021 sonunda faaliyetlerine başlaması planlanıyordu.

Raporda kamuoyu baskısıyla iptal edilen projeler içinde Çayırhan B, Ayas Yumurtalık, Ağan ve HEMA Amasra termik santral projeleri sıralanıyor.

Enerji Bakanlığı’nın “kemiksiz yatırımın” birinci örneği olarak sunduğu Çayırhan B’nin imali ve ihalesi için tüm müsaadeler alınmış bulunmasına karşın iptalinin dikkate paha olduğu belirtiliyor.

Çin, Eylül ayında yurt haricindeki kömür projelerini fonlamayı durduracağını açıklamıştı.

BBC’ye konuşan Küresel Energy Monitor’ün kömür program yöneticisi Christine Shearer, Eylül ayı prestijiyle Çin’in 20 ülkede 44 yeni okyanus ötesi kömür santralini finanse etmeyi düşündüğünü belirtmişti.

Buna rağmen Helsinki merkezli Güç ve Pak Hava Araştırmaları Merkezi (CREA) tarafınca yayımlanan yeni bir rapora göre Eylül’den bu yana Çin’in fonladığı 15 adet (12,8 GW) kömür projesi iptal edildi.

  • Türkiye, Glasgow’daki İklim Değişikliği Konferansı’nda neler yapacak?
Daha evvel BBC Türkçe’ye konuşan Bakan Yardımcısı ve İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Mehmet Emin Birpınar, kömürün yenilenebilir güce nazaran ünite maliyetinin gitgide arttığını ve bu projelere yatırımcı bulunamadığını anlatmıştı.

Birpınar, Türkiye’de yeni kömür santrali yapılmasının planlanmadığını söylemiş ve 2 yıldır hiç yeni müracaatın yapılmadığını belirtmişti.

Dünya genelinde durum ne?

Rapora bakılırsa dünya çapında bugün 79 ülkede 2,400’den çok aktif kömürlü termik santral bulunuyor ve bunların toplam kapasitesi 2,100 gigawatt (GW) civarında. İmal evresindeki 189 santralle bu kapasiteye 176 GW daha ekleniyor. Planlanan 296 yeni kömürlü termik santral projesi de 280 GW’lik kapasite artışı sağlıyor.

aynı vakitte Kasım 2021’de düzenlenen COP26 iklim doruğunun de tesiriyle geçen yıl kömürden çıkışta bir ivme sağlandı. Dorukta kömürden büsbütün çıkış yerine kömürün kademeli olarak azaltılması sonucu tartışma yaratsa da rapora nazaran, kapanış tarihi belirlenen kömür santrallerinin sayısı geçtiğimiz yıl iki katına çıkarak 750’ye; kapasitesi de 550 GW’a yükseldi.

Bugün rastgele bir çıkış tarihi belirlenmemiş ya da ‘net sıfır’ taahhütleri kapsamına alınmamış aktif santrallerin sayısı 170. Toplam 89 GW kapasitedeki bu santraller, tüm şurası kömür gücünün yüzde 5’ini oluşturuyor.

Buna rağmen 2021’de pandemi daha sonrası toparlanmanın tesiriyle aktif kömür santrallerinde 18,2 GW’lık bir kapasite artışı yaşandı. Yeni lisans verilen 45 GW’ın yarısından fazlası (yüzde 56) Çin’den kaynaklandı.

  • COP26 İklim Zirvesi’nde varılan muahede neler öngörüyor?
Rapor, 2021 sonunda 20 ülkede üretim kademesinde olan 176 GW kömür kapasitesi olduğunu belirtiyor ve bunun yüzde 52’sinin Çin’de olduğunu söylüyor.

Rapor, kömür kapasitesindeki artışın 2021’deki azalışı geride bıraktığını ve toplam kömürlü santral kapasitesinin yaklaşık yüzde 1 oranında arttığını belirtiyor.

Reuters’a konuşan GEM araştırma analisti Flora Champenois, bunun küçük bir oran olduğunu lakin dünyanın kömür kullanmasında yükselişe değil önemli bir azalışa muhtaçlığı olduğunu söylüyor.
 
Üst