bencede
New member
İş insanı Osman Kavala’nın evvel gözaltına alınması ve daha sonra tutuklanmasıyla 2017 sonunda başlayan yasal süreç ve bu süreçle ilgili insan hakları ihlallerine ait tartışmalar, Türkiye’nin Batı ile bağlantılarında kıymetli bir mevzu unsuru haline gelmişti.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına rağmen, 2013’te Seyahat protestolarını finanse etmekle ve hükümeti ortadan kaldırmaya çalışmakla suçlanan Kavala ve öteki yedi sanık hakkında verilen ağır mahpus cezalarının, Ankara’nın Batı başkentleriyle bundan daha sonraki ilgilerinde değerli tesirleri olacağı bedellendiriliyor.
Gezi Parkı davası kararlarının bilhassa üç kıymetli memleketler arası merkezle ilgilerde olumsuz yansımaları olacağı öngörülüyor: Brüksel merkezli Avrupa Birliği (AB), Strasbourg merkezli Avrupa Kurulu ve Amerika Birleşik Devletleri. Bu üç merkezden ve öbür Avrupalı başkentlerden yapılan tüm açıklamalarda, Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulaması, hukukun üstünlüğü ve temel hakların özgürce kullandırılması daveti öne çıktı.
AB’nin Kavala sonucuna ait süreci Türkiye ile alakalarda yeni bir tansiyon yaratmadan, lakin üstünü de örtemeyecek bir biçimde yürütme gayesinde olduğu kaydediliyor.
AB açısından Kavala sonucunın en kıymetli tesiri, Türkiye’nin uzun müddettir beklentileri içinde olan vize serbestisi ve gümrük birliğinin güncellenmesine dönük süreçlerin daha da ötelenmesi olacak.
Reuters
Avrupalı diplomatik kaynaklar, AİHM kararlarının uygulanmasının AB’nin müzakere sürecindeki aday ülkelerin yerine getirmesi gereken ölçütlerden olduğunu anımsatarak, bu kriterin vize serbestinin sağlanması ve ileride gümrük birliği müzakereleri açısından da şayet olmazsa olmaz şart olduğunu kaydettiler.
Türkiye’nin 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsü daha sonrası insan hakları ve demokrasi sicilinin giderek bozulduğunu ve bunun kararında tam üyelik müzakerelerinin fiilen askıya alındığını anımsatan kaynaklar, Kavala sonucuyla Ankara’nın bu süreci geri çevirmek üzere bir niyetinin olmadığının ortaya çıktığını değerlendirdiler.
Türkiye, eski Adalet Bakanı Abdulhamit Gül devrinde art geriye yargı paketleri çıkartmış, ulusal insan hakları hareket planı açıklamış, lakin bunları somut adımlara çevirip uygulamaya sokamamıştı. AB, 2021 Türkiye Raporu’nda bilhassa Kavala davasına dikkat çekip, AİHM’in 2020’de katılaştırdığı sonucu çerçevesinde tutuklu işadamının özgür bırakılması davetinde bulunmuştu.
Kavala’ya müebbet mahpus cezası verilmesine Brüksel ismine reaksiyon veren AB Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AİHM kararlarına uymanın mecburilik olduğunu, Türk yargısının bunu göz arkası ederek memleketler arası ve Avrupa yargı standartlarına ahengi açısından dertlere niye olduğunu kaydetmişti.
Reuters Josep Borrell, AİHM kararlarına uymanın mecburilik olduğunu söylemişti.
Avrupalı kaynaklar, Kavala sonucunın spesifik değerinin yanı sıra Türk hükümetinin insan hakları ve demokrasi bahislerinde 2013’den bu yana gösterdiği gerilemeyi aksiye çevirme konusunda istekli olmadığını göstermesi ve bunun da yaklaşan seçimler öncesine denk gelmesi açısından ehemmiyetine işaret ediyorlar.
sonucun vakit içindeması da önemli
Mahkemenin Kavala sonucu, Türkiye’nin Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı çıkması, boğazları kapatarak Rus gemilerinin Karadeniz’e geçişini önlemesi ve savaşın tarafları içinde arabuluculuk yaparak bir an evvel ateşkes sağlanması üzere değerli bir rolü oynadığı bir devirde gelmesi açısından da dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna savaşında oynadığı rol takdir nazarann Türkiye’ye AB’nin daha somut adımlarla yaklaşması gerektiğini, tam üyelik müzakerelerinin yanı sıra vize serbestisi ve gümrük birliği mevzularında adım atılmasının kıymetli olacağını kayda geçirmişti.
Avrupalı diplomatik kaynaklar ise Kavala sonucunın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın lisana getirdiği başlıkların gündeme getirilmesini engelleyeceğini, ne üye ülkelerin ne de Avrupa Parlamentosu’nun olumlu bir tavır sergilemesinin imkanlı olmadığını kaydediyorlar.
Aynı kaynaklar, Ukrayna gündemli diyaloğun süreceğini bunun hem AB hem Ukrayna tıpkı vakitte üye ülkelerin çıkarına olduğunu, lakin buradaki diyaloğun Türkiye’nin AB’den beklentilerine tahvil edilmesinin beklenmemesi gerektiğini öngörüyorlar.
Reuters Bundan daha sonraki süreçte Brüksel’in takip edeceği merkez Avrupa Kurulu’nun bulunduğu Strasburg olacak.
Brüksel, Strasbourg’u izleyecek
Bundan daha sonraki süreçte takip edeceği merkez ise Avrupa Kurulu’nun bulunduğu Strasbourg olacak. Avrupa Kurulu’nun siyasi organı niteliğinde olan Bakanlar Komitesi, 2 Şubat’ta 47 ülkenin üçte iki çoğunluğuyla AİHM’in Kavala sonucunı uygulamayan Türkiye aleyhine “ihlal prosedürü” başlatmıştı.
Komite, oylama kararında, Türkiye’nin Kavala sonucunı uygulayıp uygulamadığını sormak üzere belgeyi bir daha AİHM’e göndermişti.
AİHM’in yaklaşık altı aylık bir süre ortasında teknik çalışmasını tamamlaması ve cevabını Bakanlar Komitesi’ne göndermesi bekleniyor.
Prosedüre nazaran AİHM, Kavala evrakını baştan incelemeyecek ve yalnızca sonucun uygulanmasında ihlal olup olmadığını raporlaştıracak. AİHM’in “İhlal var” demesi durumunda Bakanlar Komitesi, Türkiye’ye uygulanacak yaptırımı kararlaştıracak.
47 üyeli Avrupa Konseyi’de 27 AB ülkesi bulunuyor. Biroldukça AB üyesi olmayan Avrupalı başşehir de oylamalarda AB ülkeleriyle hareket ediyor.
İhlal prosedürü oylamasında AB üyesi bulunmasına rağmen ret oyu veren tek ülke Macaristan olmuştu. Lakin 32 ülkenin oyu kararında Türkiye aleyhine süreç başlamıştı.
Avrupalı diplomatik kaynaklar, Brüksel’in Strasbourg’daki gelişmeleri yakından takip edeceğini, Avrupa Kurulu’nda çizilen yol haritasına uygun biçimde hal alacaklarını kaydediyorlar.
Yaptırımlar dahilinde Türkiye’nin Avrupa Kurulu’na üyeliğinin süreksiz olarak düşürülmesi yahut oy hakkının askıya alınması üzere tedbirlerin konuşulduğu bedellendiriliyor.
ABD Kongresi’nde nasıl tesiri olur?
Gezi Parkı davası kararları ABD’nin de yansısını çekti. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price tarafınca yapılan yazılı açıklamada, AİHM kararlarının uygulanması gerekliliğine dikkat çekildi. Açıklamada, “(Türk) Hükümetini, siyasi güdümlü davaları bitmiş oldurmeye ve tüm Türk vatandaşlarının hak ve özgürlüklerine hürmet göstermeye çağırıyoruz” denildi.
Son devirde Stratejik Düzenek ismi verilen yeni bir irtibat platformu oluşturan Ankara ve Washington, Ukrayna savaşı kapsamında bağlantılarını ve diyaloğu bir üst seviyeye çıkarmışlardı. Bu kapsamda görüşmelerde bulunmak üzere Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’ın daveti üzerine 18 Mayıs’ta Washington’da olması öngörülüyor.
Getty Images
Gezi Parkı davası sonucuna bir reaksiyon de ABD Senatosu Dış İlgiler Komitesi Lideri sıfatıyla Senatör Bob Menendez’den geldi. Twitter’dan yaptığı açıklamada, Kavala ve öbür siyasi tutuklularının hür bırakılması davetlerine katıldığını kaydeden Menendez’in 26 Nisan’da Dış Bağlantılar Komitesi toplantısına katılan Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’ı Türkiye’ye verilen reaksiyonun yetersiz olduğu sebebi öne sürülerek eleştirdiği de Amerikan basınına yansıdı.
Türkiye tersliği ile bilinen Menendez, yabancı ülkelere yapılacak silah satışlarının gözden geçirilmesi ve Senato’da oylanması süreçlerinde kıymetli bir tartıya sahip. Menendez’in de ortalarında olduğu 53 senatör, Şubat ayında Biden idaresine mektup göndererek Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satışının yapılmaması ikazında bulunmuşlardı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, yanıtı mektubunda, savaş uçaklarının satışının NATO güvenliği açısından kıymetli olduğu değerlendirmesinde bulunmuştu.
Ancak hem Amerikalı tıpkı vakitte Avrupalı diplomatik kaynaklara göre, Kavala sonucu, esasen Türkiye aksiliği kuvvetli Amerikan Kongresi’nden silah satışı onayı alınmasını daha da güçlendirecek bir gelişme oldu.
Amerikan Kongresi’nde Türkiye aykırılığının iki temel ögesi Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri alıp topraklarına konuşlandırması ve demokrasi ve insan hakları alanlarında giderek olumsuzlaşan sicili.
Aynı kaynaklara göre, Ukrayna savaşı niçiniyle Türkiye’nin stratejik kıymetini öne çıkarmak ve F-16 satışını gerçekleştirmek isteyen Biden idaresinin Kongre’yi ikna süreci bu gelişmeden daha sonra fazlaca daha güçleşecek.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına rağmen, 2013’te Seyahat protestolarını finanse etmekle ve hükümeti ortadan kaldırmaya çalışmakla suçlanan Kavala ve öteki yedi sanık hakkında verilen ağır mahpus cezalarının, Ankara’nın Batı başkentleriyle bundan daha sonraki ilgilerinde değerli tesirleri olacağı bedellendiriliyor.
Gezi Parkı davası kararlarının bilhassa üç kıymetli memleketler arası merkezle ilgilerde olumsuz yansımaları olacağı öngörülüyor: Brüksel merkezli Avrupa Birliği (AB), Strasbourg merkezli Avrupa Kurulu ve Amerika Birleşik Devletleri. Bu üç merkezden ve öbür Avrupalı başkentlerden yapılan tüm açıklamalarda, Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulaması, hukukun üstünlüğü ve temel hakların özgürce kullandırılması daveti öne çıktı.
AB’nin Kavala sonucuna ait süreci Türkiye ile alakalarda yeni bir tansiyon yaratmadan, lakin üstünü de örtemeyecek bir biçimde yürütme gayesinde olduğu kaydediliyor.
AB açısından Kavala sonucunın en kıymetli tesiri, Türkiye’nin uzun müddettir beklentileri içinde olan vize serbestisi ve gümrük birliğinin güncellenmesine dönük süreçlerin daha da ötelenmesi olacak.
Reuters
Avrupalı diplomatik kaynaklar, AİHM kararlarının uygulanmasının AB’nin müzakere sürecindeki aday ülkelerin yerine getirmesi gereken ölçütlerden olduğunu anımsatarak, bu kriterin vize serbestinin sağlanması ve ileride gümrük birliği müzakereleri açısından da şayet olmazsa olmaz şart olduğunu kaydettiler.
Türkiye’nin 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsü daha sonrası insan hakları ve demokrasi sicilinin giderek bozulduğunu ve bunun kararında tam üyelik müzakerelerinin fiilen askıya alındığını anımsatan kaynaklar, Kavala sonucuyla Ankara’nın bu süreci geri çevirmek üzere bir niyetinin olmadığının ortaya çıktığını değerlendirdiler.
Türkiye, eski Adalet Bakanı Abdulhamit Gül devrinde art geriye yargı paketleri çıkartmış, ulusal insan hakları hareket planı açıklamış, lakin bunları somut adımlara çevirip uygulamaya sokamamıştı. AB, 2021 Türkiye Raporu’nda bilhassa Kavala davasına dikkat çekip, AİHM’in 2020’de katılaştırdığı sonucu çerçevesinde tutuklu işadamının özgür bırakılması davetinde bulunmuştu.
Kavala’ya müebbet mahpus cezası verilmesine Brüksel ismine reaksiyon veren AB Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AİHM kararlarına uymanın mecburilik olduğunu, Türk yargısının bunu göz arkası ederek memleketler arası ve Avrupa yargı standartlarına ahengi açısından dertlere niye olduğunu kaydetmişti.
Reuters Josep Borrell, AİHM kararlarına uymanın mecburilik olduğunu söylemişti.
Avrupalı kaynaklar, Kavala sonucunın spesifik değerinin yanı sıra Türk hükümetinin insan hakları ve demokrasi bahislerinde 2013’den bu yana gösterdiği gerilemeyi aksiye çevirme konusunda istekli olmadığını göstermesi ve bunun da yaklaşan seçimler öncesine denk gelmesi açısından ehemmiyetine işaret ediyorlar.
sonucun vakit içindeması da önemli
Mahkemenin Kavala sonucu, Türkiye’nin Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı çıkması, boğazları kapatarak Rus gemilerinin Karadeniz’e geçişini önlemesi ve savaşın tarafları içinde arabuluculuk yaparak bir an evvel ateşkes sağlanması üzere değerli bir rolü oynadığı bir devirde gelmesi açısından da dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna savaşında oynadığı rol takdir nazarann Türkiye’ye AB’nin daha somut adımlarla yaklaşması gerektiğini, tam üyelik müzakerelerinin yanı sıra vize serbestisi ve gümrük birliği mevzularında adım atılmasının kıymetli olacağını kayda geçirmişti.
Avrupalı diplomatik kaynaklar ise Kavala sonucunın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın lisana getirdiği başlıkların gündeme getirilmesini engelleyeceğini, ne üye ülkelerin ne de Avrupa Parlamentosu’nun olumlu bir tavır sergilemesinin imkanlı olmadığını kaydediyorlar.
Aynı kaynaklar, Ukrayna gündemli diyaloğun süreceğini bunun hem AB hem Ukrayna tıpkı vakitte üye ülkelerin çıkarına olduğunu, lakin buradaki diyaloğun Türkiye’nin AB’den beklentilerine tahvil edilmesinin beklenmemesi gerektiğini öngörüyorlar.
Reuters Bundan daha sonraki süreçte Brüksel’in takip edeceği merkez Avrupa Kurulu’nun bulunduğu Strasburg olacak.
Brüksel, Strasbourg’u izleyecek
Bundan daha sonraki süreçte takip edeceği merkez ise Avrupa Kurulu’nun bulunduğu Strasbourg olacak. Avrupa Kurulu’nun siyasi organı niteliğinde olan Bakanlar Komitesi, 2 Şubat’ta 47 ülkenin üçte iki çoğunluğuyla AİHM’in Kavala sonucunı uygulamayan Türkiye aleyhine “ihlal prosedürü” başlatmıştı.
Komite, oylama kararında, Türkiye’nin Kavala sonucunı uygulayıp uygulamadığını sormak üzere belgeyi bir daha AİHM’e göndermişti.
AİHM’in yaklaşık altı aylık bir süre ortasında teknik çalışmasını tamamlaması ve cevabını Bakanlar Komitesi’ne göndermesi bekleniyor.
Prosedüre nazaran AİHM, Kavala evrakını baştan incelemeyecek ve yalnızca sonucun uygulanmasında ihlal olup olmadığını raporlaştıracak. AİHM’in “İhlal var” demesi durumunda Bakanlar Komitesi, Türkiye’ye uygulanacak yaptırımı kararlaştıracak.
47 üyeli Avrupa Konseyi’de 27 AB ülkesi bulunuyor. Biroldukça AB üyesi olmayan Avrupalı başşehir de oylamalarda AB ülkeleriyle hareket ediyor.
İhlal prosedürü oylamasında AB üyesi bulunmasına rağmen ret oyu veren tek ülke Macaristan olmuştu. Lakin 32 ülkenin oyu kararında Türkiye aleyhine süreç başlamıştı.
Avrupalı diplomatik kaynaklar, Brüksel’in Strasbourg’daki gelişmeleri yakından takip edeceğini, Avrupa Kurulu’nda çizilen yol haritasına uygun biçimde hal alacaklarını kaydediyorlar.
Yaptırımlar dahilinde Türkiye’nin Avrupa Kurulu’na üyeliğinin süreksiz olarak düşürülmesi yahut oy hakkının askıya alınması üzere tedbirlerin konuşulduğu bedellendiriliyor.
ABD Kongresi’nde nasıl tesiri olur?
Gezi Parkı davası kararları ABD’nin de yansısını çekti. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price tarafınca yapılan yazılı açıklamada, AİHM kararlarının uygulanması gerekliliğine dikkat çekildi. Açıklamada, “(Türk) Hükümetini, siyasi güdümlü davaları bitmiş oldurmeye ve tüm Türk vatandaşlarının hak ve özgürlüklerine hürmet göstermeye çağırıyoruz” denildi.
Son devirde Stratejik Düzenek ismi verilen yeni bir irtibat platformu oluşturan Ankara ve Washington, Ukrayna savaşı kapsamında bağlantılarını ve diyaloğu bir üst seviyeye çıkarmışlardı. Bu kapsamda görüşmelerde bulunmak üzere Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’ın daveti üzerine 18 Mayıs’ta Washington’da olması öngörülüyor.
Getty Images
Gezi Parkı davası sonucuna bir reaksiyon de ABD Senatosu Dış İlgiler Komitesi Lideri sıfatıyla Senatör Bob Menendez’den geldi. Twitter’dan yaptığı açıklamada, Kavala ve öbür siyasi tutuklularının hür bırakılması davetlerine katıldığını kaydeden Menendez’in 26 Nisan’da Dış Bağlantılar Komitesi toplantısına katılan Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’ı Türkiye’ye verilen reaksiyonun yetersiz olduğu sebebi öne sürülerek eleştirdiği de Amerikan basınına yansıdı.
Türkiye tersliği ile bilinen Menendez, yabancı ülkelere yapılacak silah satışlarının gözden geçirilmesi ve Senato’da oylanması süreçlerinde kıymetli bir tartıya sahip. Menendez’in de ortalarında olduğu 53 senatör, Şubat ayında Biden idaresine mektup göndererek Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satışının yapılmaması ikazında bulunmuşlardı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, yanıtı mektubunda, savaş uçaklarının satışının NATO güvenliği açısından kıymetli olduğu değerlendirmesinde bulunmuştu.
Ancak hem Amerikalı tıpkı vakitte Avrupalı diplomatik kaynaklara göre, Kavala sonucu, esasen Türkiye aksiliği kuvvetli Amerikan Kongresi’nden silah satışı onayı alınmasını daha da güçlendirecek bir gelişme oldu.
Amerikan Kongresi’nde Türkiye aykırılığının iki temel ögesi Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri alıp topraklarına konuşlandırması ve demokrasi ve insan hakları alanlarında giderek olumsuzlaşan sicili.
Aynı kaynaklara göre, Ukrayna savaşı niçiniyle Türkiye’nin stratejik kıymetini öne çıkarmak ve F-16 satışını gerçekleştirmek isteyen Biden idaresinin Kongre’yi ikna süreci bu gelişmeden daha sonra fazlaca daha güçleşecek.