bencede
New member
Tim Stokes
BBC News
Edith Thompson, sevgilisi Frederick Bywaters ile birlikte, kocasını öldürmekten karar giyerek 9 Ocak 1923 günü idam edildi. halbuki kocası Percy Thompson’un bıcaklanacağından haberdar olduğuna dair hiçbir delil bulunamamıştı. Edith buna karşın nasıl karar giymişti? Üzerinden 100 yıl geçen davaya bugün bir daha bakıyoruz.
Londra’nın Halloway Cezaevi… İnfaz memuru ve yardımcıları idam mahkumu Edith Thompson’un hücresine o buz üzere 9 Ocak Salı sabahının erken saatlerinde girdiler.
Günlerdir kuvvetli sakinleştirici iğnelerle yatıştırılan 29 yaşındaki Edith, yarı şuurlu bir biçimde yatıyordu. İnfaz takımı onu kaldırmaya çalışırken, inliyordu.
Adamlardan biri onu belinden kavrayarak kaldırırken “Gel haydi, biraz daha sonra hepsi geçecek” dedi. Edith el ve ayak bilekleri bağlı olarak idam sehpasının bulunduğu barakaya taşındı. Birkaç dakika ortasında ölmüştü.
Edith’in idam edildiği gün Halloway Cezaevi’nin önünde dev bir kalabalık toplanmıştı
‘Suçu, cazibeli, bağımsız ve inançsız bir bayan emekçi olmaktı’
Aynı esnada, bir kilometreden daha az bir aralıktaki Pentonville Hapishanesi’nde ise 20 yaşındaki sevgilisi Freddy Bywaters idam ediliyordu.
Üç ay evvel, Thompson çifti tiyatrodan gitmek meskenlerine dönerken, Freddy, Edith’in kocası Percy’yi bıçaklayarak öldürmüştü. Freddy başından itibaren ısrarla, Edith’in, bunu yapacağından haberdar olmadığını söylemiş oldu.
Davayla ilgili bir uzman Edith’in hatasının “çekici, bağımsız, inançsız bir bayan personel olmaktı.” diyor. Vaktin ahlaki kodlarına itaat etmediği için toplum onu güzel görmemişti.
Romancı ve oyun muharriri Edgar Wallace bu durumu şu satırlarla anlatmıştı:
“Eğer bu ülkenin tarihinde tek bir bayan, aleyhinde en küçük bir kanıt kesimi bile olmadan büsbütün, bilgisiz kamuoyunun önyargılarıyla asılmışsa, işte o bayan Edith Thompson’dur.”
‘sıradışı olmak istiyordu’
Edith (sağda) ile kız kardeşi Avis, Viktorya periyodunun sonlarında 1890’larda doğmuşlardı
Edith Graydon emekçi sınıfından çağdaşı olan bayanların beklentilerinin haricinde bir hayat sürmek istemişti.
1893 yılının Noel günü doğu Londra’daki fakir Manor Park mahallesinde bir ailenin beş çocuğundan birincisi olarak dünyaya geldi. En büyük kız çocuğu olarak kız kardeşi ve üç erkek kardeşinin bakımında annesine yardımcı oldu.
Okulunu bitirdikten daha sonra bu hırslı ve zeki genç bayan şapka toptancısı Carlton vand Prior’da iş buldu ve kısa müddette yükselerek şirketin satın alma kısmının başına geçti.
Dava üzerine iki kitap yazan Laura Thompson “Görünüşte kolay, ancak olağan dışı olmak isteyen cinsten kadınlardandı” diyor.
1916 yılının Ocak ayında Edith bir gemicilik firmasında muhasebeci olarak çalışan Percy Thompson ile evlendi. Çift bir daha her ikisinin doğup büyüdükleri doğu Londra’daki Ilford semtinde, Kensinton Gardens sokağındaki 41 numaralı konutu aldı.
Edith kocasından ve babasından daha güzel kazanıyordu ve 250 sterlinlik meskenin yarıdan fazlasını o ödemişti, fakat meskenin tapusu Percy’nin üzerineydi.
Edith (sol sırada beşinci) Barbican merkezli Carlton and Prior şapka toptancısı çalışanları ortasında süratle yükseldi
Yeni evli genç bir bayan olarak o periyotta Edith’ten konut işleri ve anneliğe odaklanması beklenirdi lakin onun hayattan beklentileri oburdu. Olağanüstü danseden biri olarak geldiği toplumsal sınıfın pek erişemeyeceği Londra’nın en güzel otelleri ve dans salonlarına gidiyor, bir ok akşamı arkadaşlarıyla kent merkezindeki tiyatro, sinema ve lokantalarda geçiriyordu.
Yazar Laura Thompson “Çok çağdaş bir kişilikti. Kent kızıydı. Hırslıydı, epeyce şey istiyordu. Meskeninin sahibi olmak istemişti ve tapu kocasının üstüne bulunmasına karşın bunu gerçekleştirmişti” diyor.
Zamanının toplumsal beklentileri ve adetlerine boyun eğmeyi kabul etmeyen Edith, kolay bir “evli kadın” değildi. Üstelik bir de aşığı vardı; güzel, cazibeli ve kendisinden sekiz yıl küçük biri.
‘Üç koca kaybetmiş bir bayanla tanıştım’
Freddy bir süre 41 Kensington Gardens adresindeki konutlarında Percy ve Edith ile birlikte yaşadı
Frederick Bywaters, Edith’in küçük erkek kardeşlerinden biriyle ilkokulda birebir sınıfta okumuştu ve Graydon ailesiyle bu türlü tanışmıştı. 13 yaşında ticari bir gemide mürettebat olmak için Londra’dan ayrıldı.
1921 yılında ailesini görmek için Londra’ya gelişinde, Percy, Edith ve kızkardeşi Avis Graydon ile bir arada Wight Adası’nda bir hafta tatil yapmaya davet edildi.
Haftanın sonuna hakikat çabucak hemen 20 yaşına bile gelmemiş olan Freddy ile Edith içinde romantik bir münasebet doğmuştu bile. Freddy’nin birkaç haftalığına Thompsonlarda kalmaya davet edilmesiyle bu romantizm daha da gelişti. Sonunda eşine karşı şiddet kullanan Percy ile bir tartışma yaşayan Freddy, meskenden ayrılmak zorunda kaldı. Bu hengame sırasında Percy tarafınca konutun ortasında bir taraftan bir tarafa savrulan Edith kötü biçimde berelenmişti.
Freddy işi gereği Londra’dan sık sık ayrıldığından iki sevgili birbirlerine mektup yazıyorlar, Edith, mektupların okunduktan daha sonra imha edilmesini istiyordu.
Thompson’larla akrabalık münasebeti olmayan müellif Laura Thompson “Bunlar epey kıymetli belgeler” diyor:
“Duygularını fazlaca derinlemesine söz ediyorlar, Edith’i kağıt üzerine görüyor üzere oluyoruz.”
Edith’in kardeşi Bill Graydon (Üçüncü sırada sağdan ikinci) ilkokulda Freddy Baywaters ile (Dördüncü sırada sağdan dördüncü) birebir sınıfta okumuştu
Mektuplardan birinde Edith günlük ömrün bayağı olaylarını anlatırken birden teğe seks, kürtaj ve intiharla ilgili kanılarını anlatmaya başlıyor.
Sık sık gerçek hayatla hayal dünyası içinde gidip geldiği görülüyor, kimi vakit yazdıkları sıradan karanlık yerlere kayar üzere görünüyor. Roman okumaya fazlaca düşkün olan Edith kimi vakit kendisini bir roman karakteri üzere düşlüyor ve o rol içerisinde Percy’den kurtulmaktan, yemeğine küçük cam kesimleri karıştırmak üzere şeylerden kelam ediyor.
Bir mektubunda şu satırlar var:
“Dün üç koca kaybetmiş bir bayanla tanıştım. Fakat savaşta değil. İkisi boğulmuş biri de intihar etmiş. halbuki birinden bile kurtulamayan birileri var. Her şey ne kadar adaletsiz. Pazar günü Bess ve Reg yemeğe geliyor.”
Bir başkasında ise şöyleki diyor:
“Kırık lambanın cam kırıkları beni sıradan umutlandırmıştı ve epey de kullandım tıpkı vakitte toz halinde değil, iri modüller halinde lakin hiç bir tesiri olmadı. Sana o telgrafı çekmeyi hayli istiyordum fakat yok. hiç bir sonuç vermedi.”
Davayı onlarca yıl inceleyen Londra Üniversitesi’nden Profesör Rene Weis, bu satırların “işlek bir romantik hayal gücünden” öteki bir mana taşımadığına inanıyor.
Ancak kağıda döktüğü Percy’den kurtulma hayalleri Edith’in idam edilmesinde büyük rol oynadı.
Freddy Percy’yi niye öldürdü?
Freddy, Percy’yi Belgrave Caddesi’ndeki bu noktada öldürmedilk evvel bir bahçede gizlenerek bekledi
3 Ekim 1922 günü Edith ve Percy, Picadilly Circus’daki Criterion Tiyatrosu’nda The Dippers isimli bir güldürü seyretmeye girmişti. Oyundan daha sonra metroya binerek Liverpool Street istasyonuna gittiler oradan Ilford trenine yetiştiler.
Belgrave Caddesi’nden meskenlerine yanlışsız yürürlerken, önlerine biri fırladı ve Percy birkaç dakika daha sonra yerde hareketsiz yatıyordu.
32 yaşındaki muhasebeci boynundan fazlaca sayıda bıçak darbesi almıştı. Gün ışığı olsaydı kanının 13 metreye kadar yayıldığı görülebilecekti.
Cinayet soruşturması çabucak başlatıldı.
Edith’in anne ve babasını ziyaret ettiği sırada gözaltına alınan Freddy Ilford polis karakoluna gdolayıldü
Percy’nin erkek kardeşi polise Freddy ile konuşmalarını tavsiye etmişti.
Freddy’nin, annesinin konutundaki odasında arama yapıldı ve Edith’in aşk mektuplarının birinci kısmı bulundu. Artık Edith de zan altındaydı.
Polis Edith ile Freddy’nin Ilford karakolunun koridorlarında müsabakasını sağladı. Edith’in o anın tesiriyle suçlamaları kabul etmesini umuyorlardı. Lakin Edith Freddy’yi gördükten daha sonra “niçin yaptı bunu? Ben bu biçimde bir şey yapmasını istemedim. Allahım, Allahım ne yapabilirim? Gerçeği söylemeliyim” diye feryat etti.
Freddy’nin, son çalıştığı Morea gemisindeki kamarası da arandı ve bir kutunun ortasında Edith’in mektuplarının kalan kısmı da bulundu.
Freddy, Percy’yi bıçakladığını inkar etmiyordu. Lakin Percy’nin kendisine vurduğunu, kendini korumak için onu öldürdüğünü argüman ediyordu. Edith’in de suçlandığı kendisine söylendiğinde “niçin? Bayan Thompson’un benim ne yapacağımdan haberi yoktu” demişti.
Edith ve Percy 1916 yılında evlendikten daha sonra Essex’teki Westcliff’te balayına çıkmıştı
Edith’in mektuplarının bilgileri mahkeme başlamadan evvel gazetelerde çarşaf çarşaf yayınlandı. Savunma, kendisini büyük bir fırtınanın göbeğinde bulmuştu.
Laura Thompson “Çok cazip bir çifttiler. Neredeyse sinema yıldızları üzere bir havaları vardı. Edith’in dayanılmaz bir erotik elektriği vardı” diyor.
6 Aralık 1922 günü Edith ve Freddy Old Bailey adliyesinin tıklım tıklım dolu mahkeme salonuna getirildiler.
Mahkeme binasının dışı da kalabalıktı.
Dokuz gün süren yargılamanın sonlarına gerçek, adliye binası önünde, mahkeme salonunda erkenden aldıkları yerlerini karaborsadan, bu biçimdeın bir haftalık ortalama fiyatını aşan fiyatlara satanlar sıralanmıştı.
Freddy cinayetle ilgili olarak gözaltına alınmadan evvel yapılan İsimli Tıp soruşturmasını bu biçimde izlemişti
O sırada genç bir muhabir olan ve mahkemeyi izleyen muharrir Beverley Nichols, davanın “Hristiyanların aslanlara atıldığı Roma İmparatorluğu dönemini’ anımsattığını söylemişti.
1973 yılında BBC’nin bir radyo programına katılan Nichols “Mahkemenin dinleyici sıralarında tiyatro izlemeye gelmiş üzere bir sürü insan vardı. Sosyeteden biroldukca bayan, skandal meraklıları, hepsi de, mahkemeye bir oyunun galasını izlemeye gelmiş gibiydi” diyordu.
‘Kibirli ve bencil bir genç kadın’
Old Bailey adliyesi önünde sabahın erken saatlerinden itibaren kuyruklar oluşuyordu
Savcılık makamı en değerli kanıtlar olarak tanımladığı aşk mektuplarını mahkeme salonunda okuttu. Dinleyici sıralarından o denli sesli yansılar geliyordu ki sonunda heyet üyelerine mektup metinlerini kendilerinin okuması talimatı verildi.
Davanın vakit içindeması da kıymetliydi.
Londra Üniversitesi’nden Profesör Rene Weis, Birinci Dünya Savaşı’ndan daha yeni çıkmış olunmasının da Edith’e karşı oluşan nefrette hissesi olduğunu düşünüyor.
“Britanya’nın savaşta kocalarını kaybetmiş bayanlarla dolu bir ülke olarak tanım edildiği günlerde, Edith mütevazı bir aileden gelmesine rağmen hoş bir meskeni, parası, güzel bir kocası olan partilere, yemeklere tiyatrolara giden, özetlemek gerekirsesı herşeyi olan kibirli ve bencil bir genç bayan olarak görüldü. birebir vakitte bakın ne yapmıştı. Âlâ bir koca ona yetmemişti.”
“Kamuoyu Freddy’ye hayran oldu ve Edith’ten şiddetle nefret etti. Genç bir adamı baştan çıkararak kocasının vefatına ve genç adamın kesin görünen idamına yol açan olayları o başlatmıştı.”
İdam edildiğinde oy verme hakkı bile yoktu
Edith 29 yaşında idam edildiğinde çabucak hemen İngiltere’de bayanların oy hakkı yoktu
Kamuoyunda oluşan Edith nefretini, sık sık savcılıktan yana müdahalelerde bulunan Yargıç Shearman’ın da paylaştığı anlaşılıyor.
Yargıç en daha sonra heyet üyeleri için davayı özetlediği konuşmasında -ki Heyette iki bayan olduğu biçimde onlara ‘Beyler’ diye hitap etmişti- Edith’in evlilik dışı ilgisiyle ilgili olarak “Aklı başında herkes üzere sizlerin de bu biçimde bir durum karşısında tiksinme hissettiğinizden eminim” demişti.
Avukatının umarsızca engellemeye çalışmasına karşın Edith mahkemede tabir vermek istedi.
Laura Thompson “Bu bence masumiyetinin bir işaretiydi. O kadar emindi ki bunu yapmak istemişti” diyor.
Fakat Edith müthiş bir kusur yapmıştı. Savcılık, onun mektuplarında geçen satırları manipüle ederek, olmayan senaryolar yaratmış, vakit içindemalarla ilgili yanlış bilgilerle Edith’i hatalı göstermek için her şeyi yapmıştı.
11 Aralık günü heyet karar vermek üzere çekildi. İki saat daha sonra karar verilmişti. Endişe ortasındaki Edith, mahkeme salonuna neredeyse taşınarak getirildi ve heyetin kendisini ve Freddy’yi hatalı bulduğu belirtildi.
Freddy’nin mahkeme salonundaki uğultunun ortasında “Jüri yanılıyor. bayanın cürmü yok” diye bağırdığı duyuldu.
İdam sonucunı açıklayan Yargıç Shearman’ın peruğunun üzerine İngiltere mahkemelerinde adet olduğu üzere siyah bir örtü atıldı.
Edith salondan hücrelere gdolayılürken acı bir çığlık attı.
‘hiç bir bahtı yoktu’
Edith idam edilmeden bir gün evvel anne babasıyla görüştü
Freddy’nin asılmamasını talep eden bir dilekçe bir milyonu aşkın imza toplarken, Edith’i savunan pek çıkmamıştı.
Laura Thompson, “Kadınlar ondan hoşlanmamıştı zira onları korkutmuştu. adamların hoşlandığı tipten bayanlardan olduğunu düşünüyorlar ve tehdit olarak görüyorlardı. Ona acınamazdı” diyor ve ekliyor:
“hiç bir bahtı yoktu.”
Dönemin gazetelerinde yayınlanan köşe yazılarının birden fazla Edith’i suçlayıcı ve aşağılayıcıydı. O periyotta kendisini feminist olarak tanımlayan gazeteci muharrir Rebecca West bile Edith için “Zavallı, şok edici bir pislik parçası” nitelemesi kullanmıştı.
İdamından daha sonra bayanlar İçişleri Bakanı William Bridgeman’a mektup yazarak, cezanın infazını onaylayarak bayanların onurunu savunduğu için ona teşekkür etmişti.
Thompson’ların yaşadığı konutun eşyaları açık artırma ile satıldı
Edith cezaevinden yazdığı mektuplarda yok olmak üzere olan bir hanımın ızdırabını yansıtıyor. Anne ve babasına yolladığı bir notta şu biçimde diyor:
“Bugün her şeyin sonu üzere. Düşünemiyorum. Sadece bomboş, kalın bir duvar karşısındayım ve gözlerim de fikirlerim de bunu delip geçemiyor üzere. Bu cezanın benim önce de, olduğu sırada da katılmadığım, bilmediğim bir şey için verildiğini anlamaya gücüm yetmiyor.”
Bu hükümdilk evvelki 10 yıl boyunca bayanlara verilen vefat cezalarının tümü mahpus cezasına çevrilmişti ancak Edith ismine yapılan başvurulan reddedildi.
Laura Thompson “Edith’in idam edilebilmesi için İçişleri Bakanlığı’nın hukuku eğip bükmekte gösterdiği çaba sahiden çok dehşet verici” diyor.
Thompson’a göre, Edith’in kocasından öteki biriyle olmuş olması “genel ahlaka bir saldırı”, ötürüsıyla da “evlilik kurumuna ziyan verme” tehlikesi taşıyan bir durum olarak görüldü.
Anne ve babasıyla gömüldü
1923 yılının Eylül ayında Thompsonların konutundaki eşyalar için yapılan müzayede büyük ilgi gördü.
Açık artırmayı izleyen müzayede gorevlilerinden biri “Listede satılmayan tek bir şey kalmadı zira beşerler arkadaşlarına bu konuttan bir şeyler aldıklarını göstermeye can atıyordu” dedi.
Edith ve Freddy’nin 1980’e kadar sergilenen mumyaları Madame Tussaud’un Mumyalar Müzesi’nin en ilgi nazarann kişiselyetleri oldu.
Profesör Rene Weis senelerca Edith hakkındaki kararın -ölmüş bile olsa- bozulması için uğraştı. Bu Edith’in annesinin vasiyetiydi. yıllar daha sonra 2018 yılında anne ve babasının yanına gömülmüş bulunmasına sevinerek “En azından artık onlarla birlikte” diyor.
Yazar Laura Thompson, İngiltere’de idam cezasının kaldırılmasının üzerinden 50 yıl geçmiş bile olsa Edith’in yazgısının bugün hala kıymet taşıdığını düşünüyor.
“İnsanlara hiç bir şeyin değişmediğini, önyargıların her vakit varolduğunu ancak hal değiştirdiklerini hatırlatmak önemli” diyor.
“Bu kıssadan alınacak vahim bir ders var. Önyargı taşıdığınız beşerler hakkındaki en berbat niyetlerinizi bile bir defa daha düşünün. İptal kültürüyle yaşıyoruz. Edith sahiden de bu manada ‘iptal edildi’. Bu toplumun direnmekte büyük kuvvetlik çektiği hayli tehlikeli bir içgüdü.”
BBC News
Edith Thompson, sevgilisi Frederick Bywaters ile birlikte, kocasını öldürmekten karar giyerek 9 Ocak 1923 günü idam edildi. halbuki kocası Percy Thompson’un bıcaklanacağından haberdar olduğuna dair hiçbir delil bulunamamıştı. Edith buna karşın nasıl karar giymişti? Üzerinden 100 yıl geçen davaya bugün bir daha bakıyoruz.
Londra’nın Halloway Cezaevi… İnfaz memuru ve yardımcıları idam mahkumu Edith Thompson’un hücresine o buz üzere 9 Ocak Salı sabahının erken saatlerinde girdiler.
Günlerdir kuvvetli sakinleştirici iğnelerle yatıştırılan 29 yaşındaki Edith, yarı şuurlu bir biçimde yatıyordu. İnfaz takımı onu kaldırmaya çalışırken, inliyordu.
Adamlardan biri onu belinden kavrayarak kaldırırken “Gel haydi, biraz daha sonra hepsi geçecek” dedi. Edith el ve ayak bilekleri bağlı olarak idam sehpasının bulunduğu barakaya taşındı. Birkaç dakika ortasında ölmüştü.
Edith’in idam edildiği gün Halloway Cezaevi’nin önünde dev bir kalabalık toplanmıştı
‘Suçu, cazibeli, bağımsız ve inançsız bir bayan emekçi olmaktı’
Aynı esnada, bir kilometreden daha az bir aralıktaki Pentonville Hapishanesi’nde ise 20 yaşındaki sevgilisi Freddy Bywaters idam ediliyordu.
Üç ay evvel, Thompson çifti tiyatrodan gitmek meskenlerine dönerken, Freddy, Edith’in kocası Percy’yi bıçaklayarak öldürmüştü. Freddy başından itibaren ısrarla, Edith’in, bunu yapacağından haberdar olmadığını söylemiş oldu.
Davayla ilgili bir uzman Edith’in hatasının “çekici, bağımsız, inançsız bir bayan personel olmaktı.” diyor. Vaktin ahlaki kodlarına itaat etmediği için toplum onu güzel görmemişti.
Romancı ve oyun muharriri Edgar Wallace bu durumu şu satırlarla anlatmıştı:
“Eğer bu ülkenin tarihinde tek bir bayan, aleyhinde en küçük bir kanıt kesimi bile olmadan büsbütün, bilgisiz kamuoyunun önyargılarıyla asılmışsa, işte o bayan Edith Thompson’dur.”
‘sıradışı olmak istiyordu’
Edith (sağda) ile kız kardeşi Avis, Viktorya periyodunun sonlarında 1890’larda doğmuşlardı
Edith Graydon emekçi sınıfından çağdaşı olan bayanların beklentilerinin haricinde bir hayat sürmek istemişti.
1893 yılının Noel günü doğu Londra’daki fakir Manor Park mahallesinde bir ailenin beş çocuğundan birincisi olarak dünyaya geldi. En büyük kız çocuğu olarak kız kardeşi ve üç erkek kardeşinin bakımında annesine yardımcı oldu.
Okulunu bitirdikten daha sonra bu hırslı ve zeki genç bayan şapka toptancısı Carlton vand Prior’da iş buldu ve kısa müddette yükselerek şirketin satın alma kısmının başına geçti.
Dava üzerine iki kitap yazan Laura Thompson “Görünüşte kolay, ancak olağan dışı olmak isteyen cinsten kadınlardandı” diyor.
1916 yılının Ocak ayında Edith bir gemicilik firmasında muhasebeci olarak çalışan Percy Thompson ile evlendi. Çift bir daha her ikisinin doğup büyüdükleri doğu Londra’daki Ilford semtinde, Kensinton Gardens sokağındaki 41 numaralı konutu aldı.
Edith kocasından ve babasından daha güzel kazanıyordu ve 250 sterlinlik meskenin yarıdan fazlasını o ödemişti, fakat meskenin tapusu Percy’nin üzerineydi.
Edith (sol sırada beşinci) Barbican merkezli Carlton and Prior şapka toptancısı çalışanları ortasında süratle yükseldi
Yeni evli genç bir bayan olarak o periyotta Edith’ten konut işleri ve anneliğe odaklanması beklenirdi lakin onun hayattan beklentileri oburdu. Olağanüstü danseden biri olarak geldiği toplumsal sınıfın pek erişemeyeceği Londra’nın en güzel otelleri ve dans salonlarına gidiyor, bir ok akşamı arkadaşlarıyla kent merkezindeki tiyatro, sinema ve lokantalarda geçiriyordu.
Yazar Laura Thompson “Çok çağdaş bir kişilikti. Kent kızıydı. Hırslıydı, epeyce şey istiyordu. Meskeninin sahibi olmak istemişti ve tapu kocasının üstüne bulunmasına karşın bunu gerçekleştirmişti” diyor.
Zamanının toplumsal beklentileri ve adetlerine boyun eğmeyi kabul etmeyen Edith, kolay bir “evli kadın” değildi. Üstelik bir de aşığı vardı; güzel, cazibeli ve kendisinden sekiz yıl küçük biri.
‘Üç koca kaybetmiş bir bayanla tanıştım’
Freddy bir süre 41 Kensington Gardens adresindeki konutlarında Percy ve Edith ile birlikte yaşadı
Frederick Bywaters, Edith’in küçük erkek kardeşlerinden biriyle ilkokulda birebir sınıfta okumuştu ve Graydon ailesiyle bu türlü tanışmıştı. 13 yaşında ticari bir gemide mürettebat olmak için Londra’dan ayrıldı.
1921 yılında ailesini görmek için Londra’ya gelişinde, Percy, Edith ve kızkardeşi Avis Graydon ile bir arada Wight Adası’nda bir hafta tatil yapmaya davet edildi.
Haftanın sonuna hakikat çabucak hemen 20 yaşına bile gelmemiş olan Freddy ile Edith içinde romantik bir münasebet doğmuştu bile. Freddy’nin birkaç haftalığına Thompsonlarda kalmaya davet edilmesiyle bu romantizm daha da gelişti. Sonunda eşine karşı şiddet kullanan Percy ile bir tartışma yaşayan Freddy, meskenden ayrılmak zorunda kaldı. Bu hengame sırasında Percy tarafınca konutun ortasında bir taraftan bir tarafa savrulan Edith kötü biçimde berelenmişti.
Freddy işi gereği Londra’dan sık sık ayrıldığından iki sevgili birbirlerine mektup yazıyorlar, Edith, mektupların okunduktan daha sonra imha edilmesini istiyordu.
Thompson’larla akrabalık münasebeti olmayan müellif Laura Thompson “Bunlar epey kıymetli belgeler” diyor:
“Duygularını fazlaca derinlemesine söz ediyorlar, Edith’i kağıt üzerine görüyor üzere oluyoruz.”
Edith’in kardeşi Bill Graydon (Üçüncü sırada sağdan ikinci) ilkokulda Freddy Baywaters ile (Dördüncü sırada sağdan dördüncü) birebir sınıfta okumuştu
Mektuplardan birinde Edith günlük ömrün bayağı olaylarını anlatırken birden teğe seks, kürtaj ve intiharla ilgili kanılarını anlatmaya başlıyor.
Sık sık gerçek hayatla hayal dünyası içinde gidip geldiği görülüyor, kimi vakit yazdıkları sıradan karanlık yerlere kayar üzere görünüyor. Roman okumaya fazlaca düşkün olan Edith kimi vakit kendisini bir roman karakteri üzere düşlüyor ve o rol içerisinde Percy’den kurtulmaktan, yemeğine küçük cam kesimleri karıştırmak üzere şeylerden kelam ediyor.
Bir mektubunda şu satırlar var:
“Dün üç koca kaybetmiş bir bayanla tanıştım. Fakat savaşta değil. İkisi boğulmuş biri de intihar etmiş. halbuki birinden bile kurtulamayan birileri var. Her şey ne kadar adaletsiz. Pazar günü Bess ve Reg yemeğe geliyor.”
Bir başkasında ise şöyleki diyor:
“Kırık lambanın cam kırıkları beni sıradan umutlandırmıştı ve epey de kullandım tıpkı vakitte toz halinde değil, iri modüller halinde lakin hiç bir tesiri olmadı. Sana o telgrafı çekmeyi hayli istiyordum fakat yok. hiç bir sonuç vermedi.”
Davayı onlarca yıl inceleyen Londra Üniversitesi’nden Profesör Rene Weis, bu satırların “işlek bir romantik hayal gücünden” öteki bir mana taşımadığına inanıyor.
Ancak kağıda döktüğü Percy’den kurtulma hayalleri Edith’in idam edilmesinde büyük rol oynadı.
Freddy Percy’yi niye öldürdü?
Freddy, Percy’yi Belgrave Caddesi’ndeki bu noktada öldürmedilk evvel bir bahçede gizlenerek bekledi
3 Ekim 1922 günü Edith ve Percy, Picadilly Circus’daki Criterion Tiyatrosu’nda The Dippers isimli bir güldürü seyretmeye girmişti. Oyundan daha sonra metroya binerek Liverpool Street istasyonuna gittiler oradan Ilford trenine yetiştiler.
Belgrave Caddesi’nden meskenlerine yanlışsız yürürlerken, önlerine biri fırladı ve Percy birkaç dakika daha sonra yerde hareketsiz yatıyordu.
32 yaşındaki muhasebeci boynundan fazlaca sayıda bıçak darbesi almıştı. Gün ışığı olsaydı kanının 13 metreye kadar yayıldığı görülebilecekti.
Cinayet soruşturması çabucak başlatıldı.
Edith’in anne ve babasını ziyaret ettiği sırada gözaltına alınan Freddy Ilford polis karakoluna gdolayıldü
Percy’nin erkek kardeşi polise Freddy ile konuşmalarını tavsiye etmişti.
Freddy’nin, annesinin konutundaki odasında arama yapıldı ve Edith’in aşk mektuplarının birinci kısmı bulundu. Artık Edith de zan altındaydı.
Polis Edith ile Freddy’nin Ilford karakolunun koridorlarında müsabakasını sağladı. Edith’in o anın tesiriyle suçlamaları kabul etmesini umuyorlardı. Lakin Edith Freddy’yi gördükten daha sonra “niçin yaptı bunu? Ben bu biçimde bir şey yapmasını istemedim. Allahım, Allahım ne yapabilirim? Gerçeği söylemeliyim” diye feryat etti.
Freddy’nin, son çalıştığı Morea gemisindeki kamarası da arandı ve bir kutunun ortasında Edith’in mektuplarının kalan kısmı da bulundu.
Freddy, Percy’yi bıçakladığını inkar etmiyordu. Lakin Percy’nin kendisine vurduğunu, kendini korumak için onu öldürdüğünü argüman ediyordu. Edith’in de suçlandığı kendisine söylendiğinde “niçin? Bayan Thompson’un benim ne yapacağımdan haberi yoktu” demişti.
Edith ve Percy 1916 yılında evlendikten daha sonra Essex’teki Westcliff’te balayına çıkmıştı
Edith’in mektuplarının bilgileri mahkeme başlamadan evvel gazetelerde çarşaf çarşaf yayınlandı. Savunma, kendisini büyük bir fırtınanın göbeğinde bulmuştu.
Laura Thompson “Çok cazip bir çifttiler. Neredeyse sinema yıldızları üzere bir havaları vardı. Edith’in dayanılmaz bir erotik elektriği vardı” diyor.
6 Aralık 1922 günü Edith ve Freddy Old Bailey adliyesinin tıklım tıklım dolu mahkeme salonuna getirildiler.
Mahkeme binasının dışı da kalabalıktı.
Dokuz gün süren yargılamanın sonlarına gerçek, adliye binası önünde, mahkeme salonunda erkenden aldıkları yerlerini karaborsadan, bu biçimdeın bir haftalık ortalama fiyatını aşan fiyatlara satanlar sıralanmıştı.
Freddy cinayetle ilgili olarak gözaltına alınmadan evvel yapılan İsimli Tıp soruşturmasını bu biçimde izlemişti
O sırada genç bir muhabir olan ve mahkemeyi izleyen muharrir Beverley Nichols, davanın “Hristiyanların aslanlara atıldığı Roma İmparatorluğu dönemini’ anımsattığını söylemişti.
1973 yılında BBC’nin bir radyo programına katılan Nichols “Mahkemenin dinleyici sıralarında tiyatro izlemeye gelmiş üzere bir sürü insan vardı. Sosyeteden biroldukca bayan, skandal meraklıları, hepsi de, mahkemeye bir oyunun galasını izlemeye gelmiş gibiydi” diyordu.
‘Kibirli ve bencil bir genç kadın’
Old Bailey adliyesi önünde sabahın erken saatlerinden itibaren kuyruklar oluşuyordu
Savcılık makamı en değerli kanıtlar olarak tanımladığı aşk mektuplarını mahkeme salonunda okuttu. Dinleyici sıralarından o denli sesli yansılar geliyordu ki sonunda heyet üyelerine mektup metinlerini kendilerinin okuması talimatı verildi.
Davanın vakit içindeması da kıymetliydi.
Londra Üniversitesi’nden Profesör Rene Weis, Birinci Dünya Savaşı’ndan daha yeni çıkmış olunmasının da Edith’e karşı oluşan nefrette hissesi olduğunu düşünüyor.
“Britanya’nın savaşta kocalarını kaybetmiş bayanlarla dolu bir ülke olarak tanım edildiği günlerde, Edith mütevazı bir aileden gelmesine rağmen hoş bir meskeni, parası, güzel bir kocası olan partilere, yemeklere tiyatrolara giden, özetlemek gerekirsesı herşeyi olan kibirli ve bencil bir genç bayan olarak görüldü. birebir vakitte bakın ne yapmıştı. Âlâ bir koca ona yetmemişti.”
“Kamuoyu Freddy’ye hayran oldu ve Edith’ten şiddetle nefret etti. Genç bir adamı baştan çıkararak kocasının vefatına ve genç adamın kesin görünen idamına yol açan olayları o başlatmıştı.”
İdam edildiğinde oy verme hakkı bile yoktu
Edith 29 yaşında idam edildiğinde çabucak hemen İngiltere’de bayanların oy hakkı yoktu
Kamuoyunda oluşan Edith nefretini, sık sık savcılıktan yana müdahalelerde bulunan Yargıç Shearman’ın da paylaştığı anlaşılıyor.
Yargıç en daha sonra heyet üyeleri için davayı özetlediği konuşmasında -ki Heyette iki bayan olduğu biçimde onlara ‘Beyler’ diye hitap etmişti- Edith’in evlilik dışı ilgisiyle ilgili olarak “Aklı başında herkes üzere sizlerin de bu biçimde bir durum karşısında tiksinme hissettiğinizden eminim” demişti.
Avukatının umarsızca engellemeye çalışmasına karşın Edith mahkemede tabir vermek istedi.
Laura Thompson “Bu bence masumiyetinin bir işaretiydi. O kadar emindi ki bunu yapmak istemişti” diyor.
Fakat Edith müthiş bir kusur yapmıştı. Savcılık, onun mektuplarında geçen satırları manipüle ederek, olmayan senaryolar yaratmış, vakit içindemalarla ilgili yanlış bilgilerle Edith’i hatalı göstermek için her şeyi yapmıştı.
11 Aralık günü heyet karar vermek üzere çekildi. İki saat daha sonra karar verilmişti. Endişe ortasındaki Edith, mahkeme salonuna neredeyse taşınarak getirildi ve heyetin kendisini ve Freddy’yi hatalı bulduğu belirtildi.
Freddy’nin mahkeme salonundaki uğultunun ortasında “Jüri yanılıyor. bayanın cürmü yok” diye bağırdığı duyuldu.
İdam sonucunı açıklayan Yargıç Shearman’ın peruğunun üzerine İngiltere mahkemelerinde adet olduğu üzere siyah bir örtü atıldı.
Edith salondan hücrelere gdolayılürken acı bir çığlık attı.
‘hiç bir bahtı yoktu’
Edith idam edilmeden bir gün evvel anne babasıyla görüştü
Freddy’nin asılmamasını talep eden bir dilekçe bir milyonu aşkın imza toplarken, Edith’i savunan pek çıkmamıştı.
Laura Thompson, “Kadınlar ondan hoşlanmamıştı zira onları korkutmuştu. adamların hoşlandığı tipten bayanlardan olduğunu düşünüyorlar ve tehdit olarak görüyorlardı. Ona acınamazdı” diyor ve ekliyor:
“hiç bir bahtı yoktu.”
Dönemin gazetelerinde yayınlanan köşe yazılarının birden fazla Edith’i suçlayıcı ve aşağılayıcıydı. O periyotta kendisini feminist olarak tanımlayan gazeteci muharrir Rebecca West bile Edith için “Zavallı, şok edici bir pislik parçası” nitelemesi kullanmıştı.
İdamından daha sonra bayanlar İçişleri Bakanı William Bridgeman’a mektup yazarak, cezanın infazını onaylayarak bayanların onurunu savunduğu için ona teşekkür etmişti.
Thompson’ların yaşadığı konutun eşyaları açık artırma ile satıldı
Edith cezaevinden yazdığı mektuplarda yok olmak üzere olan bir hanımın ızdırabını yansıtıyor. Anne ve babasına yolladığı bir notta şu biçimde diyor:
“Bugün her şeyin sonu üzere. Düşünemiyorum. Sadece bomboş, kalın bir duvar karşısındayım ve gözlerim de fikirlerim de bunu delip geçemiyor üzere. Bu cezanın benim önce de, olduğu sırada da katılmadığım, bilmediğim bir şey için verildiğini anlamaya gücüm yetmiyor.”
Bu hükümdilk evvelki 10 yıl boyunca bayanlara verilen vefat cezalarının tümü mahpus cezasına çevrilmişti ancak Edith ismine yapılan başvurulan reddedildi.
Laura Thompson “Edith’in idam edilebilmesi için İçişleri Bakanlığı’nın hukuku eğip bükmekte gösterdiği çaba sahiden çok dehşet verici” diyor.
Thompson’a göre, Edith’in kocasından öteki biriyle olmuş olması “genel ahlaka bir saldırı”, ötürüsıyla da “evlilik kurumuna ziyan verme” tehlikesi taşıyan bir durum olarak görüldü.
Anne ve babasıyla gömüldü
1923 yılının Eylül ayında Thompsonların konutundaki eşyalar için yapılan müzayede büyük ilgi gördü.
Açık artırmayı izleyen müzayede gorevlilerinden biri “Listede satılmayan tek bir şey kalmadı zira beşerler arkadaşlarına bu konuttan bir şeyler aldıklarını göstermeye can atıyordu” dedi.
Edith ve Freddy’nin 1980’e kadar sergilenen mumyaları Madame Tussaud’un Mumyalar Müzesi’nin en ilgi nazarann kişiselyetleri oldu.
Profesör Rene Weis senelerca Edith hakkındaki kararın -ölmüş bile olsa- bozulması için uğraştı. Bu Edith’in annesinin vasiyetiydi. yıllar daha sonra 2018 yılında anne ve babasının yanına gömülmüş bulunmasına sevinerek “En azından artık onlarla birlikte” diyor.
Yazar Laura Thompson, İngiltere’de idam cezasının kaldırılmasının üzerinden 50 yıl geçmiş bile olsa Edith’in yazgısının bugün hala kıymet taşıdığını düşünüyor.
“İnsanlara hiç bir şeyin değişmediğini, önyargıların her vakit varolduğunu ancak hal değiştirdiklerini hatırlatmak önemli” diyor.
“Bu kıssadan alınacak vahim bir ders var. Önyargı taşıdığınız beşerler hakkındaki en berbat niyetlerinizi bile bir defa daha düşünün. İptal kültürüyle yaşıyoruz. Edith sahiden de bu manada ‘iptal edildi’. Bu toplumun direnmekte büyük kuvvetlik çektiği hayli tehlikeli bir içgüdü.”