SIPRI raporu: Avrupa silahlanıyor

bencede

New member
Christoph Hasselbach

SIPRI, dünya genelindeki silah ve askeri teçhizat satışıyla ilgili 2017-2021 periyodunu 2012-2016 ile karşılaştırdığı raporunu bugün deklare etti. Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlatmış olduğu işgale ait dataları içermeyen rapor, buna karşın Avrupa’da hissedilir halde artan tansiyonu gözler önüne sermeye yetiyor.

Raporda, dünya çapında silah ticareti yüzde 4,6 oranında azalma kaydederken Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını yüzde 19 oranında artırdığı görüldü. Raporda, dünyanın öteki bölgeleri ile karşılaştırıldığında en çok artışın Avrupa’da kaydedildiği tespit edildi. SIPRI araştırmasını yapan uzmanlardan Pieter Wezeman, bilgileri “Çok kaygı verici bir silahlanma” halinde kıymetlendirdi.

SIPRI’nin Avrupa Güvenliği Kısmı Lideri ve Rusya uzmanı Ian Anthony de “Askeri alandaki silahlanmada görülen artışın, NATO’nun 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhakına ve Donbass’taki Rus saldırganlığına verilmiş bir karşılık olduğu” dedi. Anthony, NATO’nun senelerca yürüttüğü savunma harcamalarını azaltma siyasetinden 2014 yılından itibaren geri döndüğünü ve bu alana daha fazla harcama yapmaya yöneldiğini belirtti.

Rusya ve Çin daha az silah sattılar

Öte yandan Ukrayna’da devam eden savaş göz önünde bulundurulduğunda silah satışları konusunda kimi değişiklikler dikkati çekiyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) akabinde dünyanın en büyük ikinci silah satıcısı olan Rusya’nın satışlarının rapor periyodu 2017-2021’de yüzde 26 gerilediği dikkat çekiyor. “Ancak Rusya’nın silah satışlarındaki gerilemenin niçini iki ülkeyle bağlantılı” olduğu belirtiliyor. Bu ülkelerin de Hindistan ve Vietnam olduğu aktarılıyor.

SIPRI’nin raporunu hazırlayan uzmanlar, Hindistan’ın Rusya’dan ithalatında azalma olduysa da bu durumun önümüzdeki yıllarde değişeceğini ve Hindistan’ın Rusya’dan bir daha daha fazla silah ithal edeceğini not ediyor.

Çin’in silah satışında da raporlaştırılan devir zarfında yüzde 31 gerileme gözleniyor. bu biçimdece Batı’da “gayet tehlikeli” olarak algılanan Rusya ve Çin’in dört yıllık dilimdeki silah satışlarının pek düşüş kaydettiği belirtiliyor.

Dünya çapında silah satışında beşinci büyük ihracatçı ülke olan Almanya’nın da bu alandaki ticaretinin yüzde 19 azalma kaydettiği görülüyor.

ABD’nin ise silah ve askeri materyal ihracatını evvelki dört yıllık dilime bakılırsa yüzde 14 artırdığı tespit edildi. Dünyanın silah satışında üçüncü ülkesi olan Fransa’nın ise silah satışını yüzde 59 üzere yüksek bir oranda artırdığına dikkat çekildi.

Rusya’nın etrafındaki ülkeler savaş uçakları alıyor

SIPRI’nin raporu, Rusya-Ukrayna savaşı konusunda ipuçları da içeriyor. SIPRI raporunun hazırlayan uzmanlardan Wezeman, “Avrupa’ya silah ihracatını tetikleyen, birçok Avrupa ülkesinin Rusya münasebetlerinin berbatlaşması oldu” diye konuştu. Wezeman, “Öncelikle de kendi muhtaçlığını büsbütün karşılayamayan devletler oldukça alım yaptı” diye kelamlarını sürdürdü.

Raporda, ABD’nin askeri muhtaçlığını kendi karşılayamayan ülkeler başta olmak üzere en büyük silah satışını gerçekleştirdiği açıklandı. Yüklü olarak da savaş uçağı satıldığı aktarılıyor. İngiltere, Norveç ve Hollanda’nın toplamda ABD’den 71 F-35 jeti aldıkları bilgisi aktarılıyor.

ABD’ye verilen son siparişlere bakıldığında da yüklü olarak Rusya’nın etrafındaki ülkelerin harekete geçtiği gözleniyor. 2020-2021’de mesela Finlandiya’nın 64, Polonya’nın da 32 adet F-35 ısmarladığı dikkat çekiyor. Almanya’nın da ABD’den beş P-8A denizaltı avcı uçağı satın almak istediği kaydediliyor.

Ukrayna silah satın almadı

SIPRI raporunda yer alan bilgilere göre, Rusya’nın saldırdığı Ukrayna ise 2017-2021 vakit diliminde az ölçüde askeri gereç ithal etti. SIPRI uzmanları, bu durumu iki argümanla açıklıyor. Birincisi olarak Ukrayna’nın mali gücünün hudutlu bulunmasına dikkat çeken uzmanlar, ikincisinin de ülkenin kendi savunma endüstrisinin ve mevcut envanterinde Sovyetler Birliği devrinden kalma güzel bir askeri donanımın bulunması olduğunu tabir ediyor.

Raporda, bir fazlaca silah ihracatçısı ülkenin de muhtemel bir çatışmayı alevlendireceği tasasıyla aslına bakarsanız Kiev’e silah satışını son devirde sonlandırdığı da kaydediliyor.

Bayraktar TB2’nin kıymeti

Ukrayna’nın satın aldığı askeri teçhizatların başındaysa Türkiye’den aldığı 12 SİHA, ABD’den aldığı 540 tank füzesi savunma sistemi ve Çekya’dan ithal ettiği 87 tank ile 56 topçu bataryası geliyor. Uzmanlara göre siyasi bir jest olmasının ötesinde Ukrayna için Türkiye üretimi Bayraktar TB2 tipi SİHA’ lar askeri açıdan değerli oldu.

Ukranya’dan gelen imgelerde Amerikan üretimi Javelin tank savarların parçaladığı belirtilen Rus tanklarına ilişkin görseller de görülüyor.

SIPRI uzmanı Ian Anthony’ye bakılırsa, Ukrayna savaşının gidişatını aslına bakarsan tek bir silah sistemi belirlemeyecek. Anthony, Rusya’nın ağır silahları yığmasına, kuvvetli topçu bataryalarını kullanımına ve hava taarruzlarının tam da maksadı tutturamamasına nazaran yeni savaş teknolojilerinin savaş için belirleyci olacağı telaffuzlarına temkinli yaklaşmak gerektiğine işaret ediyor.

“Ukrayna savaşı Avrupa’nın coğrafyasını kökten değiştirdi”

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlatmış olduğu savaş için çabucak hemen bir kıymetlendirme yapmak sıkıntı, lakin SIPRI uzmanı Anthony’ye nazaran, bu savaş Avrupa’nın siyasi ve askeri coğrafyasını oldukçatan temelden sarstı bile. “Bundan bu biçimde, 1990’lı senelerda mutabakat sağlandığı üzere Rusya ile güvenlik alanında kapsamlı işbirliği yapılacağı tahayyülü de ortadan kalkıyor. Rusya gelecekte, kestirilmesi sıkıntı bir devir için partner olamaz” diye konuşuyor.

SIPRI uzmanlarına bakılırsa, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı NATO’nun doğudaki üyeleri konusunda Rusya’nın hassasiyetlerini dikkate almaya son vermesinin de önünü açıyor. “NATO, doğudaki üyelerinde daimi muharip birlikler konuşlandırmayacağına dair Rusya’ya verdiği kelamı artık yerine getirmekle yükümlü değil” deniyor.
 
Üst