1 Mayıs: Sendikalar geçen yılı nasıl pahalandırıyor?

bencede

New member
Burak Abatay

Bugün 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü. Türkiye, pandemi şartları altında geçen 2021 yılı 1 Mayısından bu yana bir fazlaca hak ve emek çabası hareketine sahne oldu.

Başta kuryeler olmak üzere, sıhhat, medya ve sanayi çalışanları haklarını aramak için kitlesel hareket ve grevlere imza attı.

Kamu çalışanları içinde da kontratlı işçilerin durumu, atamalar, imtihan tartışmaları, artırımlar ve toplu kontrat üzere başlıklar çalışma hayatında gündemdeki yerini korudu.

Memur-Sen Genel Lideri Ali Yalçın ve Kamu İşçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Genel Lideri Mehmet Bozgeyik, geçen 1 yıllık vakitteki emek uğraşını ve önümüzdeki dönemki beklentilerini BBC Türkçe’ye kıymetlendirdi.

Yalçın, milyonlarca kamu çalışanını ve emeklisini yakından ilgilendiren 6. Devir Toplu Sözleşme’nin 2021 yılı ortasında çaba verdikleri kıymetli alanlardan biri olduğunu söylüyor.

Yüzde 30’un üstündeki yıllık uygunlaştırma de dahil olmak üzere toplu kontratlardaki kazanım sayısını 350’ye çıkardıklarını belirten Yalçın, buna karşın iktisattaki dalgalanmanın ve artan hayat pahalılığının işçilerin alım gücünü tekrar aşağı çektiğini söylüyor.

Bu niçinle 2022’ye girmedilk evvelce ek artırım tartışmasına başladıklarını ve bunun sonucunda de yasal düzenlemeyle ek artırım taleplerini aldıklarını lisana getiren Yalçın, buna rağmen artan enflasyon karşısında maaşların eridiğini anlatıyor:

“Şubat ayında açıklanan enflasyon, Ocak ayında maaşlara yansıyan artırımın üstüne çıktı. Memurların alım gücü düştü. Bu yüzden enflasyon karşısında aylık eşel taşınabilir sistemini gündeme getirdik. Enflasyonist bir ortamda sabit gelirlilerin ezilmemesi için eşel taşınabilir işlemeli. Aylık olmasa bile en azından 3 ayda bir olmalı.”

Eşel taşınabilir sistemi, alım gücünü önlemek maksadıyla, enflasyondaki artışlara karşı, gerçekleşen enflasyon oranında maaşlara artırım yapılmasına deniyor.

Yalçın, minimum fiyattaki artış ve birebir vakitte yapılan toplu kontratla birlikte memur maaşlarının, minimum fiyat fiyatı kadar kısmının vergiden muaf tutulmasını değerli olduğu görüşünde.

Ancak bu muafiyetin bekar memurlara, evli memurlara göre daha fazla avantaj getirdiğini söyleyen Yalçın, daha eşit bir yaklaşımın kelam konusu olması gerektiğini düşünüyor.

Mülakat ve güvenlik soruşturmaları

KESK Genel Lideri Mehmet Bozgeyik için de teminatsız çalışma şartları, kamuda kontratlı istihdam, mülakata dayalı atamalar ve ataması olacak memurlara yapılan güvenlik soruşturmalarının, özellikle “muhalif işçi adayları üzerinde daha büyük bir zorluk getirdiğini” söylüyor.

Hükümeti, neoliberal ve özelleştirmeci siyasetleri niçiniyle eleştiren Bozgeyik, “2021’de de evvelki senelera göre pek bir şey değişmedi. Yüz binlerce insan eğitimde kontratlı çalışıyor. 100 bini aşan insan da sıhhatte taşeron olarak çalışıyor” diyor.

Bozgeyik, tüm bunları “iş hayatına yönelik saldırılar” olarak nitelendiriyor.

Nitekim, 15 Temmuz darbe teşebbüsü daha sonrasında çıkarılan OHAL’in fiilen hala sürdüğünü savunan Bozgeyik, “KHK 35. Husus ile işten çıkarma, mobbing, yer değiştirme üzere meselelerimiz hala devam ediyor” diye konuşuyor.

Yerel idarelerde işten çıkarmalar

Öte yandan Ali Yalçın da, 31 Mart mahallî seçimlerinin akabinde belediyelerde bir “emekçi kıyımı” yaşandığını savunuyor.

Özellikle CHP, DÜZGÜN Parti ve HDP’li belediyeleri emekçiler konusunda epey acımasız davranmakla suçlayan Yalçın, “Bizim üyemiz olanların tamamına yakını için işe iade davaları açtık. Değerli bir kısmında da davaları kazandık ve emekçiler işlerine geri döndü” diyor.

Ancak Memur Sen Genel Lideri, birtakım belediyelerde inatlaşmanın sürdüğünü, kelam konusu çalışanların bir yıllık kontratlarının akabinde bir daha kovulduğunu; bunların yaşanmaması için de ağır bir uğraş içerisinde olduklarını söylüyor.

Bozgeyik ise lokal idarelere ve üniversitelere yapılan kayyum atamalarının, işçi sınıfın idare süreçlerine iştirakini da engellediğini kaydederek, “Sendikal alanda görüşlerimizi tabir etmenin önü de tıkandı” halinde konuşuyor.

Sendikalaşma

Gerek Yalçın gerek de Bozgeyik, ekonomik kuralların sendikal örgütlenmeyi artırdığı görüşünde.

Geçtiğimiz Ekim ayından bu yana elektrikten ulaşıma, besinden barınmaya kadar ömrün bir fazlaca alanında gelen artırımlar karşısında, Aralık ayında 2022 yılı bütçesinden işçi sınıfa daha fazla kaynak aktarılması hedefiyle bir epeyce miting düzenlediklerini belirten Bozgeyik, bu protestoların ilgi gördüğünü söylüyor.

Hükümete taleplerini dinlemediği suçlaması getiren Bozgeyik, “İktidarsa, tercihlerini sermayeden yana kullandı” diyor.

Bu mevzuda yapılan aksiyon ve iş yeri ziyaretlerini işaret eden Bozgeyik, “Kamu işçilerinin yüzünü bize döndüğünü söylemek mümkün” tabirlerini kullanıyor.

Yalçın da geçtiğimiz yıl sendikalı olabilecek 1 milyon 718 bin kamu çalışanının yüzde 64’ünün örgütlü olduğunu söylüyor ve bu oranın bu yıl ortasında daha da artacağını savunuyor:

“Memurun örgütlenmesinden diğer seçeneği yok. Tabiri caizse ‘pireye kızıp yorgan yakan’ işçiler daha fazla güçsüzleşecektir. Toplu kontrat hakkımızı da örgütlü gücümüzden aldık.”

Kuryelerin aksiyonlarını de desteklediğini belirten Yalçın, “İnsanların saygın bir fiyata ve insani koşullara gereksinimi var. Gayri insani çalışma şartlarına verilen reaksiyon ve emek örgütlerinin buna gösterdiği hassasiyet ve dayanak fazlaca önemli” diye konuşuyor.

‘Ekonomik gidişat işçiye yüklenmesin’

Her iki örgütün de gelecek devirde gündemlerinde kamu çalışanları için ek göstergeler var.

İki genel lider da hükümete hakkaniyetli bir düzenleme yapılması davetinde bulunuyor.

Bozgeyik, 3600 ek gösterge de dahil olmak üzere, gelecek devirde “insanca yaşama taleplerini” lisana getirmeye devam edeceklerini söylüyor ve ekliyor:

“Ekonomik gelişmelerin yükü işçilerin sırtına yüklenmemeli.”
 
Üst