Mariupol’ü ele geçirmek Rusya için niye kıymetli?

bencede

New member
BBC Güvenlik Muhabiri Frank Gardner

Ukrayna’nın güneydoğusundaki liman kenti Mariupol, Rusya’nın en ağır bombardımanına maruz kalan ve en epey hasar nazarann kent. Mariupol, Moskova’nın Ukrayna’daki askeri harekâtı açısından pek değerli. Pekala niye?

Mariupol’u almanın Rusya açısından kıymetli bir stratejik kazanım, Ukrayna içinse büyük bir darbe olmasının dört ana sebebi var.

1. Kırım ve Donbas içinde karadan bir koridorun garantiye alınması

Coğrafik olarak, Mariupol kenti haritada küçük bir alanı kaplıyor, lakin Kırım Yarımadası’ndan harekete geçen Rus kuvvetlerinin önünde mani oluşturuyor.

Bu kuvvetler, Ukrayna’nın doğusunda Donbas bölgesindeki Rusya yanlısı ayrılıkçı güçlerle irtibat kurmak için kuzeydoğuya yanlışsız ilerlemek istiyor.

İngiltere Müşterek Kuvvetler Komutanlığı’nın eski kumandanı General Richard Barrons, Mariupol’u ele geçirmenin Rusya’nın savaş eforları için hayati kıymet taşıdığını söylüyor:

“Ruslar bu savaşı muvaffakiyetle sonuçlandırdıklarını hissettiklerinde, Rusya’dan Kırım’a bir kara köprüsünü tamamlamış olacaklar ve bunu büyük bir stratejik muvaffakiyet olarak nazarancekler.”

Mariupol ele geçirilirse, Rusya da Ukrayna’nın Karadeniz kıyı şeridinin yüzde 80’inden çoksının tam denetimini elde etmiş olacak, deniz ticaretini kesecek ve onu dünyadan daha da tecrit edecek.


Kenti savunan Ukraynalılar son üç haftadır ilerleyen güçlere karşı direnerek hayli sayıda Rus askerini meşgul etmeyi başardılar. Kenti süratli bir biçimde ele geçiremeyince Rus kumandanları, eski kuşatma taktiklerinin 21. yüzyıl versiyonuna başvurmaya yöneldi.

Mariupol’u top, roket ve füze yağmuruna tuttular; kentin yüzde 90’ından fazlası hasar gördü. Ayrıyeten elektriğe, ısıtmaya, pak suya, besine ve tıbbi materyallere erişimi kestiler; insan imali bir insani felaket yarattılar. Moskova ise 21 Mart saat 05:00’e kadar teslim olmayı reddettiği için Ukrayna’yı suçluyor. Ukraynalı bir milletvekili Rusya’yı “Mariupol’u aç bırakarak teslim almaya çalışmakla” suçladı.

Ukrayna, kenti son askerine kadar savunma kelamı verdi. Durum nitekim de o hale gelebilir. Rus birlikleri yavaş yavaş merkeze gerçek ilerliyor. Rastgele bir uygulanabilir barış muahedesi olmadığından, Rusya muhtemelen bombardımanını ağırlaştıracak ve bunu yaparken kenti savunan silahlı güçlerle sayıları hala 200 binden çok olan sivil nüfus içinde neredeyse hiç ayrım yapmayacak.

Rusya, Mariupol’de denetimi ele alırsa, 1000 kişilik tabur taktik kümeleri halinde organize olmuş 6000’e yakın askerini, Ukrayna etrafındaki başka Rus cephelerini güçlendirmek için kullanabilecek.

Bunları nerede bir daha konuşlandırılabileceğine dair birkaç mümkünlük var:

  • Donbas bölgesinde Kremlin yanlısı ayrılıkçılarla savaşan Ukrayna birliklerini kuşatmak üzere kuzeydoğuya ilerlemek
  • Batıya, Ukrayna’nın Karadeniz’e açılan son kapısı olacak Odessa’ya hakikat ilerlemek
  • Kuzeybatıda Dnipro kentine hakikat ilerlemek
  • Ukrayna’dan Rusya’nın ‘Mariupol’ü teslim edin’ talebine ret
2. Ukrayna iktisadını çökertmek

Mariupol, Karadeniz’in bir kesimi olan Azak Denizi’nde uzun vakittir stratejik açıdan kıymetli bir liman kenti.

Derin rıhtımları ile Azak Denizi bölgesinin en büyük limanıdır ve değerli bir demir-çelik tesisine sahip. Olağan vakit içinderda Mariupol, Ukrayna’nın Orta Doğu ve ötesindeki müşterilere giden çelik, kömür ve mısır için kıymetli bir ihracat merkezi.

Moskova’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinden bu yana Mariupol, yarımadadaki Rus güçleri ile bağımsızlığını ilan eden Donetsk ve Luhansk cumhuriyetlerindeki Kremlin yanlısı ayrılıkçılar içinde sıkışmış durumda.

Mariupol’u kaybetmek, Ukrayna iktisadından geriye kalanlara büyük bir darbe olacak.

  • Mariupol’ün öncesi ve daha sonrası: Fotoğraflar kentteki yıkımın boyutunu gösteriyor
  • Mariupol’deki birtakım Türk vatandaşları özel araç konvoyuyla kent dışına çıkıyor
3. Propaganda fırsatı

Mariupol ismini, kenti Karadeniz’in geri kalanına bağlayan Azak (Azov) Denizi’nden alan Azak Taburu isimli Ukraynalı milis güçlere konut sahipliği yapıyor. Azak Taburu, Neo-Naziler de dahil olmak üzere çok sağcıları barındırıyor.

Ukrayna’nın savaşan kuvvetlerinin yalnızca fazlaca küçük bir kısmını oluştursalar da, bu Moskova için yararlı bir propaganda gereci oldu ve Rusya halkına, Ukrayna’da savaşmak için gönderdiği gençlerin, komşularını Neo-Nazilerden kurtarmak için orada olduklarını söylemesi için bir mazeret sundu.

Rusya, kıymetli sayıda Azak Taburu savaşçısını canlı ele geçirmeyi başarırsa, Ukrayna’yı ve hükümetini itibarsızlaştırmaya yönelik süren enformasyon savaşının bir modülü olarak Rus devlet denetimindeki basında bunlara geniş bir biçimde yer verecek.

  • Azak Taburu’nun Mariupol yakınlarındaki eğitim kampı, Şubat 2019
  • Putin’in nüfuz alanlarını inşa stratejisi: İşgal, ilhak ve tek taraflı tanıma
  • Ukrayna’da ‘kara güneş’ sembolünün sırrı
4. Büyük moral artışı

Rusya’nın Mariupol’ü ele geçirmesi, bu savaşta her iki taraf için de ruhsal olarak değerli olacak.

Mariupol’da Rus zaferi, Kremlin’in devlet denetimindeki medya aracılığıyla halka Rusya’nın emellerine ulaştığını ve ilerleme kaydettiğini göstermesini sağlayacak.

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin için bu savaş şahsimiş üzere görünüyor ve tüm bunların tarihî bir değeri var. Putin, Ukrayna’nın Karadeniz kıyı şeridini, Novorossiya (Yeni Rusya) olarak görüyor (18. yüzyıldaki Rus imparatorluğuna kadar uzanan Rus toprakları).

Putin bu kavramı “Rusları Kiev’deki batı yanlısı bir hükümetin zulmünden kurtarmak” olarak bir daha canlandırmak istiyor. Mariupol şu anda bu gayeye ulaşmasının önünde pürüz duruyor.

Mariupol’da yol kenarında mezar kazılıyor, 20 Mart

Fakat Ukraynalılar için Mariupol’ün kaybı yalnızca askeri ve ekonomik olarak değil, beraberinde karada savaşan ve ülkelerini savunan bayan ve adamların morallerine de büyük bir darbe olacaktır. Rusların ele geçirmesi halinde Mariupol, stratejik olarak epeyce daha az değerli olan Herson’dan daha sonra denetimi alınan birinci büyük kent olacak.

Moral bakımından bir başka istikameti ise caydırıcılık.

Mariupol büyük bir direniş gösterdi lakin bunun bedeli ağır oldu. Kent yerle bir edildi. Rusya’nın sonunda bombalayıp teslimiyete zorladığı ve enkaza çevirdiği Grozni ve Halep ile bir arada tarihe geçecek. Buradan öteki Ukrayna kentlerine verilen bildiri fazlaca net: Mariupol üzere direnmeyi seçerseniz tıpkı bahtı paylaşırsınız.

İngiliz General Richard Barrons, “Ruslar Mariupol’a giremediler” diyor ve ekliyor:

“Tanklarıyla giremedikleri için onu enkaza çevirdiler. Kendileri için kıymetli olan öbür bir yerde bunları görmeyi bekleyebiliriz.”
 
Üst