bencede
New member
Ksenia Mironova, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik başlatmış olduğu savaşın akabinde çalıştığı, ülkenin son bağımsız televizyon kanalı olan, TV Rain
Mironova, ‘hain’ ilan edilme, mahpusa atılma riski karşısında ülkesinden ayrılırken, kendisi üzere gazeteci olan ve bir yıldır ‘casusluk’ nedeni öne sürülerek mahpusta olan eşini de bırakmak zorunda kaldı.
Mironova artık Gürcistan’dan T24’e yaptığı açıklamalarda, Rusya’ya dönmek istese de tekrar burada gazetecilik yapamayacağını düşündüğünü söylüyor:
“Gerçeği yazamaz, ‘savaş’ diyemezdim. Bu niçinle gitmem gerektiğine karar verdim”
Rus gazeteci Mironova’yla Rusya’da bağımsız medyada çalışmayı, ‘yabancı ajan’ ilan edilmeyi, Ukrayna’ya yönelik savaş başladığında haber merkezindeki durumu konuştuk:
Gazeteciliğe nasıl başladınız, Rusya’da bir bağımsız medya kuruluşunda çalışmak nasıl?
Gazeteciliğe Rusya’daki en kıymetli en büyük iktisat gazetelerinden olan Kommersant’ta başladım. Bu kıssanın en değerli kısımlarından biri olarak, orada tıpkı biçimde gazeteci olan eşimle tanıştım. Rusya’daki tanınmış askeri muhabirlerden bir tanesiydi. Baskıların başlamasıyla Kommersant’tan birlikte ayrıldık. 2019 yılıydı. Bugünle kıyaslandığı kadar büyük bir baskı yoktu aslında lakin hissetmiştik. Ben çabucak sonrasında Riga merkezli bağımsız Rus medyası Meduza’da çalıştım. Ben Moskova’daydım lakin idare Riga’daydı. İki yıl evvel de eşim tutuklandı. Onu bir casus olmakla suçladılar fakat gerçek niçini makaleleriydi. İki yıldır Moskova’da hapishanede. Eşimin tutuklanmasından daha sonra TV Rain’de (Dozhd), son bağımsız Rus televizyon kanalında, çalışmaya başladım. Bayan hakları, insan hakları, çocuk hakları alanlarında çalıştım.
TV Rain, bu yaz Rus hükûmeti tarafınca ‘yabancı ajan’ ilan edilen medya kuruluşlarından biri oldu. ‘Yabancı ajan’ ilan edilmek bir medya kurumu için ne manaya geliyor?
Kulağa hayli saçma geliyor, biz bile tam manasını anlayamıyoruz. ‘Yabancı casus medya’ var örneğin, bizim televizyon kanalımızı da ilan ettiler. Bu durumda internet sitemizdeki her metinde, YouTube kanalımızdaki her yayının başında, evvel 15 saniyelik “Bu yayın yabancı casus medya tarafınca yapılıyor” tabirleri yer alan bir şerit geçiyor. Televizyon kanalımızın TikTok ve Twitter hesapları açamıyorduk zira 15 saniyelik zarurî şerit geçtiğinde ya da mecburî metin yazıldığında içeriğe yer kalmıyordu. Yabancı casus ilan edildiğinizde hükûmetten isimler de size görüş vermek istemiyor, aslında son 5-6 yıldır bağımsız medyaya konuşmayı pek istemiyorlardı da artık daha epey arttı. Benim için en değerlisi, basın kartımdı. örneğin propaganda medyası mensupları olağan basın kartı alabilirken benim basın kartımda bir şerit var. Yabancı casus kurumunun çalışanı olduğumu belirtiyor.
“Meslektaşım aile kümesinde bile ‘yabancı ajan’ olduğunu belirtmek zorunda kalıyor”
Şahıslar de ‘yabancı ajan’ olabiliyor. Bu kişinin ‘yabancı casus medya’yı temsil ettiğini söylüyorlar. Üç ayda bir evraklar hazırlamanız, harcadığınız her doları belirtmeniz ve bu dokümanları hükûmete teslim etmeniz gerekiyor. şahsi toplumsal medyanızda, yazışmalarınızda her iletinizde mecburî ‘yabancı ajan’ açıklamasını yazmanız gerekiyor. Örneğin meslektaşım Sonya Groysman da Rus hükûmeti tarafınca yabancı casus ilan edildi. İki bireyden çok olan her yazışmada ‘yabancı ajan’ sözünü belirtmesi gerekiyor. örneğin annesi ve babasının olduğu bir kümede dahi, iki kişiyi geçtiği için bunu belirtmesi gerekiyor. “Bu ileti bir yabancı casus tarafınca yazılmıştır. Selam anne, selam baba” üzere.
‘Yabancı ajan’ olarak belirlenmenin okurlar, izleyiciler açısından tesirlerini hissettiniz mi?
Yabancı casus ilan edildikten daha sonra daha fazlaca takipçimiz olduğunu düşünüyorum. Rusya’daki epeyce sayıda insan için bunun bir ehemmiyeti yok. örneğin TV Rain’i yabancı casus ilan ettiklerinde benim toplumsal medyamda beşerler “Bu işinizi gerçek yaptığınızın işareti” yazdılar. Olağan, yalnızca propagandaya inanlar da var. Rusya’da bir resmi olmayan “Male State” (Erkek Devlet) diye bir tertip var. Bayanları, feministleri internet üzerinden tehdit ediyorlar. Gerçek hayatta bir şey yapmıyorlar lakin internet üzerinden ve telefonla taciz ve tehdit ediyorlar. Hükûmet bu hususta hiç bir şey yapmıyor. Bu tertip için ‘yabancı ajan’ ilan edilmek bir sinyal üzereydi. “Bu bayanlara her şeyi yapabiliriz” diye düşünüyorlardı. Müthişti. Fakat hiç biri şu an yaşananlar kadar değil.
“Putin’in savaş başlatacağını beklemiyorduk”
Bugüne gelirsek, 24 Şubat’ta Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Ukrayna’ya karşı ‘özel askeri operasyon’ olarak nitelendirerek savaşı başlattı. O gün haber merkezindeki havayı aktarabilir misiniz?
Haber akışı konusunda nasıl ilerlediniz?
Bu savaş başladığında hükûmet, medya kuruluşlarının ‘savaş’ tabirini kullanımını yasakladı. ‘Özel askeri operasyon’ demeniz gerekiyordu. Rus ordusuna karşı rastgele bir sözün yer alması da yasaktı bununla birlikte Ukrayna’dan fotoğraf ve görüntü manzarası paylaşmamıza da müsaade verilmiyordu. Doğal bu bir televizyon kanalı için hayli saçma. İnsanların Ukrayna’dan bu müthiş fotoğrafları görmesinden korkuyorlardı. ‘Sahte’ bilgilerle ilgili yeni bir karar alındı. ‘Sahte bilgi yaymak’ hatasından 15-20 yıl mahpus cezası alabilirdiniz ve doğal ki ‘sahte’ onlar için her bilgiyi kapsıyor. Ukrayna’ya ve takviye olan ülkelere yardım eden her insanın “hain” olduğunu da söylemiş olduler.
“Giderken eşim mahpusta olduğu için durmadan ağladım”
Savaş sürerken TV Rain, nasıl kapandı?
2 Mart’ta çalışıyorduk. Bir haftadır hakikat düzgün uyumamıştım. Bir devlet ajansında TV Rain internet sitesinin engellendiği haberini gördük. Bizi ‘aşırılıkçı’ ilan etmişlerdi. Akşamüzeri saatleriydi ve gitmeye karar verdik. Gidebilme bahtı olanların gitmesi gerektiğine karar verdik, bilhassa de ekran yüzlerinin. Mahpusa atılma riski vardı. Bilet alıp hazırlanmak için iki saatimiz vardı.
Bir yıldır ağlamıyordum ancak o an eşim mahpusta olduğu için durmadan ağladım. Gitmek istemiyordum fakat öteki yandan bir ikimizin de mahpusta olması ailelerimiz için epeyce fazla gelirdi. Rusya’da daha fazla gazetecilik de yapamazdım. Gerçeği yazamaz, ‘savaş’ diyemezdim. Bu niçinle gitmem gerektiğine karar verdim.
Param da yoktu. Arkadaşım bana bilet aldı ve iki saat ortasında hazırlanıp anneme her şeyi anlatmam gerekti. Arkadaşlarımı arayarak o gece annemle kalmalarını istedim. Meskenimi de arayabileceklerini düşündüm. Bir yandan da Rus hükûmetinin seferberlik ilan edebileceğini düşündüm. Annemin yanına kalmaya gelen üç erkek arkadaşıma ağlayarak “Lütfen ölmeyin, lütfen orduya girmeyin” dedim. Sonunda İstanbul’a geldik. İstanbul’da bir süre durduktan daha sonra Gürcistan’a geçtim.
“Bazıları yaptırımların Putin savaş başlatmış olduğu için değil, Rusya’ya karşı olan berbat beşerler olduğu için yapıldığını düşünüyor”
Bütün bu savaş ve Rusya’dan ayrılma sürecinde, bir gazeteci ve Rus vatandaşı olarak, savaş niçiniyle izole edilmeye başlayan Rusya’yla, yaptırımlarla ilgili neler düşündünüz?
Bir yandan yaptırımların yanlışsız olduğunu düşünüyorum. Rus oligarklara yönelik yaptırımların, Rusya’yı izole eden yaptırımların bir açıdan gerçek olduğunu düşünüyorum. Umarım birtakım beşerler bir şeyleri anlamaya başlarlar. Lakin başka yandan bu yaptırımlar yalnızca kolay insanları değil, aktivistleri; bu hükûmete, Putin’e, savaşa karşı olan, hapishanedekilere yardım eden insanları epeyce makus etkiledi. Bu hükûmete karşı oldukları için Rusya’dan ayrılmak zorunda kalan beşerler da fazlaca makus etkilendi. Şu an paraları yok zira Visa ve Mastercard Rusya’da çalışmıyor. Korunmasız beşerler fazlaca daha fazla etkileniyor. Hala Rusya’da olan beşerler, savaşa karşı çıkanlar işsiz kalıyor, protesto yapıyor ve mahpusa atılıyor.
Son 20 yıldır propagandaya inanan insanlarda yaptırımların bir şeyleri anlamaya yardımcı olacağını da düşünmüyorum. Onlar artık her insanın Rusya’yı yaralamak istediğini, ‘kötü insanların’ olduğunu, Putin’in onlara söylemiş olduği her şeye inanıyorlar. Bu yaptırımların Putin savaş başlatmış olduğu için değil, Rusya’ya karşı olan makûs beşerler olduğu için yapıldığını düşünüyorlar. Umarım kimileri anlar.
İnternet konusundaki kısıtlamalarla, Ruslar için epeyce sayıda servisin engellenmesinin âlâ bir karar olduğunu düşünmüyorum. Beşerler yalnızca propaganda medyasını bakılırsacek.
Şu an Gürcistan’dasınız, bundan daha sonrası için ne düşünüyorsunuz?
Umarım Rusya’ya dönebilirim. Her gün bunu düşünüyorum. Lakin artık orada gazetecilik yapamam. Şu an burada freelance gazeteci olarak çalışıyorum. Çok güç, kredi kartınızla bir şeyler yapmanız gerekiyor lakin yapamıyorsunuz. Ailemin bir kısmı da şu an Ukrayna’da. Her an onlara nasıl yardım edebileceğimi düşünüyorum. Şu an yapabileceğim tek şey gazeteci olarak çalışmaya devam etmek. Her şey fazlaca süratli değiştiği için bir plan yapamıyorum.
Uzun vadede ise, bu benim ülkem. Bu ülke için fazlaca şey yaptım. Bayan hakları, insan hakları için yazdım. Bu ülke için âlâ şeyler yaptığıma inanıyorum, bu hükûmet yardımıyla değil, onun karşısında olarak. Geri dönmeli ve onların yok ettiği her şeyin bir daha inşasında bir kesim olmalıyım. Fakat alışılmış şu an imkansız.
Mironova, ‘hain’ ilan edilme, mahpusa atılma riski karşısında ülkesinden ayrılırken, kendisi üzere gazeteci olan ve bir yıldır ‘casusluk’ nedeni öne sürülerek mahpusta olan eşini de bırakmak zorunda kaldı.
| Mironova’nın eşi Ivan Safranov, eski bir askeri muhabir olarak geçen yıl, casusluk suçlamasıyla tutuklandı. The Guardian gazetesine açıklamalarda bulunan Safranov, 2017’de işlediği bir hatayla yargılandığını lakin suçlamanın kendisinden gizlendiğini anlatmıştı. Safranov’un tutukluluğuna ait yapılan resmi açıklamada ise eski gazeteci NATO için çalışmakla, askeri teknik işbirliği, savunma ve güvenlik alanlarına bilgi verdiği belirtilmişti. |
Mironova artık Gürcistan’dan T24’e yaptığı açıklamalarda, Rusya’ya dönmek istese de tekrar burada gazetecilik yapamayacağını düşündüğünü söylüyor:
“Gerçeği yazamaz, ‘savaş’ diyemezdim. Bu niçinle gitmem gerektiğine karar verdim”
Rus gazeteci Mironova’yla Rusya’da bağımsız medyada çalışmayı, ‘yabancı ajan’ ilan edilmeyi, Ukrayna’ya yönelik savaş başladığında haber merkezindeki durumu konuştuk:
Gazeteciliğe nasıl başladınız, Rusya’da bir bağımsız medya kuruluşunda çalışmak nasıl?
Gazeteciliğe Rusya’daki en kıymetli en büyük iktisat gazetelerinden olan Kommersant’ta başladım. Bu kıssanın en değerli kısımlarından biri olarak, orada tıpkı biçimde gazeteci olan eşimle tanıştım. Rusya’daki tanınmış askeri muhabirlerden bir tanesiydi. Baskıların başlamasıyla Kommersant’tan birlikte ayrıldık. 2019 yılıydı. Bugünle kıyaslandığı kadar büyük bir baskı yoktu aslında lakin hissetmiştik. Ben çabucak sonrasında Riga merkezli bağımsız Rus medyası Meduza’da çalıştım. Ben Moskova’daydım lakin idare Riga’daydı. İki yıl evvel de eşim tutuklandı. Onu bir casus olmakla suçladılar fakat gerçek niçini makaleleriydi. İki yıldır Moskova’da hapishanede. Eşimin tutuklanmasından daha sonra TV Rain’de (Dozhd), son bağımsız Rus televizyon kanalında, çalışmaya başladım. Bayan hakları, insan hakları, çocuk hakları alanlarında çalıştım.
TV Rain, bu yaz Rus hükûmeti tarafınca ‘yabancı ajan’ ilan edilen medya kuruluşlarından biri oldu. ‘Yabancı ajan’ ilan edilmek bir medya kurumu için ne manaya geliyor?
Kulağa hayli saçma geliyor, biz bile tam manasını anlayamıyoruz. ‘Yabancı casus medya’ var örneğin, bizim televizyon kanalımızı da ilan ettiler. Bu durumda internet sitemizdeki her metinde, YouTube kanalımızdaki her yayının başında, evvel 15 saniyelik “Bu yayın yabancı casus medya tarafınca yapılıyor” tabirleri yer alan bir şerit geçiyor. Televizyon kanalımızın TikTok ve Twitter hesapları açamıyorduk zira 15 saniyelik zarurî şerit geçtiğinde ya da mecburî metin yazıldığında içeriğe yer kalmıyordu. Yabancı casus ilan edildiğinizde hükûmetten isimler de size görüş vermek istemiyor, aslında son 5-6 yıldır bağımsız medyaya konuşmayı pek istemiyorlardı da artık daha epey arttı. Benim için en değerlisi, basın kartımdı. örneğin propaganda medyası mensupları olağan basın kartı alabilirken benim basın kartımda bir şerit var. Yabancı casus kurumunun çalışanı olduğumu belirtiyor.
“Meslektaşım aile kümesinde bile ‘yabancı ajan’ olduğunu belirtmek zorunda kalıyor”
Şahıslar de ‘yabancı ajan’ olabiliyor. Bu kişinin ‘yabancı casus medya’yı temsil ettiğini söylüyorlar. Üç ayda bir evraklar hazırlamanız, harcadığınız her doları belirtmeniz ve bu dokümanları hükûmete teslim etmeniz gerekiyor. şahsi toplumsal medyanızda, yazışmalarınızda her iletinizde mecburî ‘yabancı ajan’ açıklamasını yazmanız gerekiyor. Örneğin meslektaşım Sonya Groysman da Rus hükûmeti tarafınca yabancı casus ilan edildi. İki bireyden çok olan her yazışmada ‘yabancı ajan’ sözünü belirtmesi gerekiyor. örneğin annesi ve babasının olduğu bir kümede dahi, iki kişiyi geçtiği için bunu belirtmesi gerekiyor. “Bu ileti bir yabancı casus tarafınca yazılmıştır. Selam anne, selam baba” üzere.
‘Yabancı ajan’ olarak belirlenmenin okurlar, izleyiciler açısından tesirlerini hissettiniz mi?
Yabancı casus ilan edildikten daha sonra daha fazlaca takipçimiz olduğunu düşünüyorum. Rusya’daki epeyce sayıda insan için bunun bir ehemmiyeti yok. örneğin TV Rain’i yabancı casus ilan ettiklerinde benim toplumsal medyamda beşerler “Bu işinizi gerçek yaptığınızın işareti” yazdılar. Olağan, yalnızca propagandaya inanlar da var. Rusya’da bir resmi olmayan “Male State” (Erkek Devlet) diye bir tertip var. Bayanları, feministleri internet üzerinden tehdit ediyorlar. Gerçek hayatta bir şey yapmıyorlar lakin internet üzerinden ve telefonla taciz ve tehdit ediyorlar. Hükûmet bu hususta hiç bir şey yapmıyor. Bu tertip için ‘yabancı ajan’ ilan edilmek bir sinyal üzereydi. “Bu bayanlara her şeyi yapabiliriz” diye düşünüyorlardı. Müthişti. Fakat hiç biri şu an yaşananlar kadar değil.
“Putin’in savaş başlatacağını beklemiyorduk”
Bugüne gelirsek, 24 Şubat’ta Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Ukrayna’ya karşı ‘özel askeri operasyon’ olarak nitelendirerek savaşı başlattı. O gün haber merkezindeki havayı aktarabilir misiniz?
Haber akışı konusunda nasıl ilerlediniz?
Bu savaş başladığında hükûmet, medya kuruluşlarının ‘savaş’ tabirini kullanımını yasakladı. ‘Özel askeri operasyon’ demeniz gerekiyordu. Rus ordusuna karşı rastgele bir sözün yer alması da yasaktı bununla birlikte Ukrayna’dan fotoğraf ve görüntü manzarası paylaşmamıza da müsaade verilmiyordu. Doğal bu bir televizyon kanalı için hayli saçma. İnsanların Ukrayna’dan bu müthiş fotoğrafları görmesinden korkuyorlardı. ‘Sahte’ bilgilerle ilgili yeni bir karar alındı. ‘Sahte bilgi yaymak’ hatasından 15-20 yıl mahpus cezası alabilirdiniz ve doğal ki ‘sahte’ onlar için her bilgiyi kapsıyor. Ukrayna’ya ve takviye olan ülkelere yardım eden her insanın “hain” olduğunu da söylemiş olduler.
“Giderken eşim mahpusta olduğu için durmadan ağladım”
Savaş sürerken TV Rain, nasıl kapandı?
2 Mart’ta çalışıyorduk. Bir haftadır hakikat düzgün uyumamıştım. Bir devlet ajansında TV Rain internet sitesinin engellendiği haberini gördük. Bizi ‘aşırılıkçı’ ilan etmişlerdi. Akşamüzeri saatleriydi ve gitmeye karar verdik. Gidebilme bahtı olanların gitmesi gerektiğine karar verdik, bilhassa de ekran yüzlerinin. Mahpusa atılma riski vardı. Bilet alıp hazırlanmak için iki saatimiz vardı.
Bir yıldır ağlamıyordum ancak o an eşim mahpusta olduğu için durmadan ağladım. Gitmek istemiyordum fakat öteki yandan bir ikimizin de mahpusta olması ailelerimiz için epeyce fazla gelirdi. Rusya’da daha fazla gazetecilik de yapamazdım. Gerçeği yazamaz, ‘savaş’ diyemezdim. Bu niçinle gitmem gerektiğine karar verdim.
Param da yoktu. Arkadaşım bana bilet aldı ve iki saat ortasında hazırlanıp anneme her şeyi anlatmam gerekti. Arkadaşlarımı arayarak o gece annemle kalmalarını istedim. Meskenimi de arayabileceklerini düşündüm. Bir yandan da Rus hükûmetinin seferberlik ilan edebileceğini düşündüm. Annemin yanına kalmaya gelen üç erkek arkadaşıma ağlayarak “Lütfen ölmeyin, lütfen orduya girmeyin” dedim. Sonunda İstanbul’a geldik. İstanbul’da bir süre durduktan daha sonra Gürcistan’a geçtim.
“Bazıları yaptırımların Putin savaş başlatmış olduğu için değil, Rusya’ya karşı olan berbat beşerler olduğu için yapıldığını düşünüyor”
Bütün bu savaş ve Rusya’dan ayrılma sürecinde, bir gazeteci ve Rus vatandaşı olarak, savaş niçiniyle izole edilmeye başlayan Rusya’yla, yaptırımlarla ilgili neler düşündünüz?
Bir yandan yaptırımların yanlışsız olduğunu düşünüyorum. Rus oligarklara yönelik yaptırımların, Rusya’yı izole eden yaptırımların bir açıdan gerçek olduğunu düşünüyorum. Umarım birtakım beşerler bir şeyleri anlamaya başlarlar. Lakin başka yandan bu yaptırımlar yalnızca kolay insanları değil, aktivistleri; bu hükûmete, Putin’e, savaşa karşı olan, hapishanedekilere yardım eden insanları epeyce makus etkiledi. Bu hükûmete karşı oldukları için Rusya’dan ayrılmak zorunda kalan beşerler da fazlaca makus etkilendi. Şu an paraları yok zira Visa ve Mastercard Rusya’da çalışmıyor. Korunmasız beşerler fazlaca daha fazla etkileniyor. Hala Rusya’da olan beşerler, savaşa karşı çıkanlar işsiz kalıyor, protesto yapıyor ve mahpusa atılıyor.
Son 20 yıldır propagandaya inanan insanlarda yaptırımların bir şeyleri anlamaya yardımcı olacağını da düşünmüyorum. Onlar artık her insanın Rusya’yı yaralamak istediğini, ‘kötü insanların’ olduğunu, Putin’in onlara söylemiş olduği her şeye inanıyorlar. Bu yaptırımların Putin savaş başlatmış olduğu için değil, Rusya’ya karşı olan makûs beşerler olduğu için yapıldığını düşünüyorlar. Umarım kimileri anlar.
İnternet konusundaki kısıtlamalarla, Ruslar için epeyce sayıda servisin engellenmesinin âlâ bir karar olduğunu düşünmüyorum. Beşerler yalnızca propaganda medyasını bakılırsacek.
Şu an Gürcistan’dasınız, bundan daha sonrası için ne düşünüyorsunuz?
Umarım Rusya’ya dönebilirim. Her gün bunu düşünüyorum. Lakin artık orada gazetecilik yapamam. Şu an burada freelance gazeteci olarak çalışıyorum. Çok güç, kredi kartınızla bir şeyler yapmanız gerekiyor lakin yapamıyorsunuz. Ailemin bir kısmı da şu an Ukrayna’da. Her an onlara nasıl yardım edebileceğimi düşünüyorum. Şu an yapabileceğim tek şey gazeteci olarak çalışmaya devam etmek. Her şey fazlaca süratli değiştiği için bir plan yapamıyorum.
Uzun vadede ise, bu benim ülkem. Bu ülke için fazlaca şey yaptım. Bayan hakları, insan hakları için yazdım. Bu ülke için âlâ şeyler yaptığıma inanıyorum, bu hükûmet yardımıyla değil, onun karşısında olarak. Geri dönmeli ve onların yok ettiği her şeyin bir daha inşasında bir kesim olmalıyım. Fakat alışılmış şu an imkansız.