bencede
New member
Onlar “Soğuk Savaş”ın “sıcak savaşları”ydı.
Kırk yıldan fazla bir süre boyunca, Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri, silahlı çatışmada hiç karşı karşıya gelmeden, dünya çapında nüfuz alanları için agresif bir rekabet halindeydi.
Bu müddet boyunca ortalarında savaş olmadığı manasına gelmiyordu bu; daha çok, bütün yıkımıyla bu savaşlar öteki yerlerde ve öbür aktörler aracılığıyla sürdürülmüştü.
Yani bunlar “vekalet savaşları”ydı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, NATO’yu Ukrayna’da Moskova’ya karşı “vekalet savaşı” yürütmekle suçladı.
Lavrov, Batı’nın Ukrayna hükümetine sağladığı gelişkin silahların, Ukrayna’ya yönelik “özel askeri operasyon” yürüten Rus kuvvetleri için yasal gaye olacağı konusunda uyardı.
Bir televizyon röportajında Lavrov, “Ukrayna’nın batısındaki depolar [Rus güçleri tarafınca] bir kezden çok hücuma uğradı. Nasıl olmasın? NATO temelinde Rusya ile bir vekil (üçüncü taraf) aracılığıyla bir savaş yürütüyor ve onu silahlandırıyor. Savaş savaştır” diye konuştu.
Peki “vekalet savaşı” tam olarak nedir ve Rusya’nın NATO’yu savaş yürütmekle suçlaması ne manaya geliyor?
Dolaylı çatışma
Georgetown Üniversitesi’nde (ABD) dış siyaset profesörü ve Brookings Enstitüsü isimli niyet kuruluşunun Ortadoğu uzmanı Daniel Byman’a nazaran, “Bir devlet öbür bir devletle savaşında kendi askeri güçlerini kullanmak yerine öteki güçleri kullanırsa -ki bunlar diğer bir devlet, milisler yahut savaş ağaları olabilir- bir vekalet savaşı yürütülüyor demektir”.
Soğuk Savaş periyodunda ABD ile Sovyetler Birliği içinde bu cins çatışmalar sık oluyordu; mesela, Somali yahut Etiyopya üzere ülkelerdeki iç savaşlarda çatışan karşı güçlerden her birini bir üstün güç destekliyor; bu üçüncü taraflar aracılığıyla nüfuz elde etmek için rekabet ediliyordu.
Getty Images Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, NATO’yu Moskova’ya karşı ‘vekalet savaşı’ başlatmakla suçladı
Bu cins savaşlar, Asya ve Orta Doğu’nun yanı sıra, 1980’lerde Nikaragua’da olduğu üzere Latin Amerika’da da sürdürüldü.
İngiltere’deki Reading Üniversitesi’nde siyaset ve memleketler arası münasebetler profesörü Vladimir Rauta, bu müdahalelerin farklı hallerde gerçekleştirilebileceğine dikkat çekiyor.
“Bu takviye, silah transferleri, istihbarat ayrıntıları yahut finansman yoluyla gerçekleşebilir. En yaygın dayanak biçimi sığınma alanı, inançlı bölgesel sığınaklar sağlamaktır.”
Rauta’ya nazaran, “Vekalet savaşı, bu dayanak biçimlerinin bir kısmını yahut tamamını tabir eder, lakin asla asker göndermeyi içermez; zira bir devlet asker gönderdiğinde, bu esasen direkt askeri müdahale haline gelir”.
Panetta: ‘Biz desek de demesek de…’
Lavrov’un, NATO’nun Ukrayna’da Rusya’ya karşı vekalet savaşı yürüttüğü istikametindeki tezi daha evvel Barack Obama idaresi sırasında ABD Savunma Bakanı ve CIA Lideri olan Leon Panetta tarafınca da ortaya atılmıştı.
Mart ayı ortalarında Bloomberg ajansına verdiği demeçte Panetta, “Biz desek de demesek de bu Rusya ile bir vekalet savaşıdır” demişti.
Getty Images Eski ABD savunma bakanı Leon Panetta, ABD ve müttefiklerinin Ukrayna’ya takviyesinin vekalet savaşına muadil görülebileceğini söylemişti
Panetta, bu hafta BBC Mundo’ya verdiği demeçte, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı ABD ve NATO müttefiklerinin birliğini vurgulayarak tavrını savundu.
“Rusya’nın bu işgalin bedelini ödemesi için çalışıyorlar. Rusya’ya karşı ağır ekonomik yaptırımlar uyguladılar. Rus işgaline karşı savaşmaları için Ukraynalılara silah sağlıyorlar ve Rusya’dan gelecek rastgele bir işgale direneceklerini açıkça tabir etmeleri için NATO ülkelerini güçlendiriyorlar.”
Panetta, “ABD ve müttefiklerimiz Rusya’ya karşı savaşında Ukrayna’yı desteklemek için ellerinden gelen her şeyi yapıyorsa, bunun bir vekalet savaşıyla muadil olduğunu söyleyebilirsiniz” diye devam etti.
Panetta ayrıyeten, bu savaşın maksatlarından birinin Rusya’nın zayıfladığını görmek olduğunu tabir eden ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in son açıklamalarına da dikkat çekti.
Austin bu açıklamaları bu hafta Polonya’da düzenlenen bir basın toplantısında, kendisine yöneltilen ve Washington’un şimdiki gayelerini işgalin başlangıcında belirlenenden farklı bir biçimde tanımlayıp tanımlayamayacağı sorusuna cevaben yapmıştı.
Austin, “Ukrayna’nın hükümran bir ülke, hâkim topraklarını koruyabilen demokratik bir ülke olarak kalmasını istiyoruz. Rusya’nın, Ukrayna’yı işgal ederek yaptığı şeyleri yapamayacak kadar zayıfladığını görmek istiyoruz” dedi.
Ukrayna işgalinin başlamasından daha sonra ABD Kongresi bu ülkeye 3,5 milyar dolar fiyatında yardımı onayladı ve Joe Biden hükümeti geçen hafta 33 milyar dolarlık bir yardım için de onay istedi.
Washington, Volodimir Zelenskiy hükümetine uçaksavar ve tanksavar sistemleri, helikopterler, insansız hava araçları ve bomba atarlar da dahil olmak üzere fazlaca sayıda mühimmat ve silah teslimatı yaptı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e nazaran, ittifak bir bütün olarak şimdiye kadar Ukrayna’ya 8 milyar dolardan fazla askeri yardım sağladı.
Getty Images
Savaş ve propaganda
Geçen hafta, ABD Lideri Joe Biden, ülkesinin yahut NATO’nun Rusya’ya karşı bir vekalet savaşı yürüttüğü fikrini reddetti.
“Bu gerçek değil ve beni endişelendiriyor, zira Rusya’nın başta yapacağını söylemiş olduği şeyi yapamaması konusundaki sefil başarısızlığı karşısında hissettiği çaresizliği gösteriyor. Bence bu gerçeği değil, başarısızlıklarını yansıtıyor” dedi:
“Rus kuvvetlerine direnmek için birtakım yeteneklerle donatılmış Ukraynalıların bunu başardığını söylemek yerine, halkına yaptığı açıklamada, ABD’nin ve tüm NATO’nun Rus birliklerini ve tanklarını vs. ortadan kaldırmakla uğraştığını söylüyorlar.”
Daniel Byman, Lavrov’un suçlamasının aslında Moskova’nın propaganda uğraşlarının bir kesimi olduğunu savunuyor:
“[Lavrov] söylemi değiştirmeye çalışıyor; bu biçimdece bir komşusunu işgal eden Rusya’nın saldırganlığı yerine, Rusya’nın savunmada olduğunu, atağa uğradığını söylemeye çalışıyor; düşmanın Ukrayna olmadığını, NATO ve ABD’nin Rusya’yı gaye aldığını söylüyor. Rus siyasetinin şu ana kadarki başarısızlıkları niçiniyle yalnızca yeni bir düşman bulmaya çalışıyor.”
Vladimir Rauta, ABD ve NATO’nun taarruza uğrayan bir ülkeye yardım ettiklerini, Ukrayna’yı desteklemelerinin vekalet savaşı manasına gelmediğini savunuyor:
“Lavrov büsbütün yanlış. ABD ve Avrupa Birliği, Ukrayna’nın yasal hükümetine askeri ve ekonomik dayanak veriyor. Bu büsbütün yasal bir şey. Bunlar müttefik ve birbirine yardım eden ortaklar.”
Byman, çatışmanın kökenine de işaret ederek Lavrov’un tanımlamasını reddediyor:
“Bu savaşı Rusya başlattı ve NATO yalnızca Ukrayna’nın kendini savunmasına yardım ediyor. Yani NATO Moskova ile bir savaş istiyor değil. Aslında bu Rusya’nın başlatmış olduğu bir savaş.”
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in açıklamalarına atıfta bulunan Byman, “ABD yahut öbür ülkelerin Ukrayna’yı savunmaktan öteki gayeleri da olabilir” diyor:
“Ama bu çatışmanın birincil özelliği bir vekalet savaşı olması değil, Rusya’nın kendisini başka ülkelerin sayesinde savunan diğer bir ülkeyi işgal etmesidir.”
Byman ve Rauta, son senelerda Ukrayna’da oynadığı rolle aslında Moskova’nın vekalet savaşının klasik bir meselai sergilediğini söylüyor.
“Ukrayna’da vekalet savaşı yürüten bir ülke var ise, o da 2014’ten beri güneydoğu Ukrayna’daki ayrılıkçı isyancıları destekleyen ve teşvik eden Rusya’dır. Bugünkü durum, Moskova’nın Kiev’e karşı yürüttüğü vekalet savaşının kararıdur” diyor Rauta.
Kırk yıldan fazla bir süre boyunca, Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri, silahlı çatışmada hiç karşı karşıya gelmeden, dünya çapında nüfuz alanları için agresif bir rekabet halindeydi.
Bu müddet boyunca ortalarında savaş olmadığı manasına gelmiyordu bu; daha çok, bütün yıkımıyla bu savaşlar öteki yerlerde ve öbür aktörler aracılığıyla sürdürülmüştü.
Yani bunlar “vekalet savaşları”ydı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, NATO’yu Ukrayna’da Moskova’ya karşı “vekalet savaşı” yürütmekle suçladı.
Lavrov, Batı’nın Ukrayna hükümetine sağladığı gelişkin silahların, Ukrayna’ya yönelik “özel askeri operasyon” yürüten Rus kuvvetleri için yasal gaye olacağı konusunda uyardı.
Bir televizyon röportajında Lavrov, “Ukrayna’nın batısındaki depolar [Rus güçleri tarafınca] bir kezden çok hücuma uğradı. Nasıl olmasın? NATO temelinde Rusya ile bir vekil (üçüncü taraf) aracılığıyla bir savaş yürütüyor ve onu silahlandırıyor. Savaş savaştır” diye konuştu.
Peki “vekalet savaşı” tam olarak nedir ve Rusya’nın NATO’yu savaş yürütmekle suçlaması ne manaya geliyor?
Dolaylı çatışma
Georgetown Üniversitesi’nde (ABD) dış siyaset profesörü ve Brookings Enstitüsü isimli niyet kuruluşunun Ortadoğu uzmanı Daniel Byman’a nazaran, “Bir devlet öbür bir devletle savaşında kendi askeri güçlerini kullanmak yerine öteki güçleri kullanırsa -ki bunlar diğer bir devlet, milisler yahut savaş ağaları olabilir- bir vekalet savaşı yürütülüyor demektir”.
Soğuk Savaş periyodunda ABD ile Sovyetler Birliği içinde bu cins çatışmalar sık oluyordu; mesela, Somali yahut Etiyopya üzere ülkelerdeki iç savaşlarda çatışan karşı güçlerden her birini bir üstün güç destekliyor; bu üçüncü taraflar aracılığıyla nüfuz elde etmek için rekabet ediliyordu.
Getty Images Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, NATO’yu Moskova’ya karşı ‘vekalet savaşı’ başlatmakla suçladı
Bu cins savaşlar, Asya ve Orta Doğu’nun yanı sıra, 1980’lerde Nikaragua’da olduğu üzere Latin Amerika’da da sürdürüldü.
İngiltere’deki Reading Üniversitesi’nde siyaset ve memleketler arası münasebetler profesörü Vladimir Rauta, bu müdahalelerin farklı hallerde gerçekleştirilebileceğine dikkat çekiyor.
“Bu takviye, silah transferleri, istihbarat ayrıntıları yahut finansman yoluyla gerçekleşebilir. En yaygın dayanak biçimi sığınma alanı, inançlı bölgesel sığınaklar sağlamaktır.”
Rauta’ya nazaran, “Vekalet savaşı, bu dayanak biçimlerinin bir kısmını yahut tamamını tabir eder, lakin asla asker göndermeyi içermez; zira bir devlet asker gönderdiğinde, bu esasen direkt askeri müdahale haline gelir”.
Panetta: ‘Biz desek de demesek de…’
Lavrov’un, NATO’nun Ukrayna’da Rusya’ya karşı vekalet savaşı yürüttüğü istikametindeki tezi daha evvel Barack Obama idaresi sırasında ABD Savunma Bakanı ve CIA Lideri olan Leon Panetta tarafınca da ortaya atılmıştı.
Mart ayı ortalarında Bloomberg ajansına verdiği demeçte Panetta, “Biz desek de demesek de bu Rusya ile bir vekalet savaşıdır” demişti.
Getty Images Eski ABD savunma bakanı Leon Panetta, ABD ve müttefiklerinin Ukrayna’ya takviyesinin vekalet savaşına muadil görülebileceğini söylemişti
Panetta, bu hafta BBC Mundo’ya verdiği demeçte, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı ABD ve NATO müttefiklerinin birliğini vurgulayarak tavrını savundu.
“Rusya’nın bu işgalin bedelini ödemesi için çalışıyorlar. Rusya’ya karşı ağır ekonomik yaptırımlar uyguladılar. Rus işgaline karşı savaşmaları için Ukraynalılara silah sağlıyorlar ve Rusya’dan gelecek rastgele bir işgale direneceklerini açıkça tabir etmeleri için NATO ülkelerini güçlendiriyorlar.”
Panetta, “ABD ve müttefiklerimiz Rusya’ya karşı savaşında Ukrayna’yı desteklemek için ellerinden gelen her şeyi yapıyorsa, bunun bir vekalet savaşıyla muadil olduğunu söyleyebilirsiniz” diye devam etti.
Panetta ayrıyeten, bu savaşın maksatlarından birinin Rusya’nın zayıfladığını görmek olduğunu tabir eden ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in son açıklamalarına da dikkat çekti.
Austin bu açıklamaları bu hafta Polonya’da düzenlenen bir basın toplantısında, kendisine yöneltilen ve Washington’un şimdiki gayelerini işgalin başlangıcında belirlenenden farklı bir biçimde tanımlayıp tanımlayamayacağı sorusuna cevaben yapmıştı.
Austin, “Ukrayna’nın hükümran bir ülke, hâkim topraklarını koruyabilen demokratik bir ülke olarak kalmasını istiyoruz. Rusya’nın, Ukrayna’yı işgal ederek yaptığı şeyleri yapamayacak kadar zayıfladığını görmek istiyoruz” dedi.
Ukrayna işgalinin başlamasından daha sonra ABD Kongresi bu ülkeye 3,5 milyar dolar fiyatında yardımı onayladı ve Joe Biden hükümeti geçen hafta 33 milyar dolarlık bir yardım için de onay istedi.
Washington, Volodimir Zelenskiy hükümetine uçaksavar ve tanksavar sistemleri, helikopterler, insansız hava araçları ve bomba atarlar da dahil olmak üzere fazlaca sayıda mühimmat ve silah teslimatı yaptı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e nazaran, ittifak bir bütün olarak şimdiye kadar Ukrayna’ya 8 milyar dolardan fazla askeri yardım sağladı.
Getty Images
Savaş ve propaganda
Geçen hafta, ABD Lideri Joe Biden, ülkesinin yahut NATO’nun Rusya’ya karşı bir vekalet savaşı yürüttüğü fikrini reddetti.
“Bu gerçek değil ve beni endişelendiriyor, zira Rusya’nın başta yapacağını söylemiş olduği şeyi yapamaması konusundaki sefil başarısızlığı karşısında hissettiği çaresizliği gösteriyor. Bence bu gerçeği değil, başarısızlıklarını yansıtıyor” dedi:
“Rus kuvvetlerine direnmek için birtakım yeteneklerle donatılmış Ukraynalıların bunu başardığını söylemek yerine, halkına yaptığı açıklamada, ABD’nin ve tüm NATO’nun Rus birliklerini ve tanklarını vs. ortadan kaldırmakla uğraştığını söylüyorlar.”
Daniel Byman, Lavrov’un suçlamasının aslında Moskova’nın propaganda uğraşlarının bir kesimi olduğunu savunuyor:
“[Lavrov] söylemi değiştirmeye çalışıyor; bu biçimdece bir komşusunu işgal eden Rusya’nın saldırganlığı yerine, Rusya’nın savunmada olduğunu, atağa uğradığını söylemeye çalışıyor; düşmanın Ukrayna olmadığını, NATO ve ABD’nin Rusya’yı gaye aldığını söylüyor. Rus siyasetinin şu ana kadarki başarısızlıkları niçiniyle yalnızca yeni bir düşman bulmaya çalışıyor.”
Vladimir Rauta, ABD ve NATO’nun taarruza uğrayan bir ülkeye yardım ettiklerini, Ukrayna’yı desteklemelerinin vekalet savaşı manasına gelmediğini savunuyor:
“Lavrov büsbütün yanlış. ABD ve Avrupa Birliği, Ukrayna’nın yasal hükümetine askeri ve ekonomik dayanak veriyor. Bu büsbütün yasal bir şey. Bunlar müttefik ve birbirine yardım eden ortaklar.”
Byman, çatışmanın kökenine de işaret ederek Lavrov’un tanımlamasını reddediyor:
“Bu savaşı Rusya başlattı ve NATO yalnızca Ukrayna’nın kendini savunmasına yardım ediyor. Yani NATO Moskova ile bir savaş istiyor değil. Aslında bu Rusya’nın başlatmış olduğu bir savaş.”
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in açıklamalarına atıfta bulunan Byman, “ABD yahut öbür ülkelerin Ukrayna’yı savunmaktan öteki gayeleri da olabilir” diyor:
“Ama bu çatışmanın birincil özelliği bir vekalet savaşı olması değil, Rusya’nın kendisini başka ülkelerin sayesinde savunan diğer bir ülkeyi işgal etmesidir.”
Byman ve Rauta, son senelerda Ukrayna’da oynadığı rolle aslında Moskova’nın vekalet savaşının klasik bir meselai sergilediğini söylüyor.
“Ukrayna’da vekalet savaşı yürüten bir ülke var ise, o da 2014’ten beri güneydoğu Ukrayna’daki ayrılıkçı isyancıları destekleyen ve teşvik eden Rusya’dır. Bugünkü durum, Moskova’nın Kiev’e karşı yürüttüğü vekalet savaşının kararıdur” diyor Rauta.